няўпамкі 770 няўчас няўпамкі (Войш.; Ст.), неўпамкі'(Каралішчавічы), нареч.—не пом н ю, не припом инаю себе, Войш.; Каралішчавічы. не В память. Шсл. Мне гэта ня(не)ўпамкі. Войш.; Каралішчавічы. Штось мне няўпамкі. Міх. А мне i ня ўпамкі. Рэч.(Пет. и, 3). Мне гэта нешта няўпамкі. Ст. За каго дэмонстравалі НЯўпамКІ. A. Вожык(Беларус, Но. 194). няўпросны, -ная-нае—н е у м о л и м ы й. МГсл. няўпраўка-y/d-ўцы, ж.— невозм ож н ость управиться с чем-л., Шсл. неуспех в работе о т не д о с т а т к а в р ем ен и, при м н о г их занятиях, или от препятствий. Нел. 338. За даж дж ам і н я ўп р а ўк а ў сенаваньню. Нел. А д н а м у ў га сп а д а р ц ы ня ўп р а ўк а. Ст. Я ш чэ ізь сенам няўп раўка. Ст. няўпраўны-няя-няе, 1. такой, у к отор ого б ы в а ет " н я ў п р а ў к а ". Н я ў п р а ў ны ты ч ал авек! ц я б е не да ж д ж эш ся, п а к ул ь СКОНЧЫШ р а б о т у. Нел. 338. 2. так ой, при к о т о р ом бы вает "н я ўп р а ўк а ". С ядні н яўп раўны дзенъ. Нсл. 338. н я ў п р ы м ёк, нареч.— НеВДОМёк. Гсл. ( под пры мёк). няўпрыцям, нареч. 1. незам етно, неприм етно. (МГсл.). М н е н яўп ры ц ям бы ло, як ён вы ш аў з хат ы. Нсл. 69(по д впры цям). Н яўп ры ц ям вы ш аў з хат ы. Нсл. 329. П а ч а л і за с ь ц іць с о н ц а пр а к у д н іцы х м а р к і ды й н я ўп ры ц ям згуб іл і я г о ў сваей грам адзе. зсд. 321. Н яўп ры ц ям пры ш лі ў Л угвен ава. Гарэцкі: Песьні 73. Бывае, ш т о сярод познай восен і на н ебе н еяк няўп р ы ц я м пр а га л іц ц а ма л ен ьк і сін ен ьк і лапічак — адзін, д р угі, т рэйці. Дзьве Душы 42. 2. в см. безл. г т г.— не ПОМНИТСЯ. Нсл. 329. Н яўп ры ц ям імне, калі гэт а было. Нсл. Н яўп ры ц ям мне, ш т о ён гавары ў. Нсл. 69(п о д впры цям). Г ол ас знаём ы, т олькі дзе ч ул а ня ў п р ы ц я м. Зазыбы Еіц. (Ксл.). Cp. цяміць, пры цям іць. няўпрыцямку, нареч. — Н е В Д О М ё к. Ксл. Я м у гэт а сусім ня ўп ры ц ям ку. Селядцова Беш. (Ксл.). няўрода-Эы-дзе, ж.—неурож ай. МГсл. няўродзьдзе-дзя, общ.— вы родок. Нсл. 329. Х л а п ец гэт ы ня ў р о д з ь д з е ней кі. Нсл. Я к а я яна н я ўр о д зь д зе! Нсл. няўрокам, нареч.—не на сглаз, чтобы не сглазить. Шсл.; Ар. Н я ўр о к а м к а ж уч ы, вам на ст ат ак ш анцуе. Ст. няўрымсьлівы-вая-вде—очень нетерпеливый. I за га д а ў пры весьці п алан янку няўры м ьсьлівы К айдан. Ар.; Вольскі: Паланянка. Н а сл ух а л а ся ня ўр ы м сьл івых ласт авянят. Е. Лось: Дома. Н а р од б ел а р уск і няўры м сьлівы. Ан. Цярэшка. няўступака-кт, о б щ.—н еу сту п ч и в ы й. А д зін задзірака, а д р у гі н яўст уп ака. няўсьцёрп, нареч.