нялюбы 763 нямко нялюбы, -б а я -б а е — н ел ю б и м ы й. Ксл. Ст ала яна нялю бая. Воўсішча Сян. (Ксл.). Толькі я баю ся Г осп ода Б о га да свай го нялю бога. Г осп од Б о г вы сока, а нялю бы далёка, Г осп од Б о г на небе, а нялю бы ў доме. Краснавічы Сураск.(Сержп.: Отчет, II). НЯЛЮДНІК-/К'Я, п р е д л.- І К у, з в а т.- І ч а, м. — нелю дим. Шел. У даўся нейкі нялю дн ік, ш т о л ю дзёў баіцца. Ст. нялюдніца-цы-цы, ж.— нелю дим ка. Шел. Н ялю дніца т ая баіцца й з хаты вы т кну цца. Ст. Ср. нелю дзь. нялюдны, -ная-нае— н ем н о го ч и сл ен ный, Нел. ззз. м алолю дны й, м алонаселенный. Кірмаш нялюдны быу. Нел. нялюдзёць-ею-ееш-ее, несоверш.— становиться н еп о х о ж им на обы к н овен н ы х, нормальны х лю дей; нищ ать или опускаться нравственно. А ты я Асмолаўцы возяць а возяць князёў сьпірыт, болей а болей НЯЛЮдзеюць. Гарэцкі: Песьні 9. нялюдзкасьць-щ, ж.— бесчеловечность, нялюдзка, нареч.— бесчеловечно. Гсл. нялюдзкі, -кая-кае— б есч ел о в еч н ы й (н еч ел ов еч н ы й, С.) Гсл. Ён нялю дзкі чалавек, ніколі нікому ня выбача. Нел. ззз. У я го нялюдзкая натура. Тм. 2. необщ ительны й, Ксл. неуживчивый. Нел. ЗЗЗ. Х т о я г о ведае, нейкі н ялю дзкі. Шаркі Куз. (Ксл.). Н ял ю д зк і сусед. Нел. 3. несвойственный здеш ним лю дя м. Нел. ззз. Н ял ю дзк ая ў яго. Нел. Н я л ю д зк а е абходж аньне. Нел. нялюц,жі-кая-кое, 1. нечеловеческий. 2. не принадлежащий здешнему люду. Ар. Г эт а ляны лю дзкія, гэн а лес панскі, а гэнам га р од ж ы доўскі. Ар. нялюдзтва-ea, п р ед л.-в е, ср., соб.—плохие, дурные люди. Н я л ю д зт ву ўсё, пры дбанае спрадвеку, бы ло чуж ы м. Салавей: Сіла 81. нямоглы-лая-лае— немощ ны й, няможна,—нельзя. Ар. нямота-от ы -оце, ж.— нем ота. М лосн аю ням от аю пады хала лет н яе неба, цем нае Ŭ душ нае. Дзьве Душы 109. нямотка, н ареч.— безм олвн о, молчаливо, немо. Гсл. няма, безлич.— нет (отсутствие). Гсл.; Растсл.; Ар.; Нел. ЗЗЗ; Ксл.; Навасільскі(Буддэ: Тула-Орел, слов.). Н ям а ў дварэ гаспадара. Нел. Н ям а т ае хат кі, к аб ня бы ло звадкі. П ослов. Нел. няма як, 1. невозможно. Ар. 2. неудобно. Гсл.; Ар. няма дзе— негде. Гсл.; Ар. няма за што— не за что. Ар. за нямашто— за ничто. Закіданы дубок за НЯМашто ЗЬНеважалІ. С. Музыка 102. няма каго— некого. Гсл.; Ар. няма калі— некогда. Гсл.; Ар. няма каму— некому, няма куды— некуда. Ар. нямаш— ням а. Ксл.; Гсл.; Нел. ЗЗЗ; Кіт. Я дум ала, ш т о ням аш шпулькі. ВоўсішчаСян. (Ксл.). У б ед н а га хл еба ням аш,. Рапан: Прык. 