сидат' там, дева; Вони ўс'е сидЧли по хуторам; Toi на пол i сад'іў, а тоі так; Йа ў дочка саджу (Лысенка, 193) 5. Гэтае ж значэнне фіксуецца ўкраінскімі літаратурнымі слоўнікамі: садіта 'жити, мешкати, проживати де-небудь' (СУМ, X, 159). Беларускія літаратурныя слоўнікі не выдзяляюць падобнага значэння пры аналізе дзеяслова сядзець. Але пад уплывам жывых гаворак дзеяслоў сядзець у такім значэнні. знаходзіць адлюстраванне ў мове беларускай мастацкай літаратуры: Ніхто мяне змаёй зямлі не спора, на якой.я спрадвеку сядзеў (Чорны K. 36. тв. Мн., 1969. T. 1. C. 313); У калектывізацыю-■ лубнёўцы яшчэ доўга сядзелі на сваім хутары: іх гэта як бы не датычыла (Ракітны М. Вясковыя навелы. Мн., 1969. C. 177). Такое ж значэнне адзначана слоўнікам гюльскай мовы:...gdzie od wieków dawnych Soleszczyce siedzieli (SW, 6', 100—101)., Такім чынам, лексема седета i ў данацыянальны перыяд беларускай мовы адрознівалася мнагазначнасцю ў параўнанні з дзеясловам мешкати, які толькі ў асобных значэннях выстугіаў як сінонім. Аднак у помніку нямала абсалютных сінонімаў, якія выкарыстоўваюцца пісцамі ў функдыі стылістычных сродкаў. У склад паралельных лексічных варыянтаў, якія ўзаеў мазамяшчаюдца ў тэксце, уваходзядь асобныя словы, а чаевом словазлучэнні i ўстойлівыя звароты; злого ложа сын — бенкарт (22); кому воля его будет (37) — кому хочет, кому хотя (39); без воли того (71) — без дозволенья (73); трикроть (102) — тры разы, по тры разы (68, 102); жеребей метати (62) — жеребей кинути (62); бачили бы (41) — видели (61); проч — вон: втек въ земли проч (57), мает выволан быти из земли вон (57); в руки взяти (39): А- у своих руках мети (37); в ланцугъ сажати (18) — у везеню седети (10); в ката в руде быти (65) — мучити (102); тестамент чинити (39) — записати (38, 39); держати (39) — у своих руках мети (37), к своими руками мети i шмат іншых. i Пры вызначэнні ўзросту ў СЛ паслядоўна ўжываецда лексема лета (мн.): лета дорослые младенцу осмнадцать лет, а девде петнадцать лети (8, 11). У іншых вьь падках — год: на кожный год (69); до трох год молчали 5 У прыведзеных прыкладах намі апушчаны назвы вёсак, у якіх за ni саны матэрыял
Дадатковыя словы
бытй, прожйватй, садіў, ўсе
3 👁