Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

жудасна 485 журбота 2. жуть, Іг. страх, ужас, беда. Кур. (Даль); Гсл. жудасна, нареч.—жутко. Гсл.; МГсл.; Шсл.; Лук'янова Сян. (Ксл.). Мне стала неяк жудасна. Лук'янова Сян. (Ксл.). Аднаму неяк жудасна начаваць у гумне. Ст. Пагрозна й жудасна шасталі павадкі. ЗСД 37. Гаварыла, што баіцца нечага, што ёй жудасна. Тм. 319. Гэтыя аконцы, бы запалыя мерцъвяковыя вочы, жудасна ПазІралІ. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, Но. 2, 1935 г., стр. 98). Жудасна, як зьвер, роу пан. (Дзьве душы, 51). жудасны-ная-нае— жуткий. У іх(вачох) было нешта далёкае, балючае, нешта ахінутае жудаснай трывогаю. ЗСД. 134. Пара ўлады Сталіна жудасная ў гісторыі людзтва. Бацьк., Но. 45/580. Ды Сымонка зза трывогі ночкі жудаснай ня чуў. С. Музыка, 62. Вось, i прышло тое жудаснае. Гамолка. жудасьць-ц/, ж.—жуткость. Патыхнула аднекуль таемнай жудасъцяй. ЗСД. 36. Веяла тут, у гэтым сасоньніку....нейкай жудасьцю — дзіўной i недарэчнай сярод поўнага бліску гарачага летняга дня. ЗСД. 80. Выйдзеш ізь песьнямі ў сьвет ЖудасьЦІ І мук. Крушына(3ьніч, 1952, Но. 20, 5). За часіну разьляглося другое(воўчае) выцьцё....грубшае, гучнейшае, дзесьці бліжэй.... А там трэйцяе, чацьвертае, пятае, i борзда жудасны концэрт апанаваў усім лесам, перапоўніў яго страхам i жудасьцю. Лынькоў: Воўчы лог (Калосьсе, Но. 2, 1935 г., стр. 99). жудзь-дз/, ж.—жуть. Сьвет затопе тая' жудзь. С. Музыка, 54. жужалы, (одна жужала), ж.—насекомое. Беласточчына, (М. Гарошка). См. жужла. жужлліця-цы-цы, ж.—старинное название ящерицы. Гсл. См. жужелка. ж уж элка-лкі-лцы, ж.—старинное название ящерицы. Гсл. См. жужаліца. ж ўж лы-лаў, (одна жужла), ж.—общее название крупных ползающих насекомых, как таракан, клоп, муравей, жук, Ар. насекомые. Гсл. См. гмыз, гмызура. ж ўж м а-мы-ме, ж.—кипа. Шсл. Купілі жужму паперы. Дукора Сьміл. (Шсл.). Ж у Ж М ё Ц Ь -.И Л Ю - М І Ш - М1ЦЬ, несоверш. — О реке, быстро бежать с шумом и пеной. Шсл. Р а к а Ж уж м ІЦ Ь. Жораўкі Сьміл. (Шсл.). ж ук, ж у к а, предл. Ж у к ў, зват. ж ў ч а, мы. ч.. дат.-КОМ, вин.-КІ, мн. ч., предл.-КОХ, м.— Ж ук. Ар. Дубовы ж ук— м а й с к и й ж у к. Ар. Уменыи. ЖуЧОК-ЧКЯ, предл.-Ч К ў, мн. ч.-Ч К І-Ч К О ўчком-чкІ-чкамі-чкох—ж у ч о к. Ар. ж ук дубовы— х р у щ, м а й с к и й ж у к. Ар. ж ук, -к а, предл.-ку, зват. Ж у ч а, м.— КЛИЧКа с о б а к и чо р н о й ма с т и, ж у ч к а. Ар. ж уковіна, Пск.(зб. Сын. бібл. 270. Карынскі 104уны-не, ж.