32. нямаша— ням а. Север(Раст.: Северск 77). нямашака— ням а. Ар.; Гсл.; Нел. ЗЗЗ; Ксл. Н ям аш ака нійдзе. Нел. Н ям аш ака ў мян е м укі. Беліца Сян. (Ксл.). нямашанька, уменъш. к ням аш ака, ням а. Ксл. Н ям аш анька д о м а дзя д зькі. Стаішча Чаш. (Ксл.). нямашацькі — ням аш анька. Растсл. нямашачка, ум енъш. к н я м аш ака. Шсл. В аш ага н іч о га ў мяне ням аш ачка. Ст. няма што— н я м а чаго. Шсл. Н а гэт а глядзец ъ ням а ш т о, р а б і як т рэба. Ст. няма ведама, 1.—неизвестно, н еведом о. Ар. Н ям а ведам а за ш т о куксан уўты яго. Нел. 258(под куксануць). К улды ячы ц ь ням а ведам а ш т о. Нел. 258(под кулды ячы ць). 2. не следует, не стоит. За гэт а сьпірацца ням а чаго. Т акое верз — ням а ведам а ш т о. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, Но. 2, 1935, стр. 98). Здаецца, уж о ням а ведам а да ў бы, к а б толькі збавіцц а ад гэт ае заразы. Мікольск М.(Демид.: Веров. 101. I ўсьм ех eŬHbl н я п р ы го ж ы, д а к у ч л івы — с ь м я е ц ц а вечна, а ч аго — ня м а ведам а. зед 15. П адум алі ням а ведам а ш т о. Тм. 16. Н ям а ведам а, куды падзеўся. Нел. Ю5(под ведама) Н я згадны чалавек! н ям а ведам а ш т о ён хочацъ. Нел. ззцпод нязгадны). Н ей кія т р ы зь н і п л я т уц ц а дзя ўч ы н е, б ы ц ц ам ЯНа НЯМа ведам а хт о. Гарун: Варажба. няма чаго, 1. нечего. Шсл.; Ар. 2. не следует, не стоит. За гэт а сьпірацца ням а чаго. нямавершк-ка—скептик. Ад. нямёрна, н а р еч.— н еум ер ен н о. Нел. Н ям ер н а ж ы ўш ы, б о р з д а ў с ё по й д зе ў чуж ы я р у к і. Нел. н я м ё р н ы -н а я -н а е — н еум ерен н ы й. Нел. ЗЗЗ. Н я м ер ны р а с к л а д. Нел. Н я м ер н а я цяж касьць. Нел. нямёцкі-кая-кае— немецкий. нямецкі вугол—см. п од вугол. нямёць-ё ю -ё е ш -ё е, н е с о в е р ш.— н ем ет ь. С о в ер ш. ъ я н я м ёц ъ -ёю -ёе ш -ёе, п о в е л.- ё й ёй м а — п отерять сп о со б н о сть гов ор и ть, он ем еть. Гсл. С оверш. зьнямёць-ёю -ёеш ёе— онем еть, стать немы м. Гсл. зьнямёць— сов ер ш ен н о он ем ет ь, Х у р ман зьн ям еў ІЗ ст раху. Дзьве Душы 5. нямінуча, нареч.— нем инуем о, непрем енно. Нел. ЗЗЗ. Н ям ін уч а за ўт р а пры дзі. Нел. нямінучая-до, в см. сущ. 1. неизбеж ность. Смоленщ. 2. опасность, беда, рок. Дел. 479. нямінучы-ч а я -ч а е — н ем и н уем ы й, Гсл. неизбеж ны й. Дел. нямко-кя, п р е д л.-к у, м.— нем ой человек. Б ег м ары нос, даў н я м к у ў нос, н я м ко плача, а м ары н ос скача(кола й кам ень). Рапан
Дадатковыя словы
нямінўча, нямінўчы-ч, ікя
16 👁