зьлятацца 636 зьлятёцца, -аецца-аемся-аецеся-аюцца, н есоверш.— сл етаться, п рилетать в о д н о м е с т о. С о вер ш. эьпяцёццл-ціцца-цімсяціцёся, зьлятуцца—слететься, прилететь в одн о м есто. улятаць, несоверш.— влетать. С оверш. уляцёць, уляту, уляціш-ціць-цім-ціцё, улятуць, 1. влететь. Ар.; Шсл. У сенцы верабейчык уляцеў. Ст. 2. бы стро вбежать. Шсл. У л я ц еуу хат у, як шалёны. Ст. лячэльня-ш-ш, ж.— л еч ебни ц а. Ср. ciнельня от сініць. ЛЯЧЬІЦЬ-Чу, лёчЫШ-Ча. н есо вер ш., п ерех. — лечить, врачевать, пользовать. (МГсл.); Ар. П р ш. лёчаны. Л еч ан а ня м оцна. Ар. Отгл. имя сущ. ЛЯЧЭНЬНе-НЯ, предл.-НЮ, мн. ч.ні-няў— лечение. Ар. С оверш. вылячэньненя, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў, ср.— излечение. МГсл.; Ар.; Гсл. улёчаваць-чую-чуеш-чуе, п о в е л -чуйчуйма, несоверш., перех.—врачевать, исцелять. Нел. Щ ня ведаеш ты чым улечаваць. улячыць гэту рану? Нел. С оверш. улячыць-чу, улечыш-ча. перех.—исцелить. Нел. 567. О т гл им я сущ. улЯЧЭНЬНв-НЛ, п р е д л ню, м н. ч.-ні-няў—и сц ел ен и е. Гсл. Ад гэткае хваробы ніякага ўлячэньня няма. Нел. улёчавацца, -чуюся-чуешся, н ес о в е р ш. —исцеляться. Нел. 657. Рана ня ўлечуецца, НЯ ўлячылася добра. Нел. С оверш. уЛЯчыцца-чуся, улечышея. Нел. 657. ЛІ I, предлог., облает.—ЛЯ I. ЛІ II, повел, глаг. ЛІЦЬ. лібіла-ла, предл.-ле, мн. ч.-лы -лаў, ср. — прим анка, Гсл. п р им анк а для л овл и раков. К концу палки п ривязы ваю т кусочек мяса, разорванную лягуш ку или кому под., и кладут на дне реки на сеточку; когда раки соберутся на приманку, подним аю т сеточку. Нел. 268. Н а лібіла налавіў ракаў. лШ ц ь-блю -біш -бе, несоверш., перех.— приманывать, Гсл. ловить на приманку раки. Нел. 268. Часіну т олькі лібіў, а налібіў поўны ха т уЛЬ р а к а ў. Нел. С оверш. налібіць. Нел. 268. лГха I-ха, предл.-ху, ср. I. ЗЛО. Нел. 269. За ліха ЛІхам плацяць. Послов. Рапан.: Прык. 250. 2. беда, несчастье, Ар.; Шел. несчастье. Нел. 269. Ня ўсьпеў i аглядзецца, як на табе: ізноў ліха! Ст.(Шсл. под аглядаць). Ад ліха ціха, дабра ня відаць. П ослов. Ст. Ліха мяне стрэла. Нел. Пазнаеш па чом хунт ліха(калі не паправішся, не паслухаеш добрае рады) Ар. Ведае, па чом хунт ліха. Ар. Усякае ЛІха прыходзе ЦІха. П ослов. Рапан.: Прык. 50. 3. злая сила. Нел. 269. Л іх а табе падало т у ды е х а ц ь. Нел. Л іх а я м у па д а л о сьцікаць нас. тм. 4. чертовщ ина. Нел. 269. Я к о в гэт а ты ліха выгадаў? Нел. 5. (п е р е н.)