—перстень, (Шсл.) кольцо (надеваемое на палец, С.). Заўшыцы Слц.; Ксл.; Сакуны 81. Зьмітра падарыў i мне ЖуКОвІну. Зайкава Меж. (Ксл.). Сам вЫЛІў 3 волава ж уковіну. Ст. См. жыковіна. Уменью, жуковінка-НКІ-НЦЫ. жулёць-ёю-ёеш-ёе—играть на свирели. Ксл.; Нел. 158. У дзьве дудкі адзін жулее. Нел. Хлапцы ўвесь дзень жулеюць на ПОЛЮ. Асінаўка Беш. (Ксл.). жупан, (Раст: Смоленск, 149У ана, предл.-анё, зват.-ане; мн. ч.-НЫ-НОў-НОМ, мн. ч., предл,нох, м.— кафтан из цветной материи (сукна, Нел.). Растсл.; Нел. 158., кафтан, верхняя суконная одежда. Гсл. Воўна йдзець на жупаны. Дел. Ішоў бай па съцяне, у чырвоным жупане, ці баіць, ці не? жупіць- п л ю - п і ш - п е, несоверш.— тихо разговаривать? Ж у п і ць в е т р ы ч а к з ра к і т а й, г уд У д у б а в Ы М д у п л е. С. Музыка, 260. Жур-ру, предл. и зв а т.-р у, м. 1. род кисе л я( клюквенный кисель). Гсл. (2. жидкий овсяный кисель, занимающий средину между 'Ьоліўкай" и настоящим киселем, НК: Очерки, 13; Вераскава Н. редкий кисель, Шсл.; Ксл. овеянный кисель. Смл. (Даль). Досыць я журу насёрбаўся. Сухарукава Аз. (Ксл.). Цэлую міску навадзілі журу. Ст. Уменью, журачок-чка, предл.-чку. Шсл. Пасьнедалі журачку. Ст. журл-ры-ры, ж.—кушанье, приготовленное из сырой воды, окрошек хлеба, постного масла и соли. Шсл. На палудзень нарабілі журы. Ст. журавша-иы-«б/, ж.—клюква, Ксл. ягода клюква. Шсл. У нашым балоце расьце журавіна. Салаўёва Куз. (Ксл.). ДзеўкІ пайшлі V журавіны. Ст. См. журавіны. Уменью. журавінка-нкі-нцы. Шсл. Ягада журавінка. Ст. журавГнны-нная-ннае, прилаг. к журавіна — клюквенный. Нк: Очерки, 480; Нел. 158; Гсл. Журавінны сок. Нел. журавІНЫ-HtfJ, мн. ч., ж.— клюква. МГсл.; Вял.; Нел. 158; НК: Очерки, 480. См. журавЫа. жураць-ае-аюць, несоверш.—пригаривать, обугливаться и чернеть. Шсл. Ад печы будзе жураць сьцяна. Ст. Журае ануча, лежачы на чарэні. Ст. Ср. журэць. Соверш. зажураць— пригореть, обуглиться слегка и почернеть. Шсл. Зажуралася сьцяна ад печы. пажураць, соверш. — попригореть. Шсл. Пажуралі насеньнікі ў печы. Ст. журэнька -нькі-ньцы, ж.—жидкая ух а уха. Ксл. Я ела журэньку. Вяжышча Беш. (Ксл.). Ср. жур. журэць-рыць-раць, несоверш.—о углях, гореть малым огнем. Ар. Вугальле журыць. Ар. Ср. жураць. журбота-ть*-це, ж. — журба в 1-ом знач. Прыпамінаньні наводзілі на Сымона вялікую журботу. Акула, 488. Журбота падступіла, а па чым яна? Чаго? Зноў ІСЬЦІ жабрачым шляхам. С. Музыка, 93. Пуста ў садзе i журботна, як бы страціў нешта сад, нават лісьцечка дрыготна шум вядзе на смутны лад. Тм