Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

ацялягавацца 73 ачмурьщца ацялягавацца-вя/ося-вдсшся, несоверш. —мешкать, медлить. Ap.; Міх.; Лагойск. Яны цэлы дзень ацялягаваліся, дык работы й ня відаць. Міх. Отгл. имя сущ. ацялягаваньне -ня. Ар. См. агіляцца. ацяробкі-кя v — цяробкі. Ар. ацярушыць,—см. под цярушыць. ацярушыцца,—см. под цярушыцца. аЦ-ЯТЫ-ЯЦб, — см. под цяць. аці, дет.—спасибо. Гсл. Ацямі не адбудзеш. Гсл. Аці, аці, няма чаго даці. Тся.Аці табе за гэту ласку. Нел. 9. Уменьш. ацькі, аценькі. Гсл.; Ксл. Ацькі Божку. Гсл. Ацькі табе за муку. Клашчыно Беш. (Ксл.). а ці', Шсл., а чы, Нел. 1. разве. Шсл.; Нел. 9. А ці ты скончыў работу? Ст. А чы ты ведаў? Нел. 2. с частицею Ж—разве. Шсл.; Нел. 9. А ЦІ Ж Я ведаю што? Ст. А ці ліха ж цябе паднёсла сюды? Нел. А чы ж я ведаў тое? Нел. ащнаць,—см. под цяць. аціркі-/?як и -ркаў, единств, ч. нет. — выціркі. НК: Очерки Но. 661. &ціць-ачу-аціш-аце, несоверш. каму, детин. —благодарить. Гсл. См. ацець. ацмыгаць,—см. под цмыгаць. ацтупное бярно, облает.— отступное бревно, бревно верхнего венца у крыши. Ксл. Ацтупное бярно блага ляжыць. Гарадок (Ксл.). ацькі,—см. под аці. ацьм-яваць-?ць,—см. под цьміць. ацьверазёлы-лая-лае—отрезвлённый, Нел. 386. пришедший в трезвое состояние. Дел. Ён ацьверазелы й мух ня лове, а пяному лучы толькі на зубы. Нел. Ён да пана пашоу ацьверазелы. Дел. ацьверазёць,— см. под цьверазёць. ацьверазіць, см. под цьверазіць. ацьверазіцца,—см, под цьверазщца. ацьцён-у, м.— отсечение. Растсл. а-цю-яго! междомет.—натравливание собак на волков и медведей. НК: Пособ., Но. 93. См. цюй га! ач I (от вока, ачыці, отсюда и бач, абачыць, бачыць), глагол, частица—ВИШЬ. Нел. 9. Ач ты яго! Нел. Ач яго наўадзгла тут. Нел. ач II, союз. 1. разве. Нел. 9; Гсл. А чу рукі не пападзешея, а то... Нел. 2. (хоть, С.), хотя. Нел. 9; Гсл. Ач ты бацька, ач матка, будзь у мяне. Нел. ач бы, союз.—ХОТЯ бы. Нел. 9; Гсл. Не пагляджу, ач бы хто быу; ачбы ты й сам стаяў там. Нел. ачосы: на ачосы—напрямик. А гэты месяц безгалосы, ідучы небам на ачосы, зірнуцца у рэчцы быў ахвочы. С. Музыка, 216. Дзедка, бачыш, вунь сядзіба, панад лесам хутарок! — На ачосы пойдзем хіба, ды барзьдзей, барзьдзей, сынок. — 1з шляху яны зьвярнулі, нацянькі ідуць МЯЖ ой. С. Музыка, 85. ачахаць,—см. под чахці. ачай, союз. 1. разве. Гсл.; Нел. 9. Ачай мяне ня будзе, ачай памру. Нел. Ачай двору ня прыдзеш. Нел. 2. хотя. Ач бацька, ачай матка, не пакаруся. Гсл. См. ач II. ачамёра-ры, общ.—(большой, С.) надоеда. Шсл. Вось дзе ачамёра: лезе а лезе да мяне. Ст. Ср. чэмер. ачамярэлы-лая-лае—(очень, С.) надоедливый. Шсл. Такое ж ачамярэлае дзяцё, проста б яда зь ім. Ст. Ср. ачамера. ачамярэць-эю-эеш-эе; повел.-эй-эйма, соверш. 1.—опротиветь (сильно, С.) надоесть. Шсл. Аж ачамярэла яго слухаючы. Ст. 2. одуреть. Шсл. Галава ачамярэла мая. Ст. ачапацца,—см. под чапацца. ачапкі-/?кя, единств, ч. нет.— OCTaTOK ОТ корма, данного свиньям. Аш. ачасаваць,—см. под часаваць. ачата-аты-аце, ж., облает.—гурба(толпа, трупа людей, С.) Дел. Ачата цэлая. Дел. ПойдуЦЬ ХЛОПЦЫ ачатаю. ЗьверавічыКрасьн. (Дел. 17). ачавы-вая-вое—глазной.... Пазірала з глыбокіх ачавых ямін тужлівым i трудлівым відзеньням(,,зрокам,). Дзьве Душы, 98. ачэп-яя, предл.-ne, м. 1. род угла деревянных построек, когда обтёсанное одно бревно входит в прямоугольный вырез другого бревна. Міх. Гэта хата пастаулена ў вачэпы. Міх. 2. верхнее бревно в продольной стене постройки, на которое ставятся стропила. Шсл.; Аш. У пуньцы ўсё старое бярвеньне выкінулі, толькі ачэпы пакінулі, каб ляпей было крохвы ставіць. Ст. ачхнуцца(абачхнуцца, Сакуны)-уся, ачхнёшея, соверш.—очнуться ото сна, пробудиться. Я із тога страху ачхнуўся. Кіт 1965. Білял, да прарока яго міласьці, да пакою падышоўшы, голасам крыкнуў... Прарок у чуў, ачхнуўся. Тм. 89617. Як яна ачхнулася, было цёмна. Я Г-кі: Казкі, Но. 2, стр. 5. прячхнуцца-нуся-нёшся-нёцца-нёмся ніцёся—проснуться, очнуться ото сна. Ар. Прачхнуўся каралевіч. Н. Афанасьев, I, 1913, 211. Падскочыўшы разам із возам на каўдобіне, прачхнуўся. Дз. Бобік быццам прачхнуўся ІЗ засонку. Шакун: Сьлед 19. Несоверш. пръчых2лщъ-аюся-аешся—просыпаться. Ар. ачкурмк-/кя, предлАку, зват. ачкурніча, м.— лапотник. МГсл.; Нел. 9. ачмарыць,—см. под чмарыць. ачмур-ыць-дуь,—см. под чмурыць. ачмур-ьщца-лцциг,—см. под чмурыцца