Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

п р ы н ў к а 9 4 0 п р ы п а л е н ы п р ы н ў д з - і л а с я - ц ў я, — см. п од нудзіцца. прынука-укз-уччь** ж. 1. принуждение, Гсл. понуждение. Нсл. 506. Хай зьнявечацца крыўда з прынукаю. Гарун. Зрабі бяз прынукі. Нсл. Конь прынуку любіць. Тм. Бяз долі i бяз хаты i пад прынукай ворага, ці помніш колас кляты? Крушына: Творы, 14. 2. при н уж ден и е п ри угощ ен и и, у п р аш и ван и е есть, п и ть. То ня чэсьць, калі прынукі няма. Нсл. з п р ы н у к і— н ан ево л е. бяз п р ы н у к і— н еп ри н уден н о. мгсл. п р ы н у к а ц ь - я / о - я е ш - я е; п о в е л.- а й - а й м а, несоверш., каго— п р и н у ж д ать, п о н у ж дать. МГсл.; БНсл. Щ можаце прынукаць вясельнікаў пасьціць, пакуль малады зь імі? Татарыновіч: Бібля, стр. 267. 2. у п р аш и в ать при угощ ен и и. п р ы н у к а ц ь -аю-аеш-ае, 1. соверш. к прынукаць в 1-ом знач.,—П0нуждать(принуждать, С.). Нсл. 506. Ня прынукаўшы нічога ня было б зроблена. Нсл. 2. соверш. к прынукаць 2. прып-ля, предл. и з в а т.-п е, м.— п редпечны й вы ступ с ки р п и чн о ю пл о щ ад к о ю. НК.: Дудар, Но. 32. Уменьш. прыпеК-/7КЯ, п редл.-П К у, м.— предп ечн ы й вы ступ с ки рп и чн ою п л о щ а д к о ю, нк.: Дудар, Но. 32. вы ступ печи С л и ц е в о й с т о р о ны ея, НК.: Очерки, 243. п ередн яя п л о щ а д к а у стья печи. Ксл. На прыпеку гаршчок стаіць. Сураж. (Ксл.). п р ы п е ч а к - ч к у, 1. ум еньш. к прыпек. НК.: Очерки, 243, 89; Ар.; Растсл.; Шсл., ПЛОЩаДКа п ер ед в х о д ом в с а м у ю печь; н а ней о б ы к н о в. с т о я т го р ш к и, с к о в о р о ды и п р о ч. Шсл. Наварыла каьиы густыя, паставіла на прыпечку. Красновічы Сураск. (Сержп.: Отчет, Ю). Пад Прыпечкам драбязы, хто ведае, не кажы. Загадка(зубы). Ар. Скварада стаіць на прыпечку. Ст. Падай гаршчок на прыпечку(зн ач., т от го р ш о к, к о то р ы й с то и т на "прыпечку'). Ст. 2. д еревян н ы й вы ступ у б о к о в о й сто р о ны печи, н азы в аем ы й леж ан к о ю, нк.: Дудар, Но. 32. У м еньш. п р ы п е ч а к — ч а сть печи, у зк ая леж ан к а. Гсл. п р Ы П О Л -л у, предл. и зва т.-л е, м.—ПРИПОДНЯТЫЙ ПОДОЛ, Гсл. ПОДОЛ, ПНЗ; Растсл. н и ж няя часть п о л ы, БНсл. п р и п о д н ятая н и ж н е п ер ед н я я ча сть о д е ж ды (ю б к и, ф а р т у х а, п о л ы, Шсл., п о д о л пл а т ь я, п о л ь т а и т.п.) БГсл.; Ар. Назьбірала ў прыпол яблыкаў. Ст. Насып гароху ў прыпол. Іванск Чаш. (Ксл.). Вазьмі ў прыпол. Нсл. п р ы п о л ь л е - л л, п р е д л.-Л Ю, ср. — ПОДОЛ ф а р т у х а, Гсл. о б ъ е м, с к о л ь к о мо ж н о п о л о ж и ть в п олу или в п ередн и к. Нсл. Цэлае прыпольле набрала бульбы. Нсл. У прыпольлю дзяцё прынесла. Тм. п р ы п о м н а, безл ич.— п ам ятн о, п о м н и тся. Нсл. 508. п р ы п о м н е ц ь, — см. п од помнець. прып-омнецца, -амянуцца-амінацца, — см. п оод помнецца. прыпоркаць,—см. п од поркаць. прыпадабаць,—см. п од падабаць. прыпадак—случай, мгсл. п р ы п а д а к - п р е д л.- д к у, м.—злополучие. I на гладкой дарозе прыпадак стацца М О Ж а. Рапан. 222. прыпадаць,—см. п од падаць. прыпадлівы-вая-вае, 1. закалистый, как бы к полу несколько прильнувший. Нсл. 508. Прыпадлівы хлеб, пірог. Нсл. 2. о зем ле,—ИЛОВаТЫЙ, С ПОДЗОЛОМ, Нсл. 508. подзолистая земля, т.е. влажная, тяжелая, холодная и кислая, глина с тонким слоем чернозема, и с подпочвой илистой и гленистой опоки. Вят. (Даль). Наша зямля прыпадліва, ня любе сухога надвор 'я. Нсл. прыпадны-няя-няе—к стати подходящий, выгодный. Нсл. 506. Прыпадны маю прылучай ехаць. Нсл. прыпадзь-дз/; мн. ч., род.-дзяў, ж.—различные неровные припадки, крики по ночам и иные физические недомогания, главной причиной которых является испуг. Различаются: 1) прыпадзь земляная—от простуды в следствие лежания на земле (боль ног, рук, головы и проч.). 2) прыпадзь падумная—недомогание от мыслей, пожеланий. 3) прыпадзь падзіўная—недомагание от удивления, сглаза. 4) прыпадзь прыпадная—от неустановленной причины. 5) прыпадзь вадзяная —от испуга при виде своего образа в воде. 6) прыпадзь вётраная—ломота в костях ног и рук от действия ветра. Шсл. Баба Марыя леча ад усякае прыпадзі. Ст. Лячу Саўку ад двананцацёх прыпадзяў i двананцацёх перапалохаў i ветраных, i зямляных, i вадзяных, падумных, падзіўНЫХ І прыпадных(ІЗ замовы). Навасёлкі Пух. (Шсл.). прыпадзь ll-дзі, ж. 1. за калинка, бывающая в хлебе при печении, припавшая к полу или к нижней корке. Нсл. 508. 2. слой иловатой земли, подзол. Нсл. 508. Наша зямля прыпадзь мае, баіцца сухмені. Нсл. прыпазна, н а р еч.—поздновато. Нсл. 508. Прыпазна ты ходзіш на работу. Нсл. прыпазв-аньне-я/ш-ячь,—см. п од зваць. прыпазываць,—см. п од зваць. прыпазн-аваць-ячь, — см. п од знаць I. прыпазьнГць,—см. п од пазьніць. прыпазьнГцца, ( л/ п од пазьнщца. прыпозьн-евацца-гчця,— см. п од пазьнщца. п р ы п азы ч ы ц Ь у—см. под п а з ы ч ы ц ь ( п од з ы ч ы ц ь). прыпакоік-/ся, п р е д л.-к у, м.—передняя. Нсл. 508. Пачакай у прыпакоіку, пакуль пан гукнець. Нсл. прыпал-ены-яць-/цб, — см. п од палщь