калідор 531 калмаціць сьмерць блізка прышла. Хачу я таго, калі б людзей да мяне да дому Божага забраў. Кіт. 19616. Калі б мае уммэты(араб. вернікі) ведалі ласкі Божай за шанаванъне рэмазан месяц, прасілі б у Пан Бога, калі б быў заўша месяц рэмазан. Тм. 23610. Калі б цябе ўсі людзі зналі, калі б цябеўсі паважалі, калі б цябеі Бог любіў. Из приветственного стих., печатанного в Маяку" 1843 г. (Карскі, Ш-З, 25). 3. союз объяснительный. Соединяет прибавочные предложения дополнительные: когда. Дзеці ня любяць, калі іх рана будзяць на пасту. Ар. не калі было(будзе)—не было, не будет. Не калі тое было, не калі й будзе. Ст. калі хоця—когда угодно, калі любя—в любое время, когда угодно. Ар. калі-не-калі, парен.—кое-когда, Ар.; Север (Раст.: Северск 77) изредка, МГсл. очень редко. Каліне-калі бывае ў нас. Нел. 241. калі ласка—пожалуйста. Ар. Маланка, схадзі, калі ласка, да Самасеева. Макаёнак: Каб людзі ня журыліся. Калі ласка, суседзе, пашукай мне птушанят. я. г-кі: Лемантар. 63. Пашукайце, калі ласка, хату. Кавыль: Пад зорамі, 17. калідор-ру, п р е д л.-p y, з в а т.-р у, м.— КОрИдор. Ар.; МГсл.; Вял. Рэчы meae V калідор паўкідала. Салавей: Сіла, 88. Тыя кажны дзень прыбягалі да школы на двух зялезных коўзалах, грымелі імі нават i ў калідоры. Кулакоўскі: Дабраселцы. каліна-«б/-нс, ж.—калина(кустарник и ягоды). Ласкат. калінанька-нькі-ньцы, ж. Чырвоная калінанька, чаму на луг сьхілілася? Из песни. Ласкат. калШІЦа-ўb/цы. Нел. 228. Ты калініца, ты малініца!{пнз 44). калт&ъы-вая-вае— калиновый. Догнала я свае леты ў калінавым мосьце. Из песни. калінаўка-VK/-vi{b/, ж. — кранопер ка. Пухавічы(Крывіцкі: Полесьсе 168). калі-ні-калГ, парен.—иногда. Прыдзе, пратрэць тутучка калі-ні калі й ладную часіну, абцікавацьработу. НК.: Под. пос.58. калГсь, парен.—когда-то, некогда. Калісь ядаў. Нел. 241. Там іншых ня было калісь багацьцяў, як скарбы шчырай пушчы векавечнай. Дойка: Л. песьня. калісьці, парен.—то же, что калісь". Бо калісьці спаў. Лойка: Л. песьня. калішні-няя-няе—когда-то бывший. Калішняга не ўспамінай. ЛужаснаКуз.(Ксл.). кал\та-іты-іцё, ж.—мешочек, служащий для хранения мелких металических денег, НК.: Очерки, 128. маленькая сумочка, в которой носят "крэсіва, крэмень i цыр". Сержпутовский(Жив. Старина, 1909, 1, 40), кошелек, сумка. МГсл. Каліта ўся золотом заліта(пячурка із жарам). Рапан. 332. См. капшук, агнявіца, магалейка. каліва-?а, п р е д л.-в е, мп. н.-вы-ваў, ер. 1. зерно, крупинка, Ар.; Шсл. зерно. Нел. 228; См л., Кал. (Даль). Што на зямлі i на небе створаныя, каліб адно каліва зьеліб, наелісяб усе, усіх накормць тое каліва. Кіт. 13366. ' 2. растение, как трава, злаки, выросшее из одного зерна(в том числе куст картофеля, пнз). Название всякой травы или хлебного злака в ед. числе, Ар.; Шсл. стебель хлебных растений. НК.: Очерки, Но. 782. Цяжка жаць радкое збожжа, зьбірай яго па каліве. Ст. Выбраў адно каліва пшонкі, лёну. Ст. А ў гародзе на градзе тры калівы мяты, а хто любе мяне, той будзе богаты. Пры пеўка. Ар.Дай каліва расады. Сянно (Ксл.). 3. очень малое количество чего-л. Нел. 228. кроха, малейшая частичка чего-л., Смл., Ксл. (Даль) немножко. Дай каліва малака. Барсукі Аз. (Ксл.). каліуе-уя, п р е д л.-ў ю, мп. н.-ўі-ўяў, собир., ср.—стебли трав или хлебных злаков(и овощей, С.). Шсл. Каліўе то вялікае, але якая бульба? Ст. Уменьш. каліўца-ца, (ПНЗ), п р е д л. \ у, мп. н.-цы-цаў, ср.—удерживает все значения слова,,каліва,\ Каліўца гарохавае, пшоннае. Нел. 228. калівёчка-ка, ум ены и. к каліўца. Хлеба ў нас І калівечка няма. Ст. Уменьш. каліўкаКІ, дат., предл. КОЛІўцЫ, ж. 1. ЗерНЫШКО. Курылца ўсі каліўкі падабрала. Нел. Птушачка й каліўкаю падёсьць. Послов. Нел. 2. очень малое количество. Калібкаліўку даў чаго. Нел. 3. самая мелочь в сходстве. Нел. I каліўкі баЦЪКавЫ падабраў. П ослов. Нел. 4. в соединении с глаголом, от рицанием не" и укреп и т ел ьной част ицей ні" или ані" значит: совершенно ничего, вовсе не, нет. Hi каліва ня даў збожжа на сяўбу. Нел. 228. Hi каліва ня даў з хусьця, із статку. Тм. Так яшчэ додавала яна, каб кажны зразумеў, што ёй ані каліўца не карціць ні яго ўзгадаваньне, ні яго ад яжджаньне. Дзьве Душы, 81. капм&ты-тая-тае—лохматый, косматый. (Шсл.). У сабакі калматы хвост. Ст. Ён вытыркнуў з будкі сваю калматую галаву. ЗСД. 144. На калматым у расе спарушніку ляжаў цепь ад страхі. Адамчык: Арж. колас. На гоман узьнімаюць калматыя галавы i тыя возьнікі, што ЯШЧЭ НЯ спалі. Гарэцкі: Песьні, 35. калмаціць-ачу-аціш-аце, несоверш., перех. —всклокочивать, взъерошивать. Соверш. ускалмаціць, п ерех.—всклокочить, взъерошить. П р и н. у скалм ачан ы —взъерошенный. МГсл
Дадатковыя словы
vkі, калшіца-^b, каліва-<?а, ўbіцы
7 👁