Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

аталёк 70 ату аталёк-ČKj, предл.-ёку, м.—покой. Ксл. не даюць яму аталёку. Луб'ева Аз. (Ксл.). Ад сьвіней аталеку няма. Тм. Няма аталёку —нет отбоя. Тм. атарыца-цы-цы, ж.—частина земли, засеянная работником или работницей в свою пользу, по условию с ХОЗЯИНОМ. Нел. 9; Гсл. атаса-сь); мн. ч. атосы — атос. Ар.; Гсл. ЯТиВВ-вЫ-ве, ж.— отава. Шел.; Ар. Уменыи. втіўкв-ўкі-ўцы, ж. Шел. Атаўка — сену прыбаўка, ды ня ўмеў скасіць Саўка. Послов. Дукорка Сьміл. (Шел.) атавець-в£, несоверш.—зарастать отавой. Соверш. уватавіць-д?—зарасти отавой. Гэта ральля ўватавіла: пара яе скародзІЦЬ. Варлыга: Назіраньні 13. атач-аць-ыць,—см. под тачыцъ. атач-цца-ьщця—см. под тачыцца. атэушк-/кд-/ку, м.—котелок. Ксл. Звары груцу ў ватэўніку. Чашнікі (Ксл.). атхаеваць-аюю-аюеш-аюе, несоверш. перех. 1. буквально воодушевлять, возвращать дыхание, оживлять. Нел. 381. 2. спасать уходом от смерти или из плохого приводить уходом к лучшему физическому или материальному состоянию. Атхаевай яго! Як ён бедненькі зайшоўся з голаду. Нел. втхвецъ-аю-аеш-ае, 1. (к атхаеваць 1). Нел. 381; Шел.; Войш. Ужо даходзіў, ледзь атхаелі. Ст. Атхаелі душу. Нел. 2. 2. (к атхаеваць 2) Шел.; Дап. Нел.; Войш. Атхаеваем, атхаелі мы свае жываты за вольнасьць. Нел. Паку ль ён сьвіньні атхае, дык 60 асьмін скорме. Войш. Прич. атхаены. Дап. Нел. Атхаены тапельнік. Дап. Нел. атхаевацца,?озв/ несоверш. 1. приходить в чувство, возвращаться к жизни. Нел. 381. 2. приходить из плохого к лучшему физическому состоянию. Хворы пачаў атхаевацца, атхаеўся троху. Нел. 381. 3. терять дух, бодрость, отчаеваться. Нел. 381. Не атхаевайся, яшчэ ня ўсё прапала. Нел. атхаецца-аюся-атхаешся, совершен атхае вацца 1,2,3). Я ўжо атхаеўся бачыць цябе жывога. Нел. 382. втхлш-ану, предл.-ане, м. 1. (лит.)—прохлада во время летних жаров. Нел. 382. Атхлану Бог ня дасьць: усё ў полю пасохла. Нел. 382. 2. краткое облегчение от тяжелой продолжительной работы. Нел. Атхлану нам няма ў рабоце. Нел. 382. атхланъ-м, ж. 1.—атхлан в 1 смысле. Нел. 382. Дожджык прайшоў; атхлань нам Бог даў. Нел. 2. — атхлан 2. атлас 1-су, предл.-ce, м.—плотная шелковая ткань с лоском, атлас. Ар. атлас II, м.—атлас, географические карты. атласовы-вая-вае—атласный. Ар. атразын-HĆj—туфли. Ксл. Пашыў жонЦЫ атразьт. Прыгунова Cip. (Ксл.). атрапаць,—см. под трапаць. атрасаць, атрэсьці,—см. под трэсьці. атрасацца, атрэсьціся,—см. под трэсьЦІСЯ. атр эп 'е-л 'я, п р е д л.-п 'ю, ср.. собир. 1. негодные остатки при трепании льна, Шел. очесы при первой стадии обработки льна. Ксл. Зь лёну шмат вышла атрэп'я. Ст. Атрэп ё ськінь туды, а кужаль пакінь. Аляксандрава Куз. (Ксл.). См. атрэпыш. 2. полотно (из такого льна, С.) худшего качества. Шсл. Хадоська выткала дзьве губкі атрэп'я. Ст. атрэпыш-ш а, предл.-ш у; мн. ч.-ш ы -ш о ў, м.— грубые хлопья льна с грубою кастрикою, отделившиеся из-под трепалки. НК.: Очерки 147. См. атрэпё. втруб-іць-лены,—см. под трубіць. атрус-аць-щь, —см. под трусіць. атрус-ацца-щчу* ~ см- под трусіцца. атрускі-сак, единств, ч. нет. — о б и В К И, м е л о ч ь. Нел. 379. о б и в к и му к и; ч т о о т я с л о с ь. Ксл. Набяры атрусак коровам. Амілянова Лёз. (Ксл.). Атрускі мукі. Нел. Зьмяці атрускі сена. Нел. атрушка-шкі-шцы, ж.—оторосы от сена. Дел. атрута-ты, дат., предл.-це, ж. 1. отрава. Ар.; Гсл.; Нел. 379; Шсл.; Ксл.; Кур., Смл. (Даль); ПНЗ. Вялікая атрута яму самому той грэх. Кіт. 137а5. Kyni ты мышам атруты. Красьніца Чаш. (Ксл.). Атруты падмяшаў. Нел. Солона, як атрута. Нел. 379. 2. яд. Дел.; МГсл. Выпіў атруты й памер. Смол. (Дел.). 3. мед.— ТОКСИН. Одна, усилит. атруцІНа-НЫне, ж.— отрава. Нел. 377. Ат руцінаю страва—т.е. сольна. Нел. 4. в бранном смысле. Шел. Атрута ты мая, што ты мяне губіш? Ст. атрутнІК-/кя, предл.-Іку, зват.-ІЧО, м. 1. отравитель. 2. побранка на лентяя, на сварливого и вообще на (очень, С.) надоедливого. Шел. Атрутнік ты, што ты ўсё ляжыш, чаму нічога ня робіш? Ст. Атрутнік гэты ўсіх пазагрызаў у хаце. Ст. атрутны-ная-нае—содержащий отраву, отравляющий. Атрутны чад паўзе зь вяршынь" Жэнэвы. Кавыль: Думы, 7. атруцГць,—см. под труціць. атруцщца,—см. под труціцца. атвай-дю, предл.-аю, м.— глубокое, спокойное место реки. Калупайла. ату, междомет. досады и презрения: тьфу, фу! Нел. 8. Ату ты! Нел. Ату яго! Тм. Ату на яго! Тм. Няўжо панская кроў, што цячэць у маіх жылах, мае тут нейкае значаньне? Ату, што за дурныя думкі — гэтага ня можа быць. Дзьве Душы