ÐРозум не сякера – не пазычыш. Кажуць пра таго, хто робіць бязглуздыя ўчынкі. Сярод дзяцей таксама трапляліся неслухі, «што ўбіў, то і ўехаў», падпадалі пад уплыў людзей не лепшых у вёсцы. «Розум жа не сякера – не пазычыш». Ды і схільнасці не ў кожнага былі да таго, да чаго яго прывучалі (Б. Сачанка. Вечны кругазварот). – Янкоўскі, с. 149: Розум не сякера – не пазычыш. Розуму грашыма не заменіш. Пра перавагу разумных дзеянняў над усім іншым. Заўважалася, бралася на заметку ўсё – як дзе нарыхтоўваюцца кармы, што чым засяваецца і на якім полі, якая тэхніка лепшая, і самае галоўнае – арганізацыя працы. На гэта Кунцэвіч глядзеў больш за ўсё і гаварыў: розуму грашыма не заменіш (А. Кажадуб. Высока сонейка, высока). – Прыказкі, кн. 1, с. 475: Розуму грашыма не заменіш. Розуму ў чужую галаву лапатай не накладзеш. Свайго розуму не дасі каму-н., не прымусіш каго-н. рабіць так, як хацелася б. Сін.: Розум не кулеш, у галаву не накладзеш. Цяпер Зазыба ўспамінаў пра тую размову ў Сідаравай хаце, як пра нешта вартае спагады: да чаго можа давесці пачуццё перасцярогі, выкліканае не столькі бояззю за даручаную справу, колькі недаверлівасцю. Тым не менш на душы ў Зазыбы было прыкра, хоць ён і добра ведаў, што розуму ў чужую галаву лапатай не накладзеш (І. Чыгрынаў. Плач перапёлкі). – Насовіч, с. 145: Розуму ў чужую галаву лапатай не накладзеш. Ружы без калючак не бывае. Прыгожага, прыемнага, добрага ў жыцці не бывае без горычы, непрыемнасцей. * Ружы ў садзе не радавалі, марская галька ў кабінеце перастала шумець морам. Але руж няма без шыпоў – хто гэтага на свеце не ведае? Таму і шыпы прымаліся як належнае, думалася: «Часовае!.. Палепшае!..» (А. Лойка. Як агонь, як вада). – Недакладная калька з нямецкай мовы: Keine Rose ohne Dornen (літаральна «няма ружы без калючак»). – Ліцвінка, с. 120: Ружы без калючак не бывае. Рукапісы не гараць. Функц. не зам. Ужываецца як сцвярджэнне, што рукапісныя тэксты (звычайна пісьменнікаў) не знікаюць бясследна, рана ці позна знаходзяць доступ да чытача. У некаторых [пісьменнікаў] пасля смерці засталіся ненадрукаваныя пакуль што творы. Навошта іх трымаць, хаваць ад народа? «Рукапісы не гараць» – добрае суцяшэнне, але на практыцы бывае ўсяк. Колькі іх ужо згарэла, загінула! (Б. Сачанка. Гараць ці не гараць
8 👁