Лексіка гаворак Беларускага Прыпяцкага Палесся (2008)

ЗАВАР завар м. 13. адвар з канаплянага семені. // Сімене конопл'анэ тэрлі ў вэртехе, заварвалі. На одвідкі неслі 13. ЗАВІВАНІКІ завіванікі. мн. 185, 186. гл. наліснік. ЗАГАРКІ загаркі мн. 157. гл. гарэлкі. ЗАЖАРЫЦЬ зажарыц' зак. 159. зашкварыць салам. // Зажарыц' горшкі 159. ЗАЙЧЫК зайчык м. сухі выраст з боку буханкі хлеба 115, 126, 144. // Поўлазілі зайчыкі 144. Зайчыкі повыб'агалі 126. ЗАКАЛЕЦ закалец м. 120, 124, 131, 132, 133, 136, 196, 202. недапечаны слой хлеба каля ніжняй скарынкі. ЗАКВАСКА закваска ж. 2, 6, 8, 12, 15, 25, 47, 59, 71, 78, 80, 112, 139, 151, 161, 164, 166, 190, 191. 1. спецыяльная булачка хлеба, якая застаецца для заквашвання хлеба 2. 2. невялікая колькасць цеста для заквашвання хлеба. 6, 8, 12, 15, 25, 47, 59, 71, 78, 80, 112, 139, 151, 1б1, 164, 166, 190, 191. // Закваску разведут, пудбойку зроб'ат 8. Кідайуц' закваску у дзіжы 59. ЗАКРАСА закраса ж. 17, 18, 139, 162, 173, 179, 186, 190. 1. тлушч, мяса і г.д. як прыправа ў ежу 17, 18, 139, 179, 186, 190. // Німа чым баршчу закрасщ', ні м'аса, ні сала, ус'а закраса вуйшла 179. 2. агульная назва прыправы ў ежу 162, 173. ЗАКРАСІЦЬ закрасыты зак. 4, 7, 11, 16, 60, 91, 99. закрасщь зак. 83, 85, 115, 123, 124, 139, 148, 151, 154, 157, 161, 166, 186, 187, 190, 198а. 1. заправіць якім-небудзь тлушчам, малаком і г.д. 4, 7, 11, 16, 60, 85, 91, 123, 139, 148, 151, 157, 161, 164, 186, 187, 190, 198а. // Закрасыты голшом 11. Вару капусту, пачу сала ды закрашу 85. Иак німа сала, м'йаса то нішчымнэ зварыла, коб чымнебудз' ды закрасіў його 123. 2. змяніць колер стравы, дадаўшы якой-небудзь фарбы 83, 99, 115, 124. // Закрасщ' вотку 124. ЗАПРАВА заправа ж. 2, 12, 15, 16, 17, 19, 20, 40, 60, 80, 85, 112, 115, 116, 120, 124, 131, 132, 133, 139, 144, 148, 160, 164, 165, 160, 179, 191, 199. 1. вострыя прыправы ў ежу (ліст, перац, укроп, лук і г.д.) 2, 12, 15-17, 19, 20, 40, 60, 116, 120, 131, 132, 133, 144, 148, 160, 164, 165, 169, 179, 191, 199. // Заправа не ў шшчу, а ў сала 60. Заправу у м'асо кінуц' трэ - лісток, перэц 124. Кшула заправу ў боршч 131. У нащну заправу дайуц', чы йак! хрэн, чы круп 132. 2. агульная назва прыправы ў ежу. 3. тлушч як прыправа 85, 112, 115, 138. ЗАПРАЖКА запражка ж. 44, 45, 47. прыправа ў ежу з пражанага канаплянага семя. // Запражка с сем'йа на тоўканыц'у 47. Сім'йа поудпрэгайуть, тоўчут' и засмачвайут' гэтай запражкай 44. ЗАПРАЖЫЦЬ запражэты зак. 25, 72, 99. запрэгчы зак. 71. запрэгц! зак. 133, 166. запрэгці зак. 80, 157, 160. запрахц! зак. 123. заправіць сквараным салам. // Кумакоў натоучэш, ды салам запрэжэш 160. ЗАСКВАРЫЦЬ заскварэты зак. 9, 19, 34. зашкварыц' зак. 103, 116, 124. заскварыц' зак. 179, 187. зашкварачыц' зак. 120, 186. заправіць сквараным салам. // Заскварэты куліш, крупнэк 34. Зашкварач салом бул'он 120. ЗАСМАЖуІЦЬ засмажыц' зак. 119, 124, 135. заправіць салам. // Засмажыц' квас 135. ЗАСМАКА засмака ж. 8, 12, 18, 20, 40, 45, 60, 78, 80, 112, 126, 131, 132. прыправа з тлушчу або малака. // Натолчуц' сем'йа того, засмака така была 12. Засмакі мныго - сало, масло, скваркэ 20. Ие молочко, йе сало - то сама засмака 126. ЗАСМАЧЫЦЬ засмачіты зак. 2. засмачэты зак. 8, 19, 20, 34, 72. засмачыты зак. 29, 60, 71, 75, 79, 83, 85, 91, 93, 95, 119, 126. засмачыць зак. 80. засмачыц' зак. 85, 120, 131, 132, 136, 148, 161, 164-166, 168, 169, 171, 199. заправіць тлушчам, малаком і г.д. // Засмачыты салом 29. Куц'у засмачэты салом 71. Засмачыц' салом, сметанойу або помідора кінуц' 120. Трошкі сала зрэзала, но і засмачыла 132. Испракц! сала да засмачыц' горшк! 136. ЗАСТУДА застуда ж. 191. гл. студзень. ЗАСТУДЗІНА застудзіна ж. 179. гл. студзень. ЗАСТУДЗІНЫ застудзіны мн. 151, 179. гл. студзень. ЗАСУШАК засушок м. 80, 99. 1. сухі выраст з боку буханкі хлеба 80, 99. 2. засохлы кусочак хлеба. ЗАТАЎКА затоўка ж. 40, 45, 47, 54, 59, 71, 75, 78, 79, 79а, 80, 83, 85, 91, 93, 93а, 95, 98, 101, 119, 120, 124, 126, 128. затоўка ж. 35, 37, 60, 68, 72, 109, 116, 123, 132, 186, 139, 144, 150, 151, 154, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 164, 165, 160, 169, 170, 177-179, 187, 190. 1. нутраное свіное сала, прыгатаванае як прыправа ў ежу (з соллю, перцам і інш.), 35, 37, 40, 45, 47, 54, 71, 119, 120, 123, 144, 150, 160, 165, 178. // Иак скочайуц' його (здор), кажуц' ідзі з'мі затоўкі. Прытоўкла затоўкойу боршч. Затоўка чутчайшайа, чым сало 120. Варыла скрэбуны з затоўкойу 144. 2. нутраны свіны