Лексіка гаворак Беларускага Прыпяцкага Палесся (2008)

Закіп'йацім молока з водойу, затром мукі штоб булі грудочкі і колотуша 136. От заколоц'ац у йакі'м куўшэ, пераціром, пераціром да ў горшок і колотушу варым 123. 3. пойла парасяці 144, 150. // Колотушу малому порос'аці варац', зацірайуц'. КАЛАЧ коулач м. 1, 4, 16, 19. калач м. 12, 18, 59, 60, 71, 72, 75, 78-80, 91, 93, 95, 112, 116, 119, 120, 124, 126, 131-133, 136, 148, 151, 152, 164, 165, 169, 171, 177, 179, 185, 186, 190, 198а, 199. 1. вясельны пірог прадаўгаватай формы, які пячэцца для маладых 4, 19. 2. пірог прадаўгаватай формы 12, 16, 18, 59, 60. 3. паскробак ад жытняга хлеба прадаўтаватай формы 1. 4. вялікі абаранак 34, 60, 71, 72, 75, 78, 79, 80, 91, 93, 95, 112, 116, 119, 120, 123, 124, 126, 131—133, 136, 148, 152, 164, 165, 169, 171, 177, 179, 185, 186, 190, 198а, 199. // Ныколы казалы калач на абаранок 60. Калачэ пэклі коліс', маці дл'а дзіц'аці заверне калача 124. Бало дзіц'аці калача скруц'ац 116. 5. блін з мучнога цеста 151. // Стаубоў два калачэ нап'ачэ 151. КАЛІННІЦА калініца ж. 132. калініца ж. 186. смажаныя ягады каліны з мукой 132, 186. КАЛІНОУНІК каліноўнік м. 144. гл. калінніца. КАЛЯДНІК кол'аднык м. 91, 119. калядны жытні пірог. КАМАКІ ком'акі мн. 104. ком'йакі мн. 112. камакі мн. 151, 154, 160, 162, 166, 170, 177. коўмакі мн. 161. кумакі мн. 168, 169. 1. страва з патоўчанай варанай бульбы 104, 136, 151, 154, 160, 162, 166, 168-170, 177, 179. // Стоўкці кому трэба 136. Комакоў натоўкла, комакоў напасовала 166. Потопчом картоплі ў чыгунку - і камакі 169. 2. тоўчанае семя 191. 3. тоўчаная бульба свінням 112. КАМЫ кому мн. 136, 198а, 202. камы мн. 179. гл. камакі 1. // Стоўкці кому трэба 136. КАМЯК кам'йак м. 103. пра нявыпечаны хлеб. КАНА кана ж. 115, 123, 182. гл. канун 1. // Кана с катапцамі з гарачыкаў. На помінкі кану дайуц', кажна душа по тры раза чэрпне, йак одно пачынайуц' обедац' 123. КАНАПЛЯНІК конопл'анік м. 133, 171. корж з тоўчанага канаплянага семя. КАНВА канва ж. 186. гл. кана. КАНУН канун м. 80, 119, 120, 126, 131, 133, 144, 148, 157, 179. канон м. 124. 1. памінальная страва: сыта або салодкая вада з пакрышанымі ў яе кавалкамі каржа, булкі і г.д. 80, 120, 131, 133, 144, 148, 157, 179. // Йак умрэ н'абошчык, солодзац' воду, хлеб крышац', той хлеб тры раз очэрпайе лошкой 124. 2. вясковае гулянне з абавязковым частаваннем разведзеным мёдам 119, 126. // Канун на Пэтра, на Усплэне, дзеўкі колышаца на ўліцах, у клун'ах; насытат' мэду і п'йут. 119. КАНУНА кануна ж. 116, 132, 151, 152, 158, 159, 164, 165, 166, 169, 171, 177, 190, 191. памінальная страва: сыта або салодкая вада, з пакрышанымі ў яе кавалкамі каржа, булкі і г.д. 116, 132, 151, 152, 158, 159, 164-166, 169, 171, 177, 190, 191. // Кануна коліс' гаварылі на сыту і йеслі умрэ чоловек, воду крэпко солодз'ац, медам ці сахарам, хлеб крышац' 166. Тры разы кануны загорне на помінках, тады ўжо начынайе йес'ці 190. КАНЮШЫ кан'ушы мн. 128, 160, 205. галушкі з дранай бульбы, начыненыя мясам. КАПЛУН каплун м. 1, 2, 4—6, 8, 9, 11—13, 15—20, 25, 35—38, 40, 44, 45, 47, 52, 54, 59, 65, 68, 70—72, 75, 78—80, 92, 94, 115. 1. страва, прыгатаваная з кавалачкаў хлеба, пакрышаных у ваду, засмачаная алеем або салам 1, 2, 4—6, 8—13, 15—20, 25, 35—38, 40, 44, 45, 47, 52, 59, 65, 68, 70—72, 80, 92, 94. // Каплун робылы так: у пэрэварону воду хліб, цыбул'а, сыл', салом заправыш 1. 2. вада, у якой варылася чышчаная бульба 54. // Колыс' бол'шынство каплун і йелы, сухопаркы міску і каплуна і йемо 37. КАПУСНЯК капусн'ак м. 80, 139, 166, 173. 1. боршч з капусты 80, 166. 2. квас у квашанай капусце 139. // Свары квасу с капусніку 139. 3. верхні капусны ліст 173. КАПУСТА капуста ж. 2, 4, 8, 11, 20, 44, 47, 52, 59, 71, 75, 78, 83, 91, 93, 95, 98, 99, 102, 103, 109, 112, 113, 115, 116, 116а. 119, 120, 123, 124, 126, 128, 131, 136, 139, 143, 151, 159, 162, 177, 187, 190, 191. 1. страва з кіслай капусты 2, 4, 8, 11, 20, 44, 47, 52, 59, 71, 75, 78, 83, 91, 93, 95, 98, 99, 102, 103, 109, 112, 113, 115, 116, 116а. 119, 120, 123, 124, 126, 128, 131, 136, 143, 151, 159, 162, 177, 187, 190, 191. // Наварила капусты з грыбамі 8. 2. страва з салодкай капусты 139. 0 - біта 160, 161. бітая капуста. ◊ - квашана 20, 34, 44, 60, 71, 80, 98, 120, 126. кіслая белакачанная капуста, квашаная капуста. ◊ - кэсла 4, 20, 34, 52, 60, 75, 78, 79, 79а, 99; - кіслайа 83, 91, 102, 131, 144, 145, 178, 179, 196, 202, 204. кіслая капуста. ◊ - сечанайа 166. капуста, квашаная без солі, без прыпраў. ◊ - крышана 59, 60, 80; - шаткована 59, 80, 85, 103, 112, 115, 116, 119, 120, 132, 148, 157, 160, 165, 179. сечаная капуста, якая квасіцца з соллю і рознымі прыправамі. ◊ - парона 59, 60, 78, 119, 124, 131, 132. параная капуста, капуста ў галоўках, якая падпякаецца ў печы перад квашаннем. ◊ росолова 79, 79а, 80, 91, 95. - россолова 126. расаловая кпуста, капуста, якая соліцца з рознымі прыправамі ў расоле і якую можна есці сырой. ◊ - сырцова 102, 132. сырцовая капуста. гл