Народная лексіка (1977). А. А. Крывіцкі, Ю. Ф. Мацкевіч

 ◀  / 289  ▶ 
давалі падставы часам для адпаведнаи моунаи адзнакі. Мясцовыя веліканы зваліся жардзіна, гаргарына, вірста або зноў жа стуйбінь, калі яны рабілі што-небудзь не вельмі разумнае. Той, каго прырода абдзяліла ростам, зваўся кныпус, віліпут або курдупіль. Адметнай рысай курдупіля былі таўшчыня i кароткія ногі. Пра худога някрэпкага чалавека маглі сказаць: склют, сухар, сухлёц, сухастоіна, пішчык, здыхля, худапахолак, занужалый, нідапошлый, падтатуліный, сухадруцкій, тры дні да смерці, глядзіць на паповы сані, у шчэпкі ўзяць, падхартиный. ГІозна спаць лічылася ў вёсцы справай, не вартай павагі. Нават госць падымаўся разам з гаспадаром i спрабаваў знайсці нейкі карысны занятак. Літаральна ў апошнія гады, калі да нас пачаў хадзіць аўтобус i ўсё наваколле закішэла гарадскімі паляўнічымі i рыбакамі — выхадцамі з нашай вёскі, гэта патрыярхальная традыдыя рантам канула ў небыццё, i цяпер на сон усе глядзяць з гарадскім рацыяналізмам. Даўней жа пра аматараў паспаць, трухлбу i лантрухаў, гаварылі, шго яны шчасця ŭ долю праспяць, i страшэнна ванцялі лаялі': «Во, линтрух, трухніць, пакуль сабака воч ні npaмьііць, або: во, рыштинтгудзярэць за печчу трипкі храпедь\ пакуль сонца ў ваднб места ня ўпуэцца», Даставалася i непаваротлівым. Яньі атрымлівалі мянушкі навурзня, намакань, бамбэнак, рагізи, барана чухонская, нясклёпістый, нясклёра, ціляпёнь. Тры першыя словы ўжываліся звычайна ў адносінах да тоўстых асоб. Болын канкрэтна слова ціляпёнь, служила! для назвы чалавека, маладогд хлопца, які не мог удала пераскочыць цераз агонь у ноч на Івана Купалу. Пра таго, хто многа плакаў, гаварылі, што ў ягэ воны на мокрым месці. У адносінах да дзідя ўжывалі ў гэтым сэнсе слова румза. Румзаць значила 'плакаць слязліва i доўга'. Пра ганарыстую жанчыну з характарам маглі сказадь: «Тожа паглядзі, гэткая. кнюпа, нотная, ты ж панімаіш, начапурылася прыбралася', як глёра, шасткб.м барады ні дастаніш. Хбдзіць ханянём, як ахмістрыня». A вось якую моўную характарыстыку маглі атрымаць завіўка i нафарбаваныя губы гэтай асобы: «Во шчэпіцца здуру лупіцца ca скуры': наплоіла свае калтуны, на2. Зак
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

віліпўт, дрўцкій, занўжалый, курдўпіль, курдўпіля, лйнтрух, нідапбшлый, падтатўліный, падхартйный, пакўль, папбвы, рагізй, рыштйнтг^дзярэць, рўмза, рўмзаць, сбнца, стўйбінь, трйпкі, трухлбў, трўхніць, ўп^эцца
15 👁
 ◀  / 289  ▶