нітаваць 775 НІЦЬІ ні таваць-т у ю -т уеш -m ye, несоверш., перех. — клепать, заклепывать, скреплять м еталлические части зак лепк ам и; со е д и нять, металлические части, загибая края и сплю щ ивая их. Б л я х ар наш ніт уе добра. Нел. 341. Соверш. занітавиць— запаять. Нел. 177; БНсл. Б ляхар ня ў с і д зір к і заніт аваў у бляш аніку. Нел. О т гл. им я сущ. занітаваньне, п р е д л -н ю; мн. ч.-ні-няў— запайка. БНсл. П ри ч. занітаваны— зап аен ный. БНсл. С оверш. зьнітаваць-т ўю -т ўеш т ўе, к а го -ш т о — скрепить ж ел езн ы м и гвоздями или болтам и. Шел., заклепать. К аб зьніт аваць абруч, ды к яш чэ д зя р ж аў бы. Ст. Зьніт аваць клю ч, пярсьцёнак. Нел. П р и ч. зьнітаваны— за к л ёп а н н ы й. Зьніт аваны пярсьцёнак. Нел. Зьніт аваны я З О в уШ Н ІЧ К І. Нел. 216. прынітаваць— зак леп ать, п рик лепать. Б л я х ар д о б р а пр ы н іт а в а ў ру ч к а да карца. Нел. 341. нітавацца-туюся-туешся, 1. п л о т н о соединяться. Радасьць бязь слёзаў ня родзіцца. Яны йдуць упоруч, нітуюцца i жыць ня могуцъ адно без аднаго. Дудзіцкі (Бацькаўшчына, Но. 376-377). Далёкае блІЗКа, СЗ сучасным нітуецца шчыльна icmoma. Дуб.: Наля, 17. Соверш. зьнітавацца. Векавечныя тайны ў вадзін зьнітаваліся подых. Дуб.: Наля 28. 2. ст рад, к нітаваць. ноты-т аў— приспособление в ткацком станке для перевода нитей. Гсл.; м іх. См. ніт 1. См. нічальніцы. швоглядзя, нареч.— без ОГЛЯДКИ, Ксл. Я к ям у з а д а л і я м у ст раху, ды к ён п абег Н І в о г л я д з я. Сьвярдлы Беш. (Ксл.). ш водны, ні водзін-нага— ни один. Гсл.; Ар. Н і в о д зін не п а й ш о ў. Нел. 339. НІ воднага зь іх т ам ня бы ло. Тм.Ш водн ая каса ня годзіцц а. Тм. Л аскат. ні водненькі. Ар. Увелич. НІ аднюсенькі. Нел. 339. Н І адн ю сен ькага дн я не прапусьціў. Нел. нГва-вы, дат., п р ед л.-ве, ж.— нива, пашня (в сп а х а н н о е п о л е, С.) Шел. К а б ніва радзіла, т р эб а яе до б р а ўрабіц ь. Ст. У ж о ніва начала р а д з іц ь до б р а е збо ж ж а. Лалыю Аз. (Ксл.). Уменыи. НІўка-Ш, дат., предл. ніўцы, ж.— небольш ая пахотная п олоса. Нел. 339. Н іўка, ніўка, аддай маю сілку. з Север. (Косіч 30). н іц 1. нареч.—НИЧКОМ (Шсл.; Гсл.), ЛИЦОМ (вниз, С.) Нел. 341. Н іц паў на зям лю. Нел. П акладзі ж упан ніц, няхай ня пы ліцца добры бок. Нел. Д зя ц ё кінулася ніц. Ст. Упаў nepad ім ніц. Ст. НІЦІІ, ніцу, п р е д л.-ц у, м.— ЙЗНаНКа. Нсл.341. Н іц ляпей вы глядае, чы м ся д о б ры б о к. Нел. 341. См. б лагі б о к ( п од бок). ніцалаза-зы, ж.— ива п о л зу ч а я. [Salix repens L.] Шсл. Зь ніцалазы — до б р ы я венікі. Дуброука Пух. (Шел.). С обир. шцалозьзе-зя, предл.-ЗЮ, ср. 1г. ніцаваць— ц ў ю -ц ў е ш -ц ў е; п о в е л.- ц ў й цуйм а, несоверш., перех. 1.