абмеркаваны 687 намёрціся обдумать, обсудить. Ксл. Хацелі ехаць да Сібіру, але абмергавалі, ды застанавіліся. Ст. Пакуль абмяргавалі, дык i час прайшоў. Труханавічы Чаш. (Ксл.). Дык во Ж, дзядзька, мы прышлі да вас, каб яшчэ лети абмеркаваць гэтую справу. Дзьве Душы, 117. Прич. абмеркаваны—прикинутый в уме, обсужденный. Отгл. имя сущ. абмеркаваньне-НЯ, предл.ню, мн. ч.-ні-няў, ср.—обсуждение, взвешивание, обдумывание дела или предприятия. Гсл. Соверш. зьмеркаваць, зьмяркую-куеш-куе—расчитать, сообразить что с чем. Нел. 212. Зьмеркаваўшы адно з адным, адно выходзе. Нел. Прич. зьмеркаваны—рассчитанный, соображенный с силами или средствами. Нел. 213. Усёгэта як найляпей зьмеркавана. Нел. Соверш. памеркаваць—прикинуть в уме. Ар.; Шел.; Нел. 466. Памергаваў, так i гэтак — усёня выходзе. Слопішча Шацк. (Шел.). Памеркаваўшы адно з адным, трэба так зрабіць, каб нікому крыўды ня было. Нел. Аб гэтым я яшчэ памяркую. Сураж(Ксл). Яно i паіхняму памяркавацъ, дык быццам i СПравядлІва. Марціновіч(Беларус, Но. 159). Прич. памеркаваны—соображенный, рассчитанный. Нел. 466. У яго ўсі дні памеркаваныя. Нел. Памеркаваны дар способ да жыцьця. Нел. Отгл. имя сущ. памеркаваньне -ня, предл.-ню—соображение с мерами, с обстоятельствами. Нел. 466. Трэба памяркаваньне зрабіць, куды аддаць гэтага cipamy. Нел. Меж намі ніякага яшчэ ня было памеркаваньня. Тм. Соверш. перамеркаваць—переменить меры, средства, обдумать(передумать, С.). Нел. 406. Як перамеркавалі, так i ляпей вышла. Нел. Соверш. вымеркаваць-кую-куеш-куе, 1. вымерить, сообразить, чтоб вышла мера. Ар.; Нел. Щ ня вымеркуеш із гэтае скуркі боты i двое чаравікаў? Нел. 2. сообразиться со средствами. Нел. Як хочаш вы мерку й, каб корму стала да вясны. Нел. Вымеркуй што-колечы i на нашу долю. Нел. Прич. вымеркаваны —соображенный со средствами. Нел. 87. Вымеркаваныя выдаткі. Нел. Нашае пражыцъцё вымаркавана, лішняга ня пойдзець. Нел. Отгл. имя сущ. ВЫМеркаваньне-ня, предл.-ню — соображение, извлечение выгод по соображениям. Нел. 87. Як зрабіў вымеркаваньне, дык i вышла другое. Нел. разьмеркаваць, соверш.. перех. 1. распределить. Шел.; Нел. 500; Ксл. Мы ўжо ЗЯМЛЮ разьмеркавалі міжсобку. Воўсшча Сян. (Ксл.). Бацькаўшчыну падзялілі, разьмергавалі бяз жаднае сваркі. Ст. Прич. разьмеркаваны—распределённый. Нел. 550. У нашага пана ўсі дні разьмеркаваныя калі што трэба рабіць. Нел. 2. рассудить, решить, сообразить. Першы (перш) й было гэтае самае ў думках, няхай сабе паслужыцъ; але цяпер разьмеркавалі, на людзёў ня ўгодзіш — няхай лепі каля хаты патрэцца. нк.: Пасоб., 131. Несоверш. разьмярковаваць -овую-овуешовуе, повел.-овуй-овуйма—распределять. Шсл.; Нел. 550; Ксл. Глядзі ж, так разьмярговуй, каб нікому крыўды ня было. Ст. Разьмярковуй так, каб усім стала. Нел. мяркавацца, мяркуюся-ўешся, несоверш.. взаим.—рассчитываться, разделываться, (Шсл.; Нел. 296). Няхай яны мяркуюцца, памаркуюцца меж сабою. Нел. Самы мяркуйцеся, мужчыны, каб нікому крыўды ня быдо! Ст. Соверш. зьмяркавацца —сойтись. Ар. Дарма, неяк зьмяркуемся. Соверш. памеркавацца, 1. рассчитаться, разделаться.(Шел.; Нел.). Памяргуйцеся памеж сабою добра, каб не сварыцца. Ст. Зь ім яшчэ можна памяркавацца. Слопішча Шацк. (Ксл.). Мяркуйся, памяркуйся сам із сабою, із сваім сумленьням. Нел. 296. 2.сообразиться. Нсл.466. Памеркаваўшыся з грашмі, можна купіць, але двору ня будзе з чым ехаць. Нел. разьмеркавацца, соверш. к разьмярковавацца 1. сообразиться с чем-л. Нел. 550. 2. взаимн.. соверш. к разьмярковавацца. 2. рассчитаться. См. разьмярковавацца 2. разьмярковавацца-овуюся-овуешся, повел.-овуйся-овуймася, несоверш. 1. СООбражаться с чем-л. Нел. 550. Разьмярковуйся із запасам так, каб стала хлеба да новага. Нел. 2. взаимн.—рассчитываться. Нел. 550. Разъмярковуйцеся, разьмяркуйцеся меж сабою так, каб нікому крыўды ня было. мёрнасьць-ф, Ж.—умеренность. Ар.; Нел. 296. Зь мернасьцю жывучы, можна пражыць. Нел. мёрнік-йса предл.-іку, зват.-іча, м.—землемер. Ст. Акты. Памернага трэба дацъ мерніку. Нел. 4бб(т?а памернае). мерны-ная-нае—умеренный. Ар.; Нел. 296. Уставуем, абы на рокі земскія ніхто зь вялікімі непатрэбнымі почты слуг и прыяцель сваіх не прыяжджаў, адно ў почеьцьве мерном. Ст т. 232. Мерны мароз. Нел. Мерная плата. Нел. Пайшоў ён да яе шырокімі мернымі сігамі. ЗСД. 81. Нареч. мерна—умеренно. Ар.; Нел. 296. Мерна жывець. Нел. Мерна даець старцу. Нел. мёрці, мру, мрэш, несоверш. 1. мереть (умирать многим, С.). Нел. 284. Давялося мерці, памерці З голаду. Нел. Соверш. зьмерць, змруць, прош. вр. зьмер-лалі—вымереть. Шел. Усярадня зьмерла. Ст. 2. чахнуть, хиреть. Соверш. намёрцісямруся-мрэшся-мрэцца-мрэмся- мрыцёсямруцца, 1. чым,—настрадаться, натерпеться. Намерліся мы тут голадам Нел. 2. помереть во множестве. Нел. У голад намруцца. Нел
Дадатковыя словы
кўю-кўеш-кўе—расчитать, мяркўюся-ўешся
2 👁