— о б ы к н о в ен н а я неб о л ь ш а я вы года. Нел. 269. Г эт к а е ліха ў с ю д ых знойдзеш. Нел. Б ы ўбы каваль ды каваліха, б уд зец ь гэт а га ліха. П ослов. Нел. ліхенька-ка, ласкат. к ліха, 1, 2, 3, 4, 5. Л іх ен ь к а та б е ў ж ы вот. Нел. Я г о й ліхенька не бярэц ь. Нел. Х о м к а сядзіц ь ціхенька ды дум ае ліхенька. Из песни, Нел. лГха II, нареч. к ЛІХІ— ХуДО, Дурно. Нел. 269. Г эй! ліха т абе будзец ь. Нел. Табе м ож а с я д з е ц ь ліх а? Тм. Л а с к а т.— дурненько, дурновато. Нел. 269. Л іхен ька т ы р о б іш. Нел. Л іхен ька ст ала нам ж ыць. Нел. ліхадзёй-ўя, п р ед л. и з в а т.г ё ю, м.—ЗЛОДеЙ. Ар. С вая р у к а не ліхадзей. П ослов. Ар. А х, ён ЛІхадзей! д з е ж ён? Тверск.(Афанасьев, У, 1914, 96). Р эдка х т о калі бы ў сабе ліхадзей. Ар. К а б я ведала, ш т о гэт а шкодзе, ды к я пайш ла б i абсеяла б, хварэла б я го галава, н аш т о ж ён т акі ліхадзей. Ар. ліхадзёйка-йкі-йцы, ж.—злодейка. Ар. ліхадзёйны, -н а я -н а е— причиняющий зло. М ы народ не ліхадзейны, а добры. Леек. ІУ, 122. ліхадзейства-00, мн. ч.-вы -ваў, ср.— зл о действо. лі'хам, н а р еч.—превратно, на изворот. Нел. 269. Л іх ам у сё пайш ло. Нел. ліхамёнка-нк/'-нцы, ж.—лихорадка. Гсл.; Карачэуск(Буддэ: Тула, Орел); Сакуны. ЗадрЫж эла бы Ў ліхам анцы. М. Змагар: Лесавікі. См. калат уха, 2, т расца. ліхамарац-рцд, предл.-рцу, зват.-рча, м. —бедняга. Растсл. ліхят п п -н і-ш, ж. 1. гл уп ость, глупы е за т еи. Нел. 269. Л іх а т н ю ро б іш. Нел. Л іх а т ню загадуеш. Нел. Л іх а т н ю муціш. Тм. В ы гадаў ліхат ню, ч аго ў нас спрадвеку ня бы ло. Нел. 79(под вы гадаваць). 2. н еп р и я т н ы й сл уч ай, б е д с т в е н н о е обстоятельство. Нел. 269. Л уч ы ў у ліхат НЮ. Нел. 3. за п у т а н н о с т ь. Нел. 269. Я к а я тут ліхат ня, ш т о р азабрац ь ня м ож но! Нел. ліхацьцё-цл, п редл.-цю, ср. 1. дрянь. Нел. 269. Н а ч арт а ім н е гэт а ліхацьцё; куды ім н е т аўп оры ц ц а з гэт ым ліхацьцём. Нел. 2. — ліха. Л іхац ьц ё я го вазьм і. Нел. 269. т \\-х а я - х о е, — з л о й, д у р н о й ( п л о х о й, х у д о й, С.) Нел. 269, ЗЛОЙ, ПЛОХОЙ. Шсл. Л іх а я сякіра. Нел. Л іх о е дзерва. Нел. Л іхі. Смал. Прауда 1229г. Х т о ўр о д зіц ц а чалавекам ліхім, ад ласкі Б ож ай аддалены б уд зе. Кіт. 35616. Ч ат ы рм а р эч а м і ліхімі. т ы я чат ы ры рэчы д о б р ы я запсуеш. Тм. 54а9. Л іх і чалавек. Нел. Л іх ую ж о н к у мае. тм. ЛІХОга Ŭ СЬМерць не б ярэц ь. П ослов. Ст. У ліхую га д зін у п ры ш оў ты, чалавеча! Ст. учыніць ліху славу— ўчы н іц ь няславу. С к ул ь у з я ў с я то й Іван чы к, д з я в о ц к і спадм анчы к. Ён вы т апт аў ч о р н у сьцеж к у дзеўцы пад аконца. Я к вы т апт аў ч о р н у сьц еж к у, п е р а ст а ў х а д зіц і; я к уч ы н іў ліху славу, пераст аў лю біці. Из песни
Дадатковыя словы
ліхадзёй-^я, нкі, улятў, улятўць
1 👁