Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

жалуд 479 жарабё раЗЖИЛІЦЬ, -ЛЮ -ЛІШ -ле, соверш., перех. —разжалобить. Шсл.; Нсл. A ніх т о ма л а зд з е сл о ва не п р а м о в е, сэр ц а не р а зж а л е. Кажамякі Імгл.(Косіч 27). РаЗЖ йЛ Іў ты ўсІХ нас, ч а л а веч а, св а ім і р а с к а з а м і. Ст. В е ч ар ст аіш, н е за п л а ч а ш, т а т а ч к у не р а з ж а ліш. Рылавічы нз. (ПНЗ,4і). Яго н ія к к іч ы м не р а зж а л іш. Нсл. жалуягуда, предл.-удзе; мн. ч.-ды-доў-дом, мн. ч., предл.-дох, м. 1. ЖОЛуДЬ. Гсл.; Ap. 2. только e мн. ч. Ж а л у Д Ы — трефи. Уменьш. ж а л у д о к - б к я. A p. жалудка-дкі-дцы, ж.—карта крестовой (иначе трефовой, С.) масти. Нсл. 154. Жалудку кінуў, паклаў. Нсл. жалудны, (Ар.; Нсл), жалудовы, (Нсл.) —крестовый(иначе трефовый, С.), относящийся к крестовой масти. Нсл. 154. Жалудны король. Нсл. Жалудовая масьць. Тм. ЖаЛЬ-ЛЮ, предл.-ЛЮ, м. 1. ЧуВСТВО обиДЫ. Нсл. 152; Ар. Хто кому сваю віну й жаль адпусьціць, Пан Бог яму грахі адпусьціць. Кіт. 9614. Такіж жаль абгарнуў, што ня ўцерпіла маладзіца ды заплакала. Ст. Вялікі жаль маю на яго. Нсл. 1з жалям на яго й памер. Тм. Жаль увагі ня мае. Послов. Тм. Маю, мая машухна, жаль на иябе. Гсл. 2. (жалость, С.) сожаление. Нсл. 152; Гсл. Hi каплі жалю няма ў ім. Нсл. 3. (сожаление, С.) раскаяние. Нсл. 152. Ня прыйдзе да баязьні Божай із жалям сэрца. Кіт. 67а2. Чалавек бяз жалю ў сэрцу, ня думае, як адказаць перад Богам. Нсл. жаль, без.ш ч.—достойно сожаления, жалко(жаль, С.) Гсл.; Нсл. 152. Жаль імне дужа цябе: ды ня так, як сябе. Нсл. Нсл. жальба-бы, ж.—жалоба, мгсл. Песьні жальбы. Назоў 2-га зборніка верша ў К. Міцкевіча. Цяпер ты прыбіта жальбою. Крушына: Лебедзь, 15. жальба—тоска. Гсл. ж&пътл-ная-нае—выражающий "жаль " — чувство обиды. Зоры наўкола....жальНЫ ўсХЛІП. Салавей: Сіла, 66. О не, НЯ жальным крыкам жураўлі трыважаць супакой вышы. Тм. 74. жамкі-кгятМин ж а м к а)—пряники, пнз. жаноцкае-кдгя, у знач. спкм.—очищение у женщин, бывающее каждый месяц, Нсл. 154. менструация. жаноцкі- к а я - к а е, 1. женский. НК.: Очерки, 140; НК: Дудар, 196; Гсл.; Ксл.; Вят., Воет. (Даль)—свойственный женщине. Нсл. 154. Багамольле ж аноцкае. Кіт. 57613. У жаноцкае дзела ня сунься. Сянно (Ксл.). Пастуху далі жаноцкую сьвітку. Ст. Жаноцкія песьні. Нсл. За кажух барані жаноцкі — семдзясят грашэй. Стт. 472. 2. относящийся к жене. Нсл. 154. Жаноцкую пабраў адзежу. Нсл. жаноцкі стан—женский пол. жана-ны, ж.