— п е р е в о р а ч и в а ть н а и з н а н к у. Гсл. п е р е в о р а ч и в а т ь, п е р е ш и в а ть о д е ж д у в н у т р ь ли ц е в о й с т о р о н о й т к а н и, Нел. 341. л и ц е в а т ь, п е р е л и ц о в ы в а т ь. П ара ўж о сьвіт ку ніцаваць. Нел. П рич. ніцаваны— п е р е в е р н у т ы й ли ц е в о й с т о р о н о й тк а н и в н у т р ь. Нел. 341. С укн о на ш апцы ніцаванае. Нел. С укн о на ш апцы ніцаванае. Нел. О т гл. имя сущ. шцавиньненя, п р е д л.-н ю; м н. ч.-ні-няў— п е р е в о р а ч и в а н и е на и з н а н к у. Гсл.; Нел. 341. С ьвіт ка п а д зе р л а ся сусім i н а н іц аван ьн е ня годзіцц а. Нел. Соверш. пераніцаваць— п е р е в е р н у т ь на др у г ую с т о р о н у, Нел. 406. п е р е л и ц е в а т ь. П ераніцаваць верх хут ра. Нел. П ри ч. пераніцаваны— п е р е л и ц о в а н н ы й. П ераніцаваны капт ур. Нел. 406. П ераніцаванае сукно. Тм. О т гл. им я сущ. пераніцав4ныіе-ня, п р е д л.- н ю; мн. ч.-нін я ў— п е р е в о р а ч и в а н и е н а и з н а н к у. Нел. 406. П ераніцаваньне СЬвІткІ. Нел. Соверш. выніцаваны. Заст аўся бы ццам вы ніцаваны Г арш чок, вароч аў у пот н ы х палцах м ан эт у i ч уў н ем ую пры красьць. Дзьве Душы 74. 2. н еперех.—ХИТриТЬ, л у к а в и т ь. Нел. 341. Ты ў с ё ніцуеш, а не па п р а ўд зе р о б іш. Нел. нГціцца, ніціцца, ніцяцца— р в е т с я ни т к а в "н іт у ". м і х. нІЦМ а, нареч. 1. ЛИЦОМ ВНИЗ, НИЧКОМ. Ар. Н іцм а пры пасьці к вадзе ручаін ы. Радарны (Каласкі, Но. 54-55, стр. 16). П іў, пры паўшы НІЦМа да р уч а я. Гілевіч(Б. Голас, Но. 71). Н а абочы не д а р о гі ляж аў ніцм а чала век. Ю. Жывіца(Прыйсьце", Но. 1). См. НІЦ I. 2. с т р е м г л а в. Шел. Д зец і кін уліся ніцм а da дом у. Голацак Сьміл. (Шел.). ніцы-ц ая -ц ае, Смл. (Даль). 1. с к л о н и в ш и й с я, х о д я щ и й с о п у щ е н н ым в з о р о м, с г о р б и в ш и й с я, к а к б у д т о пр о в и н и в ш и й ся. Гсл. Х о д зе, я к ніцы, л ю д зёў баіцца. Гсл. 2. ( о чирее)— внутренний. Нел. 341; Ксл. К а б ця бе ніцая скула спаліла! Купіна Віц. (Ксл.). Г а д зі ям у, я к ніцай скуле. Нел. 3. СКрЫТЫЙ(прИТВОрНЫЙ, Растсл.) Нел.; Растсл. 4. х и т р ы й, л у к а в ы й. Нел. 341. Н іцы чалавек! Н іц ая т вая д уш а! адн о гаворы ш, а д р у го е дум аеш. Нел. 5. (п ерен.)— н и з к и й, н и з м е н н ы й. 6. п л а к у ч и й, с о т в и с л ы м и в е т в я м и, Ксл. и м е ю щ и й дл и н н ы е с в и с а ю щ и е в е т в и. ніцая бяроза— п л а к у ч а я б е р ё з а, пнз. ніцая лаза— п л а к у ч а я и в а, 1г. в е р б е й н и к [Naumburgia thzrsiflora Keich] Ксл. НІЦае лазы вецьце. Сураж. (Ксл.). Ля ніцых бярэзаў іх злавіў. Котава Сур. (Ксл.). Хадзіла каза na ніцых лозах, na вербалозах. Красьневічы Сур.(Сержпут.: Отчет, 12). ХІЛІцесЯ НІЦЫЯ ЛОЗЫ, куды вецер павее. ПН3 47. Дык т угу— на ніцы лозы. Дуб. Вербалозы ніцыя. Кавыль: Ростань, п. Тваё ня раз умела вуха лавіць
Дадатковыя словы
занітавйць, нітавацца-тўюся-туешся, цўйм, шцавйньне
3 👁