Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 802
 ◀  / 1324  ▶ 
покаўка 783 полах Покатам усіх паклаў. Нсл. Покатам ляжаць yci. Клю і Куз. (Ксл.). Уся радзіма покатам ляжыць. Міх. покаўка-ўкі-ўцы, ж. 1. хлопушка. Нсл.458. Покаўку парву, ня покай. Нсл. 2. урчание в животе. Нсл. 458. Каб табе покаўка покала па жываце. Нсл. 3. почка?. За акном зялёныя покаўкі. Дальны (Калосьсе, 2, 1935 г., стр. 84). покаць-аю-аеш; повел -ай-айма, несоверш. 1. трескать, П Н З; Ш сл. (от сильного расширения, давления давать трещины, разрываться, разламываться, С.), лопаться, Шсл.; Нсл. 457. лопаться, издавать звук лопанья. нк.: Очерки, Но. 57. Што гэта такое: нешта ўсё покаюцъ у нас камінкі? Ст. Паварозы покаюцъ. Нсл. Зіма, съцюжа, куты ў будынках покаюцъ ад лютага марозу. Гарэцкі: Песьні, 41. Однкрат. ПОКНуцьну-неш-не—лопнуть, треснуть. Н сл. 458; Шсл. Струна покнула. Нсл. Абруч покнуў. Тм. Покнеш, пакуль возьмеш мяне. Тм. Яйцо покнула. С т. Соверш. п р а п о к н у ць —лопнуть. Нсл. 527. Скула прапокнула. Нсл. 2. надрываться, надсаживаться (от смеха, С.) Нсл. 457. Ад сьмеху ўсі покаюцъ. Нсл. Безяич. распокала—раздуло (о гневливом). Нсл. 557. Сядні цябе нешта распокала. Нсл. Безлич. успокала—разгневило. Ужо нашу гаспадыню ўспокала. Нсл. 73. 3. перен., презр.—неумеренно есть и пить. Нсл. 457. Покай, яшчэ ня ўсё папокаў. Нсл. папокаць, соверш. к покаць 1, 2, 3. п о к ъ ц ц я - а е ц ц а, несоверш. 1. трескаться, лопаться, Шсл. лопаться, разрываться. Нсл. 457. Абручы покаюцца, папокаліся. Нсл. Скура покаеца на целе ад нуды. Тм. Жываты покаюцца ад сьмеху. Тм. Скура каля болькі начала покаца. Ст. Яйцы покаюцца. Воўсішча Сян. (Ксл.). Соверш. распокнуцца, а) лопнуть, разорваться. Нсл. 557. Мех туга набіты, распокнуўся. Нсл. б) ад каго, бранное: пропасть. Распокніся ты ад мяне. Нсл. 557. Соверш. напокацца, презр.—наесться, напиться много. Нсл. 314. Калі ты напокаешся, покаючы так шмат? Нсл. 2. трескаться, расщеливаться. Нсл. 457. Печ так нацеплена, аж покаецца, напокалася. Нсл. 3. перен.—разражаться гневом. Покаецца ад злосьці. Нсл. 457. Соверш. распокацца —разразиться гневом. Чаго ты сядні распокаўся? Нсл. 557. Соверш. успокацца—С силой разразиться гневом. Гаспадар наш успокаўся. Нсл. 73. покнуцца-нуся-нешся, однкрат. к покацца 1, 3. Глядзі ня покніся ад злосьці. Нсл. 458. папокацца, соверш. к покацца 1, 2. ПОКЛад-дд ( Шсл.), -ду( Ар.; Ксл.; Нсл.), предл. и зват.-дзе; мн. ч. паклады-доў-дом-дыдамі-дох, м.—яйцо, подкладываемое в гнездо несущейся курицы, чтобы она неслася в таком гнезде. Ар.; Шсл.; Ксл.; Нсл. 458. Не забяры толькі зъ яйцамі й поклада. Ст. Зоська, палажы над курыцу поклад. Ш ухвосты Куз. (Ксл.). У гнязьдзе аж два наклады. Ст. Бяз покладу курыца не нясецца борзда. Нсл. покладам, нареч.—вповалку. К сл. Як стаў іх шабляю калоцъ — yci покладам. П ящ горск Беш. (Ксл.). См. покатам. покут-ута, предл.-уце, м.—красный угол в избе, покуць (Растсл.)—почётное место в углу под образами за столом. Нсл. 460. Сядзъ, татульку, на покуце. Нсл. 460. Сеў сабе на покуце, як поп. Тм. на покущ—в красном углу. На покуце за шумлівым сталом сядзелі госьці. ЗС Д 281. Пусьці, Божа, зъ неба да дому, паглядзеці ды на свае дзяцё, на покуці ці пасаджана. С еверщ. (К осіч 239). Дзімка глянуў на покуць. Капыловіч: Хлеб. Хоча паставіць стрэльбу на покуць. Крамуш оўка Н. (Демид.: Веров, 111). ПасадзІЛІ ЧЭрцІ музыку на покуць. Демид.: Веров, I, 103. пол, полу, на палу, зват. поле, предл. —нары, Гсл.; Ар.; НК.: Очерки, 236, Но. 99; Ксл.; Навасільск. у (Будде: Тул.-Орл. слов.) ПОЛата, Ксл.; Ар.; Шсл.; Н аавасільск. у.(Будде: Тул.-Орл. слов.) род кровати. Растсл.; пнз. Ад печкі да праціўнае сьцяны насланы дошкі, што служа спальняю i завецца ў вусей Расы полатями" а тут (у Смаленшчыне) полам". М аксим ов: С м оленщ ина, 457 (Ж ив. Россия).— досчатый помост, в роде неподвижной широкой кровати, простирающийся от боковой стороны печи до стены. Делается довольно высоко. Он служит отпочивальным местом для хозяев с детьми. Нсл. 463. Пасярод полу кладзіся. Нсл. Чорная морда... зірнула зпад полу... (А гэта авечцы дакучыла там i захацелася выйсьці з-пад полу на волю). Гарэцкі: Песьні, 57. Сьветач вісіць на шосьце ля полу. Т м. 32. Правы бок ныў ад цяьвярдога полу. Акула: Птушка, 140. Бурдынкнула дзяцё з полу. Нсл. 39. Матка сядзіць на палу i маўкліва прадзець. Гарэцкі: Песьні, 32. На палу паселі бабы i гамоняць аб драбніцах жыцьця свайго. Тм. 56. Сьпіць ён у сваёй хаце, на палу ля сьценкі. Тм. Мы сьпім на палу. П адрэзы Ч аш. (Ксл.). Арэш на валу, сьпі сьмела на палу. Послов. У Вераб 'ёвых дык сьпяць на ложку й на палу. Ст. Ідуць у хату й кладуць прынесеныя ЗЬвЯЗКІ на пол. Наш Край, 1928 г., Но. 6-7, 58. Уменьш. палок-лка. Ар. Старая зьнярухомела ля палка — так i не пасъпела заслаць яг О. Вышынскі: Х ата пад ліпою (Беларус, Но. 155). полах-аху, зват.-аша, м.— испуг, К сл., тревога. Гсл.; Нсл. 462. Полах на вас напаў. Нсл. 3 полаху ўсі выскачылі з хаты. Тм. Во, полаху на іх нагнаў! Ш аркі Куз. (К сл.). Паланіца yl небе зоркі пагасіла. Полах б ё. Крушына: Лебедзь
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.
6 👁
 ◀  / 1324  ▶