Як ён гаворыць Калі дзіця нараджалася на свет, яно ўмела толькі балбатиць, балматаць, піцюкаць, шчабятиць, квіркиць або лялёшчыць. Яно лялёшчыла, калі бачыла падыходзячую маці, але не магло словамі выказадь сваю радасць. Між ІНШЫМ, лялёшчылі малыя ластаўкі i іх маці, квіркалі квакталі' жабы ў копанцы, або ў луміні, caжалды'. Пазней дзіця пачынала ўжо нешта гялдэчыць, галдуёчыць або галдэчыць. Потым ужо лададзіць i тарахцёць, калі адчувала радасдь ад таго, што словы вылятаюдь з роту, як боб. За некаторымі звычка лададзьць, далаціць i тарахцёць захоўвалася на ўсё жыццё. Калі дзіця чамусьці плакала i паводзіла сябе нёспакойна, гаварылі: сквярэцца, кавэнчыцца або сцягаваецца хварэе'. Калі яно пачынала раусцц казалі; заходзіцца, равёць нёма. Паўтараць адно i тое ж або прасіць чаго-небудзь без перапынку значыла жэйгаць або канькаць. Так, калі малое ўсю раніцу ніяк не магло дачакацца, пакуль зварыцца бульба, i ўсё жэйгала: «Мама, ну калі ўжо бульба будзіць добра?», маці магла не вытрымаць i расхаляравицца: «Усё, квіт, загарэлася бяроста ў адным мёсці. Канькаіць у сё рання, што я табе бульбу з пальца выламаю. Я вам учора вечарам казніла, каб паджогі сухой нашчапалі, цяйер во ўсё рання курадымлюся з гэтымі намакнямі/ памакамГ». Гультаяватыя жанчыны часта распірынджывалі 'марнатравілі час за пустой балбатнёй', п яныя нешта трулілі, варлыжалі, вярзлі, зяпилі. Зяпаць ці трылузіць маглі i двярозыя, але яны ўжо рызыкавалі тады ператварыцца ў зяпло або трылузу, які гаворыць, як спіць несурёзна'. Незадаволеныя асобіны пукчэлі, як цеста ў дзежцы-хлебніды, калі падхадзіла, або гунддсілі. У вогуле гундосіць значыла Таварыць у нос'. Хворыя ў беспрытомнасці трызнілі, пляткаркі зюзюкаліся, абгаворваючы суседзяў, падросткі гулёкалі або гарлапанілі на ўсю ваколіцу. Гукаць значыла 'гаварыць пустое, няпраўду'. Так, адна жанчына пераконвае другую ў тым, што яе карова вельмі памаўзлівая, шкодная': «Ну што ты гукаіш, Вінчыха, калі твая Крутугалоўка загізуіць, яе ўжо ніякій чорт ня тверніць не забяжыць'». Toe, аб чым не гаварылі ўголас, a толькі шэмрылі
Дадатковыя словы
балбатйць, вйцца, загізўіць, захбдзіц, зяпйлі, квіркйць, лўміні, намакняміі, трылўзу, трылўзіць, шчабятйць
6 👁