Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

жэраб'е 482 жлудка жэрабе-5'л, cp.—жребий. Ap.; Шсл.; МГсл.; Купала. Аляксандра выцягнуў вялікае жэрабе. Ст. кінуць на жэрабе—бросить жребий. Ар. Кінем на жэрабе, каму сядні вартаваць. Ар. жэрдзь-Ы, мн. ч., род.-дзяў, ж. 1. жердь. Ар. Собир. жардзё, нк., жэрдзе, Шсл.—жерди (для изгороди И Т.П.). НК.: Пособ., Но. 60. Жэрдзе казаў нам сабе вазіці, которым жэрдзям агароды сваі агарадзіў. Гордз. А к. ХУН, 2. Мужчины паехалі па жэрдзе. Ст. Нязвыкла было глядзець i на гэта жардзё, што было (суперад) дзервамі. Вышынскі: Хата пад ліпою. 2. ВОЗОВЫЙ гнёт. НК.: Пособ., Но. 60; Ар. жардзіна, Ар.,жэрдзіна, МГсл.—одна жердь. жэрцка-дкі-дцы, Уменыи. к жэрдзь 1, 2. На плот трэба яшчэ дзьве жэрдкі. Ст. жэрлівы,—см. под жарлівы. жэрці(жэрць, Нел), жару-рэш-рэць-рэмрыцё; прошл. вр. жэр, жэрла, ж эрлі —жрать. МГсл.; Ксл. Жары ўжо, i калі ты ўжо нажарэшея? Жукоўшчына Куз. (Ксл.). Жаруць ды жаруць цэлы дзень i дзе яноў іх дзяецца? Ст. Жарэ, аж нос гнецца. Ст. Досіць табе жэрць. Нел. 155. Соверш. зжэрці—сожрать. Соверш. пажэрці—пожрать. ЖЭрЦІСЯ, жарэцца-руцца, страд.—быть жрану. абжэрціся, -жаруся-рэшся-рэцца-рэмся-рыцёся-руцца, соверш.—обожраться, нажэрціся, соверш.—нажраться, жэужык-ы/са, м. 1. подвижной, вертлявый человек, Растсл. подвижной человек, ребенок, Полсл. подвижной, вертлявый ребенок, мальчик, Ар. живчик, Гсл. резвый Мальчуган. ПНЗ; Пустынкі Сян. (Ксл.); Шел.Ах, жэўжык гэты! Як ён умее падражнявацца із старыми Ст. I пасьпеў жэўжык наш. Нел. 154. Нашто вы рукі марозіце, жэўжыкі? Полымя, Но. 8, 1967, 242. Уменьш. жэужычак-чка, предл. и зват.-чку. Нел. 154. Адгані ад сю ль гэтагап жэўжычка. Нел. 2. волчок, юла (игрушка). жэўжыкам, в см. нареч.—на подобие живчика (волчка, юлы). Нел. 154. Жэўжыкам ходзе, бегае. Нел. жбан-на, предл. у жбане,—кувшин. Уменьш. жбанок-нка, мн. ч., дат.-НКОМ, мн. ч., предл.-НКОХ, м. Очерки, 88; Шел., кувшинец медный ИЛИ ГЛИНЯНЫЙ. Нел. 153. Выпілі жбанок квасу. Ст. Вазьмі жбанок на сьвятую ваду. Нел. жбаночак-чка, п редл.-чку, зват.-чку, 1. уменьш. от жбанок. Шел., КУВШИНЧИК. Нел. 153. Зыбрала жбаночак сьмятаны. Ст. Жбаночак малака дала. Нел. 2. цветок колокольчик. Шел. На гумне ПараСЬЛІ вЯЛІКІЯ жбаНОЧКІ. Забалоцьце Сьміл. (Шел.). жбанкі, -коў-ком-кох, единств, ч. нет. — ж е л т а я в о д я н а я ЛИЛИЯ. Ксл.; Нел. 153. Нарві мне жбанкоў. Сянно (Ксл.). См. гарлачыкі. жгур, жгура, предл.-ру, зват. жгуру, мн. ч ры-роў-ром, мн. ч., предл.-рох, м.— ПОДВЯЗКа и з к у с к а ма т е р и и, а та к ж е с п л е т е н н ы е и з н и т о к и п р и ш и т ы е к лясёнцы" и спадніцы" к о н цы д л я з а в я з к и, Шсл. ж г у т. Трэба падвязаць панчохі жгурамі. Ст. У спадніцы даўгія жгуры. Ст. Ад лясёнкі паадрываліся жгуры. Ст. жданкі-к а ў, единств, ч. нет. 1. ожидание, часто напрасное, про которое обыкновенно иронически говорят: "Ж д а л і, ж д а л і, д ы й ж даН КІ п а е л і". НК: Очерки, Но. 623; Пц. 2. все приготовленное к принятию ожидаемого гостя, говорится шуточно, когда кого не дождутся. Нел. 153. Прыдзеш, добра, а ня прыдзеш, жданкаў гатаваць ня будзем. Нел. ждаць, жду, жджэш, жджэцъ, прош. вр. ждаў, ждала, повел, жджы, несоверш. кагоч а г о —ждать(оставаться где-л. некоторое время, зная заранее о предстоящем прибытии, появлении и т.п. кого-чего-л. или совершении чего-л.; ожидать, С.) Раст.: Северск. 138, ОЖИДать. Нел. 153. Мовіў: "Бога ждаў ". Кіт. 138а2. Жджы яго да паўдня. Нел. А ты, Яначка, пажджы. Гарун: Мяцеліца. Ня жджы, сьвёкарка, каліны. Косіч, 250. Отгл. имя сущ. жданьнё-ня, предл.-ню—ожидание. Нел. 153. За жданьнём час страцілі(згубілі). Нел. 153. Прич. жданы—ожиданный (ожидаемый, С.)- Нел. 153. На жданага госъця шмат трэба. Послов. Нел. Соверш. даждаць, -жду-жджэш-жджэм-жджыце, повел, жджы—ждать, ожидать. Не дажджэш того, каб я за цябе пашла. Нел. 138. См. дачакаць. Соверш. заждаць—подождать. Бясл. Зажджы мяне троху, паку ль Я СХаджу ў воласъцъ. Маластоука Краснап. (Бясл.). Соверш. паждаць-жду-жджэшжджэць—обождать, МГсл. подождать. Пажджы мяне тут троху. Нел. 153. жлокаць—жадно и неумеренно пить большими глотками. Гсл. жлопаць-аю-аеш-ае, повел.-ай-айм а, несоверш., перех.—неумеренно ПИТЬ. Ар. Соверш. выжлапаць—неумеренно выпить чегол. Выжлапаў не малую колъкасьць саматужкі. Хмара(Б. Ускалось, 1955, Но. 5, 10). жлопель.................,.ж.—напиток, который неумеренно пьют,,,жлопаюцъ,\ КЫьма горку жлопель, што ня з жыта гоняць ужо, а 3 аўсу. ЧЧ: Песьні, 92. жлябоука-у/а'-уўь/, ж.—распустница. Ксл. Янаўсім ведомая жлябоўка. Храпавічы Куз. (Ксл.). жлудка-дкт-дцы, ж.—всякая карта трефовой масти в карточной игре. Нел. 157. Жлудку задаў. Нел. См. жалудка