палёшня 822 паляваць 3. иногда так называю т Северщину вследствие вели ко л итовс кого(бел орусского) характера ея населения. палёшня-«г, дат., предл.-НІ, ж.— ОХОТа. Ксл. А мае дзевяры з палешні йдуць, з палешні йдаць, па купіцы нясуць. Сур. (Ксл.). палёіПНІК-/кД, п р е д л А к у, зва т А ч а, м. —охотник. палёткі-кду, мн. ч.—годичная плата за землю, Гсл. условленная за годичную службу плата. Нел. 463. Палеткі мае задзяржаў гаспадар. Нел. 3 палеткаў тваіх мала за такую шкоду. Нел. палёве, нареч.—по левую сторону. А паправе а палеве окна ест. Кіт. 131а5. палец-лца, предл.-ЛЦу, зват.-льча; мн. ч.~ лцы-лцаў, 1. палец. Шел.; Нел. 390; ПНЗ; Косіч 75. У яго на руццэ нямашака аднаго палца. Ст. Папухлі палцы. Тм. Ня гуляй із шклом, рэдчас палцы парэжаш. Нел. Маці з локаць, бацька з сажань, а дзеці па палцу. Рапан.:Прык. 334. бязыменны палец—безымянный палец, малы палец—мизинец. Трыма палцамі левымі — малым, бязыменным г сярэднім — правую руку ізнадвор я паглядзіць. Кіт. 736II. сярэдні палец— сред ни й палец. Уменьш. пальчык— п ал ьчи к. Ар. 2. тонкий, специально обделанный конец столба "шула " или бревна, всаживаемый в другой столб или бревно для притачивания, Шел. лапа, шип на конце бревна, вгоняемый а соотвествующую ему по размеру выемку в конце другого бревна при связывании их в венец. Падсячы палец, каб улез у бярвіно. Ст. Даўгі палец ты зарубіў, ня зыйдуцца канцы. Ст. палёцьце-і(я, предл.-цю, ср.—плата за службу в течение летнего времени. Нел. 463. Палецьце мае зьгінула! За школу вывярнуў гаспадар. Нел. палёга-ёг/-ёзе, ж.—облегчение. Нел. 460. Ш ў чым палёгі не даець наш пан. Нел. Палёга ў прыгоне. Тм. Уменьш. палёгка-к/, дат., предл.-ЦЫ, ж. 1. облегчение, МГсл.; Войш. льгота. Войш.; Шел. Ён, разьвітаўшыся, пачуў аж нейкую палёгку. ДзьвеДушы, 178. Хадзілі да князя Асмолаўцы, каб выпрасіць палёгку на пашу i ўругу. Гарэцкі: Песьні, 7. Сыны растуць, на старасьць будзе палёгка. Ст. Абяцаюць розныя палёгкі. ЗСД. 116. Усі на сяле аддыхнулі з палёгкай. Ю. Волас(Моладзь" 1951, Но. 23). 2. небольшое пособие. Нел. 460. Не вялікая імне зь цябе палёгка. Нсл. палёгка,—см. под палёга. палёглы,—см. под палеглы. п&гіет&-нкі-нцы, ж.—обожженный кирпич. ГараднаДавідгорадз.(Крывіцкі: Полесье, 176). палётны-ная-нае—готовый к отъезду, к отбытию. Нсл. 460. Ён у нас палётны госьць(кажыць празь некрута). Нсл. палёта-гаду, мн. ч.— ухаж и ван и е за кем, Нсл. 460. в о л о к и тств о. Сівізна ў барадзе, а ў налёты любе хадзіць. Нсл. Стара баба, ня дужа, а ў налёты дасужа. А ў налётах падпіла, на прыпечку спаць лягла. Зь песьні, Нсл. паля I-лі-лі, ж.— св а я, с т о ль в воде. Растсл.; Ар.; Шсл.; Нсл. 390. На мост ужо набілі палі. Ст. Мост на палях. Нсл. паля Н-лі-лі, ж.—у д ар по руке ли н ей кой или п о д о б н ым чем. Нсл. 390. Пяць паль па лапах запаліў. Нсл. Ад аднае палі рука загарэлася, як пампушка стала таўстая. Нсл. палягчаць,—см. под легчае, лягчаць. палягчэць,—см. под легчае, лягчэць. палягчыць,—см. под легчае, лягчыць. палядак-дку', предл. и зват.-дку, м.—поле первый раз вспаханное после снятия леса. Ксл. У палядках заўсёды добрае збожжа родзе. Пацкава Сян. (Ксл.). Коні твае ходзяць па Зьмітруковым палядку. Глебаўск Сян. (Ксл.). паглядзець,—см. под глядзець. паляжаць,—см. под лёгчы. Паляк-яка, предл.-ЯКу, зват.-ЯЧа; мн. Ч.-К1коў-ком-коў-камі-ох, м.—Поляк. Ар. паляндра-/?ы-/?ы, ж.—повальная болезнь(в роде белой горячки), Гсл. чума, повальная болезнь в роде огневицы или белой горячки. Нсл. 391. Паляндра яго вазьмі! Нсл. паляндраваць-/?уі, несоверш.—свирепствовать. Нсл. 391. Воспа паляндруе па сяле. Нсл. паляні'ца-цы-цы, ж.—хлебец, особенно испеченный из муки яровых хлебов. Нсл. 460. Kyni палянічку ў месьце. Нсл. пяляпацЬ}—см. под ляпацъ. паляпГць,—см. под лягиць. паляпіць, -плю-піш-пе, соверш.—повадиться. Паляпіў хадзіць у госьці i рады мала! А. Станкевіч(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 177). паляржаваць-жую-жуеш-жуе, несоверш. и соверш.—парализовать. Деепр. наст. вр. паляржаваны—парализованный. Беліца Беш. (Ксл). Паляржаваная нага йсьці ня хоча. Тм. паляруш~шу, предл. и зват.-шу, м.—параЛИЧ. Гсл.; Ар.; Ксл.; Нсл. 371. Каб таго паляруш узяў, хто Мае грошы ўкраў. Нсл. Паляруш возьмеш, а не пірага. Тм. Каб цябе паляруш! Ар. Паляруш i ногі адабраў. Сукрэмна Сян. (Ксл.). палярына-ны-н£, ж.—пелерина. Ар. паляскаць,—см. под ляскаць. паляваньнік-/кд, п р ед лА к у, ЗватАча, м.— ОХОТНИК. НК.: Очерки, Но. 496. паляваць-люю-люеш-люе, 1. о коровах: требовать случки, иметь случку, Ар. быть в случке. Шсл. Рагуля палюе. Аш. Наша карова палюе. Ст. 2. на каго—ОХОТИТЬСЯ. НК.: Очерки, Но. 496; Ар.; Шсл. Пайду паляваць на вуткі. Ст. Аднаго дня паляваў неякі каралевіч
Дадатковыя словы
лягйць, паляніца, ікд
0 👁