Складаюдь гліну ў сдірту ў хаде i шчыльна збіваюць яе якім-небудзь інструментам, што неабходна для большай зручнасді пры яе далейшай апрадоўцы. У якасці інструмента для збівання гліны ганчары выкарыстоўваюць рыдлёўку, спедыяльны драўляны молат, звычайную палку або кавалак жэрдкі даўжынёй да аднаго метра i пранік. Часцей за ўсё ганчары збіваюць гліну ў сцірту рыдлёўкай (той жа самай, што нарыхтоўваюдь сыравіну) i драўляным молатам. Апошні ў мове беларускіх ганчароў мае наступныя назвы: дбубня— 7, 9, 16, 21, даўон я — 14, даўбёшка — 9, 14, 22, даўбёнька— 23 (доўбёнька, доўбэнька — 20), чычуха, колотушка— 19, кука — Беразіно, Блінава, 9. Як мел качаюць, то б'юць доўонямі i пранікамі (16). Гліна збіта доўоняю i ўсё такое (21). Даўбешка прыбіваць гліну (14). Даўбенькай буеш гліну, каб нідзе ŭ дзіркі не было (23). Беластоцкія ганчары драўляны молат для збівання гліны ў сдірту называюдь сляга, сляха, шляга — Цясельскі, 213. Кавалак жэрдкі, якім збіваюдь гліну ў сдірту, ганчары называюць трепышка — 6 i качалко— 18: Бярэш трепышку i перабіваеш гліну (6). Качалко трэмбоваці гліну, шоб вона шчыльно прылягала. Трэба качалком шчыльно збіті гліну (18). Асобныя ганчары Гродзеншчыны для збівання гліны выкарыстоўваюць звычайны пранік, якім жанчыны пярудь бялізну: пранік— 12, 16. У в. Дарасіно Любанскага раёна гліну апрацоўваюць не на падлозе, як у большасді беларускіх ганчароў, а на спедыяльнай драўлянай падстаўды круглай формы, якую называюць круг: Баба [сцірта збітай гліны] стаіць на кругу (21). Працэе збівання гліны ў сдірту ў мове пераважнай большасді беларускіх ганчароў абазначаецца дзеясловам біць (7, 9, 21, 23) i яго лексічнымі варыянтамі: збіваць — 2, 4, 9, 12, 14, 17, 22, 23 (збіваты — 20), прьібіваць— 14 (прыбіваты — 20), прыбіць— 17, абабіць — 12, 16, 17, перэбіць — 8. Лапатай гліну збіваеш, каб ні асталася камкоў, каб не былі залоскі (4). Збіваеш гліну ў бабу (14). Як цепло, то я ў катусе збіваю бабу i таркую. Як абаб'еш кругом бабу — вона гладка i добрэ таркуецца (17). Збіваю пласты гліны (20). Бяром доўоню i б'ем гліну (7). Разоў чатыры-п'яць трэба біць гліну даўбешкаю (9). Б'ём у бабу гліну (21). Як улезе ў коцак, то
Дадатковыя словы
абабеш, бем, бюць, бём, дбўбня, доўбню, доўбня, доўбняю, кўка, пяць, чычўха
2 👁