Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

жаўна 481 жэн жаўна-нб); мн. ч. жоўны-наў, ж.—желна (птица). Гсл.; Ap. жаўнё-няці, мн. ч.-няты, cp.—птен ец желны. Над крылом старой жаўны ня пішчаць жаўняты. Калачынскі: Л ясная казка. жаўнёр-ёра, предл. и зват.-ёру; мн. ч.-рыроў-ром, мн. ч., предл.-p o x, м.— СОЛДат. Гсл. Ай, там жаўнер жаўну вядзець. Касьцюковіцкі р. Калінінскае акр. (Наш Край, 1928, Но. 6-7, 59). У вагоне жаўнер. Сяднёў (Бацьк., Но. 4647/530-531). Расьцець яе жаўнер. Гарун (ст. Поэту"). Аднойчы заехаў у сяло наша жаўнер. Кл.: Каліна, 30. пяхотны жаўнер—пехотинец, мгсл. Уменыи. жаўнёрык, жаўнерчык—солд ати к. Нел. 157. 3 чырвоным каўнерчыкам, назавуць цябе жаўнерчыкам. Нел. жяўнёркя-ркі-рцы, ж.— со лд атк а. Нел. 157; Гсл. Мы жнейкі, не жаўнеркі, не пап'ем усей гарэлкі. Нел. жаўнерскі-кяя-кяя—солд атски й. Нел. 157. жаўранка-нкі-нцы, ж.—жаворонок. Ксл. Ужо жаўранка запела. Чашнікі Куз. (Ксл.). Рассыпаліся цепка серабрыстымі гарэзьлівымі званочкамі жаўранкі. ЗСД. 172. жаўрэць-эю-эеш-эе, несоверш. —?. Зараніцаю хай даль жаўрэе. Салавей: Сіла, 57. Жаўрэй крывёю небакрай. Салавей. жаўрук-ўки предл.-уку, зват.-ўча', мн. ч.-КІкоў-ком-кі-камі-кох, м.—жаворонок. Гсл.; мгсл.; Ск. Ж аўрук вітае ўсход залацістага сонца. Машара: Хлеб (Калосьсе, кн. 2. 1935, стр. 77). / жаўрукі на струшчаны іржэўнік не рассыпаюць зерняткі хвалы. Кавыль: Вясна(Блр. Думка, Но. 2). Пяяў жаўрук — жывая кропачка. Крушына (Зьнічч, 1953, Но. 23. Паслухаць песъню жаўрука. Р. Няхай: Аднаму крытыку. жаўрукоу-ова-ова, прилаг. к жаўрук. Заслухаюся жаўруковаю Ігрой. Кавыль: Думы, 3. У небе па-над роднаю сялібай, зялёнай ж аўруковаю вясной пяюць Імной пасаджаныя ЛІПЫ. Лойка: Л. песьня. жаўток-тка; мн. ч.-ткі-коў-тком, мн. ч.. предл.-т кох, м.— ж ел то к. Гсл.; Ар. жаўтлявы,—см. под жоўты. жаўтуха-ўхі-ўсе, ж.—желтуха(болезнь). Нел. 157; мгсл. Жаўтуха напала. Нел. жаўтушка-шкт, дат., предл.-ЦЫ, ж.— ПТИЦа цволга. Шсл. Злавіў жаўтушку. Ст. жаўцёць-ёю-ёеш-ёе, несоверш.—становиться желтым, желтеть. Ар.; Шсл.; Нел. 157. Пшаніца жаўцее, пажаўцела. Нел. Соверш. пажаўцець. Нел. 157. жаўцёцца, жаўцёецца, несоверш. 1. — жаўцець. 2. выделяться своим желтым цветом, виднеться (о чем-л. желтым), желтеть, желтеться. Нешта далёка жаўцеецца. Нел. 157. зажаўцецца, 1. соверш. к жаўцецца 1, 2. Пшаніца ўжо зажаўцелася. Нсл. 157. Поле зажаўцелася. Нсл. жаўцГзна-знь/, ж.— желтизна. Гсл. ж а ў ц іц ь, жаўчу, жаўціш-ціць—окрашивать в желтый цвет (желтить, С.) Нсл. 157. Жаўціць, пажаўціць сані. Нсл. Соверш. пяжаўціць-ўчу-ўціш—окрасить в желтый цвет. Нсл. 157. з а ж а ў ц іц ь, соверш.— покрыть желтой краской. Нсл. 168. Зажаўціць сьцяну. Нсл. Прич. з а ж о ў ч а н ы — покрытый желтой краской. Нсл. Ш.Зажоўчаная сьцяна. Нсл. ж а ц ь, жну, жнеш, жнець, жнем, жніцё, несоверш., перех.— жать, убирать хлебные злаки серпом или жатвенными машинами. Ар. ж а ць з б о ж ж а —жать хлеб. Ар. а б ж а ц ь, абажну-нёш-нёць-нём-ніцё —обжать, сжать рожь и т.п. вокруг чегол. Абжалі людзі наша жыта. Ст. Прич. а б ж а т ы —сжатый кругом. Дел. Стаіць у ПОЛЮ залом абжаты. Дел. Соверш. абж ы н а ц ь—жать вокруг чего-л. Дел. Бабы сталі абжынаць каля мяжы. Дел. а д ж а ц ь, адажну-нёш-нёць-нём-ніцё, соверш. к аджынацъ. Несоверш. аДЖЫНаЦЬаю-аеш-ае—жать за деньги, прежде в долг взятые, Дел. отрабатывать долг жатвой. Шсл. Шаталаўскія бабы аджынаюць. Дел. Жонка пашла аджынацъ пазыку. Ст. а д ж а ц ц а —прожать часть полосы (от какого-л. места, С.) Шсл. Во аж куды аджаліся бабы! Ст. Несоверш. адж ы н ац ц а. Шсл. д а ж а ц ь, -жну-жнеш-жнець-жнем -Ж Н Іцё, соверш., перех.— ДОЖать. Ар. Прич. д а ж а т ы — дожатый. Несоверш. даж ы н ац ьаю-аеш-ае—дожинать. Шсл. Бабы дажынаюць авес. Ст. ж а ч к а -чкі-чцы, ж. 1. жница. ПНЗ; імсьц. 2. жатвенная машина, жнейка. Гсл.; Полсл. ж э г р ы ц ь, за ж эгр ы ц ь -р ў -р ы ш -р дг—.... Дзеці зажэгрылі на кірмаш зьезьдзіць. м іх. Соверш. у з ж э г р ы ц ц а. Узжэгрыўся ехаць на кірмаш. Міх. Антонузжэгрыўся жаніцца, дык на работу йсьці ня хоча. Міх. ж э м я ц ь -ш. собир.— мелкота; применяется к малым детям. Шсл. На бок жэмяць! Крамяні Пух. (Шсл.). ж э н: — Новый очередный (игрец в карты) произносит " ж э н ", **з нашым жэн!", "жэн з нашым тры капейкИ". Этим он говорит, что или а) удваивает сумму, или б) прибавив к суме первичную ставку, удваивает новую сумму, прибавляет ервичную ставку и еще три копейки. Последний "по руке" участник заключает: мір!" — что указывает на его участие в розыгрыше... Сторонний слушатель возможного спора решительно не разберется в следующих возгласах: "Ты ж кызаў з нашым шэеь! ты пыжаніў з нашым! ты жэн зьмірыў!" и проч. нк.: Игры