остатку робілі посуду, можна й цацку зробіты (20). Наступная i апошняя стадия прайэсу падрыхтоўкі сыравіны для фармавания глікяных вырабаў — раздзяленне вялікага куска апрацаванай гліны на невялічкія, памерам на адну пасудзіну задуманага аб'ёму. Гэтыя адарваныя рукою або адрэзаныя спецыяльным ганчарскім інструментам (ножыкам) кусочкі апрацаванай гліны маюць такія назвы: кусок — 3, 5, 6, 11, 13, 17, 18, 20, кусочак — 2, 3, 13 (кусочок— 17), ком — 3, кавалок— 20, кавилачак— 16. С пліты адрэзалі кусок гліны (13). Разгоніш, а тады дзеліш на кускі (5). Разрываць на ку~ сочкі такія, камкі дзелаць (2). Ком качаеш у руках (3). Беластоцкія ганчары кусочкі апрацаванай гліны памерам на адну пасудзіну называюць порцыя, вурглі, клюсы, пілэчкі — Цясельскі, 213. Акрамя таго, у ганчароў г. п. Івянец кусочкі гліны на адну пасудзіну, акрамя агульнай назвы, маюць яшчэ t канкрэтныя, якія адносяцца да розных па памерах кускоў. Так, напрыклад, кускі гліны на посуд ёмістасцю да 1 л называюцца цацковыя кускі, ёмістасцю 1 л — сметанковыя кускі, ёмістаецю да 2 л — квартовыя кускі, ёмістасцю да 3 л — поўрарцовыя кускі, ёмістасцю 6 л — papцовыя кус KI. Аднак для таго, каб з адарванага куска апрацаванай гліны можна было вырабіць тую ці іншую пасудзіну, гэты кусок неабходна яшчэ*моцна i шчыльна збіць. Працэс збівання загатоўкі гліны ў мове ганчароў абазначаецца наступнымі дзеясловамі: пляскаць — 2, 3 (плескиць ■— 14, плескаты — 20), папляскаць — 9 (поплескаць — 17), качаць— 1, 3, 7, 15, 17 (качяты — 20), клясаваць — 8, 11, камячыць— 13, 14, выкатаць, опкатаць— 17, выкругліті — 18, параўняць — 6, бькты — 20, перабіць — 14, 16, абабіць — 4, збіваць — 2, пабіць — 5. Качаеш ком, а ён расцець як хлебнае цеста ў руках (3). Абабіў кульку раз-раз i гатова (4). Камячкі папляскаў i паставіў у горбачку (9). Кускі трэба клясаваць рукамі на лаве (И). I сталі кусок гліны камячыць у руках (13). Гэтага камячка перабіць у руках трэба (16). Поплескаць рукамі кусок гліны (17). Ганчары в. Сухачзва Талачынскага раёна i г. п. Стрэшын Жлобінскага раёна працэс збівання загатоўкі гліны абазначаюць дзеяслоўнымі словазлучэннямі дзелаць камы i звярнуць у галкі — 22. Такі збіты кусок апрацаванай гліны непасрэдна ідзе на выраб глінянага посуду. У мове беларускіх ганчароў
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знакі націску, каб словы лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

абёму, звярнўць, кавйлачак, квартбвыя, кусбчак, нбжыкам, плескйць, поўрарцбвыя, цацкбвыя, цбвыя
18 👁