дзіклГвы 379 дзівосьнічаць щ&ктъы-вая-вае, 1. (стыдливый, Н сл.), застенчивый. Н сл. 131; Ксл.; Д сл. 168; Б Н сл. А нашы дзеўкі дзіклівыя. В е р б я л іС ір.(К с л.).# я будзь дзіклівай, a будзь свойлівай. Віцебск. Усі дзеўкі дзіклівыя. Н сл. Якое дзіклівае дзецянё. Д сл. 2. нелюдимый. ДЗІкуха-Ш-те, ж.—ДИКарька. Ap.; Гсл.; БНсл. ДЗІкун-ўHtf, п р е д л.- у н ў, з в а т.-ў н е,' м н. ч., дат.-Н О М, мн. ч., п редл.-Н О Х, м.— ДИКарь. Ap.; Гсл.; БНсл.; Бяльсл. Маюць мяне за дзікуна ŭ людаеда за moe, што Тыгелін адзяржаў ад мяне колькі рассудкаў сьмерці на маіх варагоў. К во вады с273. дзікунства-ва-ве, cp.— дикость. Гсл.; БН сл. дзінота (сокр. из адзінотауоты-оце, cp., облает.— одиночество. Д сл. 168. па дзіноце—поодиночке. Па дзіноце спаць маняцца. Д ел. Па дзіноце дзёўбам селі. Д ел. ДЗІра-рЫ, дат., предл. дзірьі, вин. дзіру; мн. ч. дзіры, ж.—дыра. М Гсл.; Войш.; Вел.-К уз.; Д сл. 168; Б Н сл. Уменьш. ДЗГрка-ркі, дат., предл.РЦЫ. ж.—дырка. Войш.; Шсл.; К осіч 84; Раст: Северск 64; Ранчыцы Беш. (К сл.); Н сл. 131; Д сл. Увесь мех у дзірках. Ст. У трубе дзірак так веле, як веле на сём съвеце стварэньня. Ю т. 1 1 8 а 4. Мышы прагрызьлі дзірку ў бочцы. Н сл. Сьвіньні зрабілі ў город дзірку. Н сл. Ці табе дзіркі ў вушшу заваліла, што ты ня чуеш? Н сл. Чорт дзірку знойдзе. Д сл. дзірачка-чл7-чуь/, уменьш. к дзірка—дырочка. Н сл. 131. У гэту дзірачку працякае гарэлка. Нсл. дзірлвець-ею-ееш-ее, несоверш.—делаться дыравым. Нсл. 131. Сарочка дзіравее. Нсл. дзіравіць, дзіраўлю-віш-ве; прош. вр.-віўвіла; повел.-ў-ўма, несоверш.—делать дыру в чем-л., продырявливать, Ксл. дырить. Н сл. 131. Ня с моргай локцям, сарочку дзіравіш, сморгаючы. Н сл. 131. Нашто дошку дзіравіш? А сін аўк аБ еш. (К сл.). Соверш. зьдзіравіць—издырявить, прорвать во многих местах. Нсл. 205. Ня носячы, а валочачы па зямлі, мех зьдзіравілі. Н сл. Прич. зьдзіраўлены —издыравленный, прорванный во многих местах. Н сл. 205. Зьдзіраўлены мех далі. Н сл. Кораб зьдзі раўлены мышамі. Н сл. Соверш. прадзіравіць, 1. продырявить. Ты свае локці прадзіравіў. Н сл. 521. 2. проточить насквозь. Нсл. 521. Мышы прадзіравілі мех. Н сл. Прич. прадзіраўлены—прорванный насквозь, продыравленный. Н сл. 521. Мех прадзіраўлены залапіць трэба. Н сл. дзіравіцца, дзіраўлюся, дзіравішся, несоверш.—продыравливаться. Н сл. 131. Мех дзіравіцца, прадзіравіўся. Н сл. Соверш. зьдзір авіц ц а—сделаться дырявым(во многих местах, С.) Н сл. Соверш. прадзіравіцца—продырявиться. Н сл. 521. Мех прадзіравіўся. Н сл. дзіравы-вяя-вяе—дырявый. Войш.; Вел.