Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

кадаўба 519 казаць кадаўба, (Г сл.), кадаўба, (Ксп.)-бы-бе, мн. ч.-баў, ж.—боченок из выдололенного толстого дерева, Гсл. кадка, выдололеная из дерева. К сл. Насып мукі ў кадаубу. Якшы Беш. (К сл.). кадрэля-л/-л/, мн. ч.-ляу, ж.— кадриль. Шсл. кадук-укя, предл.-уку, зват.-уча, мн. ч., дат.КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, м.— ЗЛОЙ Дух, Растсл. бес, дьявол, Шсл. злой дух; дьявол. Кадук яго вазьмі. Н ел. 227; А р. На кадука табе трэба гэта? Н ел. Кадук цібе ня возьме. Ст. А кадукі яго ведаюцъ! Ст. кадуш ка,—см. под кадзь. каята-яты-яце, ж.—чувство покаяния, Н ел. 22 7. покаяние. С ц.; К іт а б В о л ь с к а г а (У звы ш ш а, Н о. 4, 1927 г.). Каіта ёсъцъ, ды звароту няма. Н ел. Трэба каяту учыніць. К іт.6 4 6 9. Трэба каяты датрымаць. Т м.б 4 б 2. На помач i лякарства тых грахоў — каята й пакута. Тм. 137аб. Дай Пан Бог каяту на вас: калі борзда пакаецеся, ізмажа Пан Бог той грэх ад вас. Ют. 1565. каяцц а, каюся, кается, повел, кайся, несоверш. 1. сознавая свою вину или ошибку, испытывать сожаление, каяться, м г е л. приносить покаяние. Нел. Каюся ды за тое хапаюся. Послов. Нел. Ен будзе каяціся.' К іт. 54 а б. Трэба таму грэху каяціся. Ю т. 13762. 2. испытывать сожаление по поводу совершённого проступка, раскаиваться. Ар.; Нел. 227; Ксл. ІдзІ, НЯ будзеш каяцца. Беш анковічы (К сл.). Отгл. имя сущ. каяньне-НЯ, п р едл.-н ю, мн.ч.-ні-няў, ср.—раскаяние. М Гсл. Каяньне позна ходзе. Послов. Нел. Соверш. пакаяцца—раскаяться. Калі борзда пакаецеся, ізмажа Пан Бог той грэх ад вас. Ю т. 1566. Такім людзём у веку іх i ў маемасьці спору ня будзе; хіба пакаецца, то да ласкі Божай i да маей прычыны годны будуцъ, а не пакаецца, то ня будзе годны. Ю т. 29аЮ, II. Пакаяцца па сьмерці. Послов. Нел. Отгл. имя сущ. паКЯЯНЬНе-НЯ, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў. Калі хто без пакаяньня памрэ, Пане Божа, барані, горш магільнай мукі нет. Ют. 5164. кадзь, кадзі, предл. кадзі, мн. ч., кадзідзяў, ж.—большая кадка. Шел.; Ісачкава А з. (К сл.). Нашаткавалі цэлую кадзь капусты. Ст. Уменьш. кадушка-к/, дат., предл. кадушцы, ж.—большая кадка. Шел.; А р.; В оўсіш ча Сян. (К сл.). На Кадушцы ПОКНулІ абручы. Ст. каз, казу, предл. казе, м.—искажение. Гсл. казак-якя, предл.-аку, зват. казача, мн. ч.кі-коў-ком, мн. ч., предл.-кох, м. 1. казак. 2. перан. — С Т О Я Щ И Й прямо К О Л О С, ЧТО бывает в том случае, когда колос пустой, противопол. Купец, Войш. Казак-якд, предл.-аку, зват.-ача, мн. Ч.-К1к о ў -к о м, мн. ч., предл.-кох, м.— казаўдонской). Ар. каза-зы, вин. казу, мн. ч. козы, 1. коза (животная). Ар.; Н ел. 240. Адну казу маю. Рапан 30. Уменьш. КОЗКа-КІ, дат., предл. КОЗЦЫ, ж. козачка-КІ, дат., предл. КОЗОЧЦЫ, ж., ум. к козка. Ласкат. КОЗуХНа-АШ, дат., предл.-не, ж. Козухна, паварочвайся, большому пану у НОЖКІ. Красновічы Сур.(Сержп.: Отчет, 13). А ты, козухна, разьвесяліся! С тарадуб (Ж ив. С тарина, 1909, 1, 88). 2. сеть для ловли рыбы с тремя палками. Разъвесь казу на плоце, хай сохне. (Ксл.). з. самогонный апарат. Арыштавалі нашага Міхася за казу. П лігаўкі Cip. (Ксл.). 4. велосипед. Ксл. Хто гэта паехаў на казе? П лігаўкі Cip. (К сл.). 5. салазки. Валож. коўзацца на казе—кататься на салазках. Валож. 6. род игры в карты. Ар. Будзем гуляць у казу. Ар. казянё-няці, дат., предл.-НЯЦІ, твор. казянём; мн. ч.-няты—козлёнок. Ар. Прывёў да мяне два валы а казу з казянём. Квятк. Уменьш. казянётка-т к а, дат., предл.-т ку; мн. ч. казяняткі-так. Ар. Сама пасьвіла сваю козачку з казяняткамі. я. г.: К азкі, Н о. 2, стр. 14. казан-«я, зват. казане, мн. ч. казаны-оуом-аны-амі-ох, м.—котел. Налі у казан вады. Л уж асна К уз. (К сл.). Уменьш. КаЗаноКНКа, зват. казанку, мн. ч., дат.-НКОМ, мн. ч., предл.-нкох— котелок. Яліна іскрамі страляе, а ён прыладзіў казанок. К араткевіч(К онадні, У -У І, 91). казань-ш, мн. ч.-няў, ж.— проповедь, речь. Вял.; В к.; Вят., Воет. (Даль). Наў'ЧОНЫ ЯМУ Казань казау з прыказанъня Божага. Ют. 13613. Ангелі Казань казалі. Тм. 80616. Чулі Казань. Т м. 82а4. Арабове, чуўшы Казань ад пророка, да веры мусульманськай прыступалі. Т м. 82аб. Раз ксёндз казау Казань. У сел ю б Н.(Д ем и д; Веров, 92). казаньнік-/ка, предл.-ІКУ, зват.-іча, м. —проповедник, особенно произносящий речь на религиозную или нравоучительную тему. * казаньніцач(ь/-пы, ж. к казаньнік. казарЭЗЬНІК-i/Ctf, пред л.-іку, зват.-іча, м. —отъявленный, закоренелый, матёрый. H. (Др. Войт.). казаць, каж у-ж аш -ж а, несоверш., каму што без дополнения или с прибав. предложением I. говорить. Ар.; М Гсл.; Растсл.; Шсл.; Воет., Вят. (Даль). Іншыя кажуць: кедыр ноч дваццаць пятага вечера ре? (мезана). Ют. 16617. Вялікім голосам крычыць, кажа: Той казау, я гэтай ночы відзеў айца. Ю т. 19а4. Імам Шафіі навуцца кажа. Ют. 29а2. Я не кажу, прарок яго міласьць так кажа. Ют. 11467. Я нікому навукі сваей не казау. Ют. 6164. А што мяне будзеш пытаць, то маю табе праўду казаць i радзіць. Ют. 6166. Як маю казаць, у пекле над людзьмі як вялікі страх? Ют. 131а. Жона мяне