—невтерпёж. М аленькія м агілы равесьн ікаў м аіх. Ім не няўсьцерп балю ча сьцінае сэрца гневам, ш т о т а к ня ўм о л ьн а сьм ерц ь п акасіла іх. Гілевіч: Равесьні кам(Г. Радзімы, Но. 4/1011). няўсьцГвы-доя-вде—нечестный, непорядочны й. Ш т о ясьм і м яніў на цябе, ж э бысъ т ы бы ў няўсьцівае м ат кі i нячыст а га лож а сын, т ом на цябе б рахаў, яка пес. Стт. 139. няўтоймны-нял-«ае—неутомимы й. Н яў т о й м н ы я сэрцы ж ы вуц ь н ебясьп еч насьцяй. Кавыль: Пад зоркамі 26. няўтомны—неутомимы й. МГсл. няўвага-г/, дат., предл. н я ў в а зе, ж. 1. невнимание(рассеянность, С.) МГсл. 2. (невнимание, равнодуш ие, С.), пренебреж ение, МГсл. небреж ность в обращ ении. Гсл. Н яўвага! узгагат аўся, як конь. Нсл. 52(под узгагат ац ц а). няўважліва, нареч.—н евн и м ател ьно, не о б р а щ ая вним ания. Д з я д зе ч к а! Р одненькі!Щ не заст алося з да р о гі т рош ку хлеба? — Ням аш ака хлеба, — няўваж ліва, навет ня зірнуўш ы, адказуе т ой. Дзьве Душы 149. НЯўцёІЦЬ, неполны й гл агол от неупот р. цеіць— чаять,—не успевать,-петь. Нсл. 740. Н яўц еіў я зьняцъ перад панам і шапкі. Нсл. Буйны вецер я к павеяў, я дуды схапіць ня ўц еіў. Из песни, Нсл. н яуц е\ц іу& -ц ею ся-ц еіш ся, соверш. и несоверш. 1. неуспевать,-петь. Нсл. 740. Н яўцеіўся слова сказаць, а ён м яне давай біць. Нсл. Н яўц ею ся 3 вам і ІСЬЦІ. Нсл. Соверш. зьняўцеіцца—противу чаяния не успеть. Нсл. 216. Зьняўцеіўся схапіць ш апкі, а я го ўж о ням аш. Нсл. 2. не н адеяться, не ож и дать. Нсл. 329. Н яўц еіўся я ад ц я бе гэт ага., Нсл. 329. няўцёйкам, нареч. (от ц я кац ь—ож идать) — неож иданно, нечаянно. Нсл. 329. Я ягцейкам Я сю ды зайш оў. Стихотв. в Маяку" 1843 г., т. IX, кн. ХУН, разд. У(Карскі. III, 3, 23). Н яўц ей кам пры ш оў. Нсл. няўцимна, нареч.—н еп о н я т н о. Т о л ьк і цяпер ускоч ы л а н яўц ям н а ў галаву, ш т о абам леў у магазін е. Капыловіч: Хлеб, няўцимны -ная-нае—непонятный. Быццам забы ваецца на часіну т ое цяж кое, няўц ям нае, ш т о ё заўсёды ў ж ыцьцю. ЗСД 65. Ср. цяміць. Н ей кая няўц ям н ая сонная т р ы в о га сьц іскае сэрц а, i н я м а сілы ачуняць. Гарэцкі: Песьні 56. няўчас-асу, предл. и зват.-ace, м. 1. б езв р ем ен ь е, н еблагоп ри я тн ы е о б ст о я тельства. Нсл. 329. Л ўч ы ў ты да нас пад самы няўчас. Нсл. 2. в см. нареч.— безврем енно, Нсл. 329. не во время. Ты заўсёды пры ходзіш, просіш няўчас. Нсл. няўчынёньне досыць—н еуд ов л етв ор ение. Б ы ў пазван a няўчы неньне досыць запісу. Стт. 203. См. нядосы ць учыненьне
Дадатковыя словы
yіd, няўрода-<эы-дзе, няўцймна, няўцймны
9 👁