З народнага слоўніка (1975). Ю. Ф. Мацкевіч, А. А. Крывіцкі

 ◀  / 353  ▶ 
ся, вдзьмімся, калоцімся, ащлякъвъ'шся, таўчыся, нясьціся, бъяся, тъяся, бірася, нъхъдзяся. Звяртаюць на сябе ўвагу некаторыя асаблівасці ў націску. У гаворках Міёрскага раёна адзначаюдца формы назоўнікаў: славы — H. мн. ад слова, спъсабы — H. мн. ад спдсъп; нъ дубё або нъ дубу, нъ вазе або нъ вазу, нъ масьцё або нъ маету, нъ кусьцё або нъ кусту — М. адз. ад дуп, вое, мост, куст; к сьцёні — Д. адз. ад сьціна; да рэкі — Р. ад ръка. Своеасаблівае месца займае націск у формах некаторых дзеясловаў: куръць — куруў, я куру (т. с.: закуръць, скуръць, шракуръць, дакуръць i інш.), а таксама робіць (зробіць, атробіць i г. д.), лёчъць (палёчъць, залёчъць i г. д.). Некаторыя дзеясловы з асновай на зычны выступаюць у інфінітыве з націскам на аснове І на канцавым галосньш: нёсьці i нясьці, вёсьці i вясьці, мёсьці i мясьці, плёсьці i плясьці i інш. Пашырана ўжыванне многіх якасных прыметнікаў з націскам на канчатку: страшны (-ый), смашны (-ый), дужы (-ый), танкі (4ŭ), таўсты (-ый), душны (-ый), драбны (-ый), цяшкі (-iŭ) i г. д. Адзначаюцца яны i з націскам на аснове: смашны (-ый), тонкі (-Ш), дробны (-ый) i інш. Для гаворак Міёрскага раёна характэрны канчатак -i ў Н. мн. для назоўнікаў на -ан-, якія з'яўляюцца назвамі людзей па прыналежнасці да населенага пункта (або народнасці): пълъчаш (жыхары г. Поладка), лънчаш (жыхары в. Донка), къдушчаш (жыхары в. Кадушкі), а таксама цъгаш, мълдъваш i г. д. Пашыраны ў гаворках Міёрскага раёна дзеепрыслоўі, утвораныя пры дапамозе націскных суфіксаў -й(-я): стъя, ліжа, къжа, гъвъри, хъдзя, атхъдзя, з ъ х ъ д з я, дъхъдзя, пъхъдзя, ехъдзя, пъгъдзя, сідзя, тъя, а таксама зваротныя: бъяся, тъяся, бірася, пръсяся, мъляся, нъхъдзяся i інш. Адзначаюцца i дзеепрыслоўі з суфіксам -учы(-ючы): нбеючы, возючы, лётъючы, гуляючы, гаворучы, стръляючы, мёсючы, сплючы i г. д. Пераважаюць ва ўжыванні ўтварэнні з суфіксам -а(-я). Назіраецца паралелізм варыянтаў дзеясловаў з прыстаўкай a- i аб(а)-. Адзначаюцца, напрыклад: абапёрцісі i апёрцісі, абвёіць i авёіць, апкарыць i акарыць, апсъпаць i асъпаць, апхадз'щь i ахадз'щь, апхадзщца, ахадзщца, апсъхаць i асъхаць, аптрасьці i атрасьці, апчысьціць i ачысьціць i г. д. Гэтыя варыянты абсалютна тоесныя па значэнню
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

апхадзщь, атрббіць, ахадзщь, ащлякъвъшся, вбзючы, гавб, гъвърй, дубў, зяўляюцца, калбцімся, кўруў, тбнкі
0 👁
 ◀  / 353  ▶