крыудаваць 591 крыць крыўдаваць-дую-дуеш-дуе; повел.-дуйдуйма, несоверш. на каго, на што, за што—обижаться. Ар.; Ш сл. Няма за што крыудаваць на чалавека. Ст. Яна быццам крыўдавала на самую сябе, што ня можа ляпей зрабіць. ЗСД 134. Ды я, Васільку, ня крыўдую. Т м. 240. Грэх, чалавеча, на жыцьцё крыўдаваць. л н у ll. Hy, выбачайце, ня крыўдуйце; калі што блага, дык даруйце. К олас (Н З, 1952, 101). Твой ж а брат селянін крыўдуе: апошнія, кажа„ гарцы зьбіраеш. л н у 44. Ня крыўдуй на мяне, сыночку, пішы ўсё, што ў цябе там у месъце. Сачанка: Л іст да маці (Беларус, Н о. 177). Хочаш крыўдуй, хочаш не, толькі шчыра табе скажу: на'т просьле гэтае нашае гутаркі я зрабіў бы так, як i тады. М акаёнак: К аб л ю дзі... Ня крыўдуй, старшыня, але жыць у мяне табе нельга. Тм. Вычувалася нейкая крыўда да тых сяброў з двананцатае роты, што не пайшлі разам у горы, а засталіся зь Немцами Адылі ня было часу крыудаваць. А кула, 176. Соверш. закрыўдаваць на каго, на што, за што—обидеться. Шсл. Так-ж а закрыўдаваў на міне кум, што бяда! Ст. пакрыўдаваць, соверш.—пообижаться. Ар.; Шс А дарма: ён пакрыўдуе ды на тым i скончыцца. Ст. кры ўдзіць-дж у-дзіш-дзе, п о вел.-д зьдзьма, несоверш., перех.—обижать. Ар.; Шсл.; Гсл.; Нел. 252. Нашто крыўдзіш малого? Ст. Соверш. паКрыўдЗІЦЬ, перех.—обидеть. Ар.; Шсл. Пакрыўдзіў ён міне, хай яго Бог пакрыудзе! Ст. Пакрыўдзе малого. К олас. Прич. пакрыўджаны—обиженный. Ар.; Шсл. Ён пакрыўджаны сваймі братамі. Ст. скрыўдзіць, соверш., перех.—обидеть. Нел. 252; Гсл. Бог не па можа, калі сіроты крыўдзіш, скрыўдзіш. Нсл. 252. Деепр. наст. в р. скрыўджаны—обиженный. Гсл. укрыўдзіць, соверш., перех.—СИЛЬНО обидеть. Шсл.; Ар. Нсл. 656. Малого ўкрыўдзілі, дык гаркімі сьлязьмі плача. Ст. Аднаго батрака ўкрыўдзіш, другі ня пойдзе служыць. Н сл. Деепр. наст. вр. ўкрыўдЖЯНЫ, 1. (сильно, Ар.) обиженный. Н сл. 656. Укрыўджаныя батракі жаляцца на цібе. Н сл. Ад натуры ўкрыўджаны ня мае розу му. Нсл. 2. потерпевший. Укрыўджаная старана маець а то праціўную сваю старану да суду належнага пазваці. С тт. 358. У статуце 1588 г., ў значаньню потерпевший" ужываецца вылучна "укрыўджаньТ\ каторага прыклады сустракаюцца множасъцъ разоў. Отгл. имя сущ. укрыўджаньне-ня, предл.-ню—сильная обида. Укрыўджаньне маю ад цябе, ня ўсі грошы аддаў за службу. Нсл. 656. куыудтъы-вая-вае—склонный к обиде других. Н сл. 253. Крыўдлівы чалавек кажнага крыўдзе. Нсл. крыўдны-ная-нае, 1. обидный. Ар.; Нсл. 253. Крыўдны падзел. Нсл. Крыуднае слова. Нсл. 2. склонный к обиде других, обидливый. Нсл. 253. Крыўдны чалавек. Нсл. Крыўдныя ЛЮдзІ. Н сл. Нареч. крыўдна, 1. обидно, несправедливо. Нсл. 253. Крыўдна падзяліў. Нсл. 2. обидно, неприятно. Ар.; Нсл. 253. Мне крыўдна, што ты так кажаш. Нсл. крыўдніца-ўы-іь/, ж.—обидчица. Ср. крыўднік. крыўднік-/к*я, предл.-ІКУ, зват.-ІЧО, м. —обидчик. Муж быў крыўднік людзкі. К ітаб, перап. Больскім("Узвы ш ш а" Но. 4, 1927 г., стр. 143). крыўленьне,—см. под крывіцца. крыўленьне-нл, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к крывіцца в 2-ом и 3-ем см.—обнаружение неудовольствия или чувства боли. Нсл. 253. Не гляджу я на твоё крыўленьне. Нсл. Многократ. крыўляцца-яюся-ясшся—приготовляться к плачу. Нсл. 253. Ср. крывіцца 3. Дзяцё крыўляецца, спаць хоча. Нсл. накрыві'цца, накрывіцца, соверш.—наклоняться на одну сторону. Нсл. 309. Воз накрывіўся на бок. Н сл. Деепр. наст. ер. накрыўлены, (Скар.ш Ц.)—наклоненный на одну сторону. Ср. накрывіцца. Несоверш. накрыўляцца(накрыўлівацца). крыўляка-кі', общ. 1. плакса. Нсл. 253. Уймі ты гэтага крыўляку. Нсл. Дастанецца табе крыўляку за тваё крыўляньне. Нсл. 2. передразнивающий-щая постоянно других. Нсл. 253. крыўл-яньне-яіўь,—см. под крывіць. крыўляцца, см. под крывіцца. крыўляць-яю-яеш-яе, несоверш.—передразнивать. Нсл. 253. Ня крыўляй другіх а сам на сябе паглядзі. Нсл. Отгл. имя сущ. крыўляньне-ня, предл.-ню, ср.—передразнивание. Нсл. 253. Ад каго ты навучыуся крыўляньня другіх? Н сл. Соверш. перакрывГць-ыўлю-ывіш-ве, перех.—передразнить. Шсл. Яно умев кажнага перакрывіць, як хто гавора. Ст. выкрыўляць—искривлять. М Гсл. крыць, крыю, крыеш, крые, повел, крый, крыйма(крэй, крэйма, А р.), несоверш., перех. 1. крыть. Нсл. 256; Ар. Яны будуць крыць дом бляхаю. Ар. Будынак панскі гонтамі крыюць. Нсл. Будзем крыць ток. Ст. 2. закрывать, накрывать. Крый дзяцё, каб не ўраклі. Нсл. 256. 3. (относительно Бога)—оберегать КОГО, ЧТОл., охранять кого-л. от опасности; хранить. Щ не градавая хмара, няхай Бог крые. Л ю бча Н. крэй Ьожа—спаси 1 осподи. Ар. Усімі сіламі памажыма ратаваць нашых арыштаваных, бо крый Божа чаго.... гэта будзе такая страта, такая страта; каб вы толькі маглі ведаць! Дзьве Душ ы, 142. Няхай Бог крые, яшчэ й гэтага трэба наўчыцца. (Косіч, 229V
Дадатковыя словы
к^ыудтъы-вая-вае—склонный, крыўдаваць-дўю-дўеш-дўе, крыўдніца-^ы-і<ь, крыўл-яньне-яі^ь,—см, іьі
3 👁