— жена, супруга, п. Бярэзнае, Зьметнеў на Чарнегаушчыне(Курило: Матеріяли до укр. діялект.). Выяжджае сын Даніла, ды на Русь на вайну; пакідае сын Даніла Кацярыну жану. Из песни. Цярэшку б яда стала....жана спала. 3 гульні Цярэшка". жандар-ара, предл.-ару, зват.-apy; мн. ч.ры-роў-ром-роў-рамі-рох, м.—жандарм. Шсл.; Ар.; Васілеўскі(Полымі, 1929, УІ, 192); Арлоўск.(Лесков, 1,212). Дзе жандар званкамі зьвягне, то ўсіх у вастрогі цягне. Гутарка (Б. Шляхам, 1967, Но. 6). Жандары паказавалі людзём труп Грынявіцкага Агнявіца. (Беларус, Но. 71). Друкарня была захоплена жандарамі. Дыла(Беларусь, 131). Важна красаваўся польскі жандар. Хмара(Б. Ускалось, 1955, Но. 5, 10). жашба-бы-бе, ж.—женитьба. Віл. Ласкат. жанГбанька-нькі-ньцы, ж. Віл. жаніць-н/б, жэніш-не, несоверш., каго —женить; способствоть совершению брака. Ар. Соверш. ажанГць. Ар. Валента ажаніў сына. ЖанГцца-НЮСЯ, ЖЭНІШ СЯ, несоверш. зь кім—жениться, на ком, вступать в брак(о мужчине). Ар. Жаніся, паку ль дурні не ЗЬвЯЛІСЯ. Послов. Загай Пух. (Шсл.). Соверш. ажаніцца, зь кім—вступить в брак. Ар. Аляксандра ажаніўся з Тацянаю. Ар. Отгл. имя сущ. ажаненьне-НЯ, предл.-НЮ —женитьба, вступление(мужчины, С.) в брак. Нсл. 361. На трэйці дзень па ажаненьню пабіліся. Нсл. жанчына-нь/-не, ж.—одна женщина. Адна жанчына ў гаспадарцы нічога ня зробе. Ст. См. жонка в 1-ом зн. жар-/?у, предл.—ру, зват.-ру, м.—ГОрЯЧИе угли, яркие, но без пламени. Ар. У печы шмат жару. Ст. Дастань жару зь печы. Раіна Аз. (Ксл.). жарына—ОДИН уголь жара". Ар. Уменьш. жаратак-тку, предл.-тку. Ар.; Пск. Пролог 1383 г., 87. Жаратак зграбалі чужымі рукамі. Дуб.: Пмн выгнанцаў. жаробка-бкі-бцы, ж.—юная, еще не жеребившаяся кобыла. НК: Очерки, 354; Ар.; Вугляны Куз. (Ксл.); Шсл. Будзем гадаваць самы жаробку. Ст. жаронкі-нак(-нкаў), единств, ч. нет.—КОнопляная шелуха. Замошша (Ксл.). У нашым дзягне шмат засталося щаронак. Замошша Сян. (Ксл.). жарабок-бкд, предл.-бку; мн. ч.-бкі-бкоўоком-бкі-бкамі-бкох, м.—жеребец, нк.: Пособ 100; Гсл.; НК: Очерки, 353; Север.(Косіч 761); Ксл.; Шсл. Канавал склаў жарабка. Рыбчына Cip. Купілі дарагога жарабка. Ст. жарабоўка-ўкі-ўцы, ж.—жеребьевые слова, НК: Игры, Но. 54. жеребьёвка, вынимание жребиев, бросание жребиев, жарабаваць-бую-буеш-буе; повел.-буйбуйма— выбирать ПО Жребию. НК: Игры, Но. 54. жарабё-б я ц і, дат., предл.-бяці, твор.-бём; мн. ч. жарабяты-ят, ср.—жеребёнок. Ар