К уз.; К сл.; Ш сл.; Раст.: С еверск. 64; Н сл. 131. Дзіравая дзежка цячэць. Алексінічы Сян. (К сл.). Гэта ж сусім дзіравы хатылёк. Ст. Чорт нанёс на дзІравЫ мост. Послов. Нсл. дзір-ачка-кя—см. под дзіра. дзірбялызнуць-ну-зьнеш-зьнеш-зьне, соверш.— ВЫПИТЬ ВОДКИ. НК: Очерки 70. дзіркаватасьць-ц/, ж.—скважистость. Н сл. 131. У бочцы адна клёпка зь дзіркаватасьцю. Нсл. Дзіркаватасьць дуба. Тм. дзіркаваты-тая-тяе—скважистый. Нсл. 131. Дзіркаватая клёпка ў дзежцы. Нсл. дЗІ\іК2СВ&1$ЦЬ-ачу-аі4ш-аце, несоверш., перех.—делать в чем дырочки. Нсл. 131. Чэрві точацъ, дзіркавацяць дуб. Н сл. Соверш. зьдзіркаваціць—продырявить, прогрызть ВО МНОГИХ местах. Нсл. 205. Мышы мех зьдзіркавацілі. Нсл. дзіркаваць-кую-куеш-куе; повел.-куйкуйма, несоверш., перех.—делать дырочки в чем-л. Соверш. надзіркаваць—наделать дырочек в чем-л. Н сл. 305. Надзіркуй брусок на граблі. Н сл. Соверш. падзіркаваць—продырявить в разных местах. Н сл. 441. Чэрві падзіркавалі дзерва, як рэшата. Н сл. Прич. падзіркаваны—испещрённый дырочками. Падзіркаваны мышамі мех. Нсл. 441. дзірван-янг, предл.-анё; мн. ч.-ны-ноў-номны-намі-нох, м. 1. залежь, не обрабатываемый несколько лет подряд участок земли. Ар. Сядні пасьвілі на дзірванох. Ар. Дзірваны орала. Кавыль(Б. М оладзь, Н о. 18,20). Пачаў зь сядла хінуцца на дзірван. Ар. Вольскі: П аланянка. 2. (перен.). Парастуць успамінаў дзірваны. Крушына: Л ебедзь 16. дзівосна, нареч. 1. удивительно. Ксл. 2. причудливо, Гсл.; Ксл. причудливо, не кстати. Нсл. 131; А р. Дзівосна ў іх у сё гэта гэта робіцца. Пудаць Сур. (К сл.). Дзівосна робіш, гаворыш. Н сл. дзівосны-ная-нае, 1. необыкновенный, диковинный. Н сл. 131. Дзівосная справа вышла. Нсл. 2. необыкновенный, сенсационный. НТ2 (БН сл.). Могуць паўстаць у душы цені дзівосных малюнкаў, дзівосных падзеяў. З С Д 6 0. 3. причудливый, странный. Ар.; Нсл. 131. Дзівосны ты чалавек із тваімі выдумками Д З І В О С Ы І І К -/К Д, п р ед л.-ік у, зват.-ІЧО, м. —причудливый, чудак. Н сл. ізі. Сьмех із гэтага дзівосьніка. Нсл. дзівосьніца-ўь/-ць/, ж.-причудливая, чудачка. Н сл. 131. дзівосьнічаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш.— причудничать. Н сл. 131. ДзІвосьнічаеш, сам ня ведаеш як. Нсл. Соверш. надзівосыгічаць—наделать глупостей, странностей. Нсл. 304. Усе было б добра, калі б ты не надзівосьнічаў. Нсл
Дадатковыя словы
дзівосьніца-^ь/-ць, дзікўн-^htf, дзікўнства-ва-ве, дзікўха->ш->те, дзірачка-чл7-ч^ь, дзіркаваць-кўю-кўеш-кўе, дзірў, дйкарь, дырйть, кўйма, повел.-кўй, цьі, чуьі, ўьі
3 👁