поцяг 790 па абедзе поцяг-гя, предл. ПОЦЯЗв, зват. поцяжа, м.—сапожный ремень. Гсл.; Нсл. 488. Пацягні яго поцягам, няхай ня дурэе тут. Нсл. поцяга-ягі-лзр, ж.—влечение. Як каго сустрэнеш першы раз, а душа не пачуе да яго поцягі, то зь ім не сябруйся, бо так будзе, як із маладымі, которых душы ня чулі к сабе ніякае поцягі, а бацькі іх павянчалі; іх жыцьце будзе такое, як жыцьце сабакі з катом. Рэч.(Пет. н, 260). поціск—пожатие руки. Гсл. почапка-пкі-пцы, ж.—веревка, дужка у ведра. Ар. Закруціўшы почапку, каб не ўвалілася вядро, глыбака топе яго з концом вагі. Гарэцкі: Песьні, 66. См. пачопка. поч&пкя-пкі-пцы, ж.—верёвочка для подвешивания чего-л. Ш сл.—пачопка I. Ар. Дай імне гэту почапку павесіць клубок. Ст. Ср. пачопка. почасьць-ф, мы. ч., род.-цяў, ж. 1.— почитание, почёт. 2. угощение. Нсл. 489. Не вялікая там была почасъць. Нсл. 489. Умении, почастка, (Ксл.; Н сл.), пачостка (Ш ел.уткі-тцы,— угощение, М алам ер'е Аз. (Ксл.); Шсл. угощение С закуской и вином. Нсл. 489. Почасткі ніякае ня было, а так бавіліся. Нсл. На вясельлю была добрая пачостка. Сьміл. (Шсл.). ПОЧат(пОЧЫТ, М Гсл)-ату, предл. и зват.аце, м.—однообразие, сходство, образец. М Гсл.; Нсл. 489. Боты не адным початам пашыты: адзін большы, другі меншы. Нсл. На почат гэтага зрабі. Нсл. Не аднаго почату рукавіцы. Тм. Дауно гэта было i аб парабкох ня стала ні слуху, ні духу, ні почату, бы йня было іх на сьвеце. Лынькоў: Воўчы Л ог (Калосьсе, Но. 2, 1935, стр. 98). почут-уту, предл. и зват.-уце, м.—СЛуХ О ком. Шсл. Тых людзёў тут i почуту няма. Ст. па, 1. предлог с винит., предл. и род. падежами, всегда без ударения. С винит, падежом, а) употребляют, указуя на лицо, животное или вещь, которые нужно получить, привести и т.п.: за (с твор. падежом). Гсл.; Ар.; Нсл. 421. Паеду па тую Лукірку красную. Водзьвінка Імгл. (Косіч 240). Я па цябе прышоў. Нсл. Срала мая, страла! Па што прышла? Щ па мёд, ці па гарэлачку, ці па красную дзевачку? Из песни, Нсл. Посла по Ростислава брата Своего. Радз. лет.(Г анцов, 235). СтукнуЛІ, грукнулі на дварэ, паглядзі, мамухна, ці не па мяне. Росуха імгл.(К осіч 248). Па мяне прышлі. Гсл. Прышоў па лапату. па што—зачем. Па што, воўча, йдзеш? — А па апошняе. б) употребляют для указания предела расширенного действия: по (с винит, падежом). Па поясу у вагню стаяць. Ют. 12964. Употребляют для указания размера, величины чего-л.: по (с винит. падежом). Трава па калена. Па вушы. г) в союзе с числ. (кроме адзін") для указания количества, припадаемого каждому, цены каждого: Купляць, прадаваць па чом: па пяць, па шэеьць, па сем, па восьмі, па дзевяць, па дзесяць, па адзінанцаць, па двананцаць, па трынанцаць, па чатырнанцацъ, па дваццаць, па трыццацъ, па сорок, па пяцьдзясят, па семдзясят, па асьмідзясят, па дзевяцьдзясят, па сто). Па дзесяць раз. Ю т. 17а9. Цытрыну прадавалі па сем грашоў. Цукер куплялі па шаснанцаць капеяк хунт. Па два (iдзьве), па тры, чатыры, па дзьвесьце, па трыста, па чатырыста—по(с винит, падежом: по два, по три, по четыре, по двести, по четыреста), па двое, па трое—по двое, по трое, па пяцьсот, па шасьцьсот, па сямсот, па асьмісот, па дзевяцьсот—по пятисот, по шестисот, по девятисот, па паўтара, па паўтары—по полтора, по полторы. 2. с предл. падежом, а) по наружности'. ПО ( В дат. падежом). Хмары плывуць па небе. Ня лазь па лесьвіцы. Нягодна йсьці па гэтых сходах. Вял. б), в пределах чего-л.— ПО. хадзіце па масткох—ходите по тротуару. ІМСЫД. па ўсім сьвеце—по всему свету. Хадзіла па ўсіх пакоях. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 286). Хадзіла каза па ніцых лозах, па вербалоЗах. К расн овічы С ураск (С ерж п., О тчет, 12). Брыдзем па балоце. Нсл. 421. г) в разных местах,—ПО (с Д а т. п а д.) Па школах, па хвабрыках, па ўрадах хадзілі спэктары. Расьселіся па кутох. Г) от одного пункта к другому,— ПО (с Д ат. падежом). Акцызьнік хадзіў па крамах. Б. гим. числ. адзін",— по (с дат. падежом). разумейся— ПО (с ДДТ. Пад.). па адным—по одному. Імаму па чырвоным золотым прыходзіла ад галавы. Ют. 17а16. Пеў па разу. Ют. 17а8. Маці з локаць, бацька з сажань, а дзеці па палцу. Рапан., П рык. 334. Е. употребляют, указуя на лицо, предмет, о котором скучают, плачут.— ПО (с ДДТ. П ад.), О (с предл. пад.). Зажурыўся мой татухна родны па маёй горкай долъцы. Тараны імгл. (Косіч 28). X. при указании родства,— ПО (с Д а т. пад.). Мая бабуля па матцы звалася Я сапа та. Д. Пазнаў па голосе, па шапцы—узнал по голосу, по фуражке. Е. в знач. временном: после какого-л. действия или события—после. Па вясельлю паехалі да тога палацу. Н. (Афанасьев. ІУ, 1914, 287). Па нас ня будзе нас. Послов. Нсл. 421. па абедзе—после полдня. Ар
3 👁