Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

згрызьць 441 здабытак згрызьць—см. под грызьці. згуба-бы-бе; мн. ч., род.-баў, ж. 1. потеря. Нсл. 203; Гсл.; Ap.; Стт. 1529, сл.; Дсл. 264. Знашоў сваю згубу. Нсл. Каліб лучыла... пад часма агню-пагарэньня ў месьце — што яму зьгінула, каторая згуба ў каго-колечыбы ся затоеная паказала, тады собсьнік маець ізь ім то чыніці правам. Стт. 500. Каму бы лісты на даўгі зьгінулі ў дарозе, а тот, каму тыя лісты належалі, тагож часу na вонай згубе перад урадам апаведаў, на том прысягнуці маець. Стт. 333. 2. убытки. Стт. 1529, сл. Калі ўраднік будзе насланы на які час да якога двара, дык ён мае глядзецъ, каб за дзяржаньня яго жадная шкода й спустошанъне ня стала. А естлі бы тот ураднік начай учыніў, павінен будзець вонай с таране зашкоджанай усю шкоду й згубу. Стт. 1529, XIII, 19. 3. погибель. Нсл. 203; Гсл. Г эта яму на згубу пас луж а. Нсл. згуб-іць-лены—см. под губщъ. згубіцца— см. под губіцца. ъгубтъы-вая-вае—губительный. МГсл. згубнік-/к:я, предл.-іку, зват.-іча, м. І.бран. на потратившего, промотавшего что-л., Шсл. доводящий до згубы" — потери, утраты. Згубнік гэты ўсю гаспадарку зараз зьнішча. Ст. 2. губитель. Гсл. згубніца-цы-цы, ж. 1. ж. к згубнік, 1. 2. губительница. Гсл. Згубніца ты мая, ты мне жыць не даеш. Ст. згубны -ная-нае—служащий к гибели, погибельный(гибельный, С.) Нсл. 203, губительный. МГсл.; Гсл. Згубную даў раду. Нсл. згубца-цы, общ.— губитель-ница. Нсл. 203. Хочаш згубцаю маім быць. Нсл. згудзіць—см. под гудзіць. згук—отзвук. Брыняе слова мужным згукам гневу. Кавыль: Думы 61. згук-аны-аць-аць-нуць—см. под гукаць. ъгук-агща-нуцца—см. под гукацца. згукі— отзвуки. Гсл.; МГсл. згуляць—см. под гуляць. ъгупътъ-ътА-евацъ-щъ—см. под гультаіць. згульта-евацца-/цця—см. под гультаіцца. згультаяваць— см. под гультаяваць. згурасьціць-рашчу-расьціш-це, соверш., перех.—скомкать в ворох, свалить В ОДНО место. Шсл. Аўсянку й іржаную сало му — усю згурасьцілі разам. Ст. Адзежа так i ляжыць згурашчана. Ст. згусьцелы-лая-лае—сгущенный. Быў адным згусьцелым адбіткам захапленьня. ЗСД 29. згусьцёць—см. под гусьцёць. ЗДОба-бы, дат., предл.-бе, ж. 1. СТВТЬ (общий склад фигуры, телосложение; манера держаться, осанка человека, С.) Смл. У яго здобу ўдаўся. Смл. 2. рост, дородство(плотность сложения, мужественный вид, полнота, С.). Дел. 264. Ён будзе ў тваю здобу. Дел. См. склад. здобіль— изобилие. Смл. п. У нас у дварэ, дзякуй Богу, усяго здобіль. Дел. здогад-ду, предл.-дзе, м.—предположение, догадка. Гсл. Бубніць возьнік на крамнікаў здогад. Гарэцкі: Песьні 35. здохлы-лая-лае, (Гсл.) 1. (дохлый, С.) издохший. Нсл. 206; Ар. Скура здохлае жывёлы. Нсл. 2. (перен.)— худой, ИСТОЩаЛЫЙ. Нсл. 206. Здохлага каня прадаець. Нсл. Сусім здохлы, ледзь ходзіць. Нсл. здохці—см. под дохці, дыхаць. ЗДОЙСЬНІЦЬ— осуществить. Севершч. здол-еньне-ены-ецъ—см. под долець. здолу, нареч.— снизу. Гсл.; Нсл. 205. Здолу прыміся, пасабі. Нсл. здольнае-ягя, в смысле сущ.—часть от доли. Нсл. 205. Здольнага мне не аддаў. Нсл. здольнасьць-щ, ж.— способность. МГсл.; Нсл. 205. Да ўсёга мае ахвоту й здольнасъць. Нсл. здольнасьць да працы—трудоспособность. МГсл. здольнік-/кя, предлАку, зватАча, м.—участник, пайщик. Гсл. Так раньше назывался принятый в семью чужой мужчина с равной долей имущества, как и остальные члены данной семьи, Шсл. человек принятый в хозяйство как член семьи. Інстытут Беларускае Культуры. На разасланыя Праўнаю Сэкцаю Інст. Белар. Культуры апытаньне, як завецца такі чалавек, на 157 адказаў 94 было — здольнік", 19 — дольнік". Наш Край 1927, май, стр. 10. Дзед мой жыў тут за здольніка. Ст. здольніца-цы-цы, ж.—неродственная женщина, безродница, приданная семье панского(в крепостное время) или общественною волею. НК: Бабы, Но. 2. ЗДОЛЬНЫ-ная-нае— способный, Шсл.; Ксл. способный, даровитый. Гсл.; Нсл. Здольны дзяцюк. Нсл. Да ўсёга здольная дзяўчына. Нсл. Кастусь надта здольны. Сянно(Ксл.). Здольны ён хлапец на ўсякую работу. Ст. здомыслу, нареч.— ПО ДОГаДКаМ. Гсл. 5. Мала што людзі кажуць здомыслу. Нсл. Ніколі ня бачыў, як робяць, а сам здомыслу зрабіў. Нсл. здор, здору, предл. здору, м.—сало со внутренностей СВИНЬИ. Шсл.; Ар.; Растсл.; ПНЗ.; Гсл. 3 парсюка шмат здору вышла. Сг. Прыставіла бліж эй капусту із здорам, кашу — хай даграваюць — i ЗаслаНІла печ. Міско: Хлеб(Беларус, Но. 174). здоужыцца—см. под доўжыцца. з д а б ы т а к - предл.-тку, м.—добыча. МГсл.; Iг. Наш вялікі здабытак. Бацьк., Но. 20(250). Здабытак свой ён завалок у цемны склеп. Кліш.: в. Каліна. Пагукай жа гордае грамадзтва, каб на здабытках даўных не застыглі. Дуб.(Калосьсе, Но. 3/20, стр