Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

каноплі 535 канаваць 2. картофельная каша, иногда с горохом, бобом, Ксл. каша из бобов с картофелем. Шсл. Уперад звараць боб, тады булъбу скрабаную; у сё разам стаукуцъ у казане i завецца гэта камамі. Альшанікі Беш. (Ксл.). Наьиы ўжо стаўклі камы. Матарова Сьміл. (Шсл.). 3. гутая картофельная каша с салом или маслом. Гсл. канопельныя камы — суслы. НК.: Очерки, 29. камы з душой—клёцки с кусочками сальца внутри, т. е. пельмени, в которых вместо мяса завернуты кусочки сала. Ар. каНОПЛІ-«елЬ, ед и н ст в, ч. н ет.— КОНОПЛЯ. Ар.; МГсл.; Шсл. Куры выграбліўсе каноплі. Ст. Шугі, шугі, галубы, на дзедавы каноплі. Косіч 5. Выскачыў, як із канапе ль ўсяроўна. Ст. У м ен ьш. канапёлькі, о д н а канапелька. Старэнькі дзедка канапелькі сее. Косіч 5. А чаму ты, канапелька, не зялёна стаіш? Северщ. (Косіч 5). канада-ды-дзё, о б щ.—плаксливый, бывающий часто недовольным; надоедающий просьбами, сопровождаемыми жалобами, сетованиями, иногда плачем. Міз. См. канадзіць. канадзіць-джу-дзіт-дзе, н есо вер ш.—пенять, плакаться, жаловаться, каназобка-кг, п редл. и з в а т.-ц ы, ж.—лукошко (ручная корзинка из лубка или прутьев, С.)- Падай сюды каназобку, Марыся! Астроўна Віц. (Ксл.). канападзь-дз/, ж.—сгусток коломази. Ксл. Каля колаў канападзі вазьмі. Сукрэмна Сян. (Ксл.). К2л\&пъ-пы-пе, ж.—диван. Гсл. канапёлісты, -тая-тае—коноплянный цветом. Канапелістая хустка. Нел. 241. Канапелістая птушачка. Нел. канапёлька-ёлькі,—см. п од каноплі. канарэз-зя, п р е д л.-зу, м., бранное, 1. ВОЛК. Нел. 244. 2. жестокий к лошадям. Ня дай, Божа, які ён канарэз. Нел. 244. канархаць-аю-аеш-ае, п о в е л.- а й - а й м а, н есо вер ш. 1. читать каноны и провозглашать стихиры. Гсл. 2. со слезами и настойчиво вымаливать, Гсл. с пением или нараспев просить. В старину, даже еще в конце ХУII стол., бедные ученики пением кантов снискивали себе пропитание. Даўно канархаець, просячы есьці. Нел. О т гл. им я сущ. Канарханьне-ня, п р е д л.-н ю, ср.—слезливое настойчивоевыпрашивание, Гсл. настойчивое упрашивание, сопровождаемое плачем нараспев, усильно просячим чего-л. Д адзеў сваім канарханьням. Нел. 229. С о в ер ш. заканархаць—начать канархацъ". Даўно ты ер, а ўжо іэноў заканархаў. Нел. 229. канаш-ша, предл.-шу, зват. канату; мн. ч.шы-шоў-шом, мн. ч., предл.-шох, м.—человек, имеющий одинаковый кон" — судьбу с другим, есть ему канат", канашка-к/, д а т., предл. канашцы, ж. —женс'к. к канат. Смоленщ. к2М&ъ&-вы-ве, ж.—канава. МГсл. канаваньне-ня, п р е д л.-н ю, от гл. им я сущ. к канаваць—определение судьбы, судьба, рок. Дел. Такое яму канаваньне ад Бога. Нел. 244. К&НЬВ&ЦЬ-ную-нует-нуе, н есоверш., перех. —определить (предопределить, С.), Ксл.; ЗСД. назначить. Дел. Каму Бог якую сьмерць кануе, накануе, так i памірае кажан. Нел. П р и ч. канаваны—определенный судьбою. Гэта яму канаваная сьмерць. Нел. 244. Яму такое канаванае жыцьцё. Нел. С о в ер ш. аканаваць-ну/онует-нуе; п о ве л, -нуй-нуйма—обречь. Аканаваў прадаць цяліцу на падачкі. Стралкі Беш. (Ксл.). Соверш. наканаваЦЬ, 1. предопределить. Што Бог наканаваў, таго ніколі ня мінет. Нел. 309. Доля наканавана яму падзяліць долю сваіх жаўнераў да конца. Акула 434. 2. назначить, определить. Дел. Табе гэта ўжо наканаваць надабе. Лук'янова Сян. (Ксл). Накануйце, якія каровы рэзаць. Дел. Над Беларусьсю — ерэбраны ветах, i Беларусь мая — папараць к ветка, гэта сыны ёй наканавалі, тыя, тто маці сваю танавалі. Панізьнік. П р и ч. наканаваны —искони определенный, предназначенный Богом. Яму сьмерць такая наканавана. Нел. 309. Наканаваны дзень. Нел. Наканаванага ня мінет. Нел. Яны (навіны) пасыпаліся на яго ў наступныя дні, быццам так было ўжо яму наканавана. Дел. Але, але, — азваўся Віктар, — ня ведаем мы наканаваных людзём дарогаў. М. Вольны (Б. Ускалось, Но. 6, 24). БиЦЬКІ нашыя так жылі, дзяды так жылі, дык i нам, відаць, так жыць наканавана. ЗСД 109. Месца вата ў ніцалозьзі, ганьба вам наканавана, бо пры ватай падпамозе Бацькаўтчына ўкрыжавана. Дуб. Дачыненьні... зводзяцца на трагічна-наканаваную разьвязку. Гарэцкі (Пет. блр. літ.). Н а р е ч. наканавана. Мне наканавана бадзяцца ўвесь век па сьвеце, а сканаць у бацькавай хаце. Гсл. Каму наканавана ў якім часе памерці, дык нійдзе ад сьмерці не схаваете Я. Барыс.(Шейн: Мат. И, 362). Наканавана толькі жыцы нічога ня зробіт. Рыбчына Cip. (Ксл.). Такужо, відаць, наканавана чалавеку: запамінаць толькі НОвае, нязвыклае. I. Новікаў (Полымя, Но. 12, 1967, стр. 146). О т гл. им я сущ. наканаваНЬНе-НЯ, предл.-НЮ, ср.—Божее определение, предназначение, фатальность, предначертание судьбы, неизбежное в жизни. Гсл. Відаць такое яму ад Бога наканаваньне. Нел. 309. Bip