дзявятка 376 дзяцініцца падзявацца, падзяюся, падзяёш ся, падзяёцца( облает, падзяваюся и m.n.). Употребляют с наречие м'ку ды", многократ. к падзецца, 1. скрываться(исчезать, C.), уходить. Нсл. 441. Кажан вечар хлапец няма ведама куды падзяваецца з двара. Нсл. 2. истрачиваться. Нсл. 441. Ня ўгледзіш, куды падзяваюцца грошы гэтыя. Нсл. дзявятка-/77К7-/77і4ы, ж. 1. название различных предметов, нумеруемых цифрой 9 (трамвай, автобус маршрута Но. 9 и т.п.). 2. игральная карта с девятью очками. Дзявятшк-/кя, предлА ку, м.—четверг 9ОЙ недели ПО Пасхе. НК: П особ. ПО, Старцы 85, 9-ая неделя по Пасхе, особенно пятница этой недели. Н сл. 129. На дзявятнік там кірмаш. Нсл. Съвяты дзявятнік ЖЬіта раўнуе. Из волоч. песни, Н сл. дзявятуха-лт-'се, ж.—девятая неделя по Пасхе. Гсл. ДЗЯ ВІЧ Ю -Ч Я Л ў-ЧК Я Г), единств, ч. нет.— деВИЧНИК. Косіч 237. дзявушчасьць-ц/, ж.—девственность, дзявушчы-чая-чае, 1. холостой. Ксл. 2. старый холостяк или такая же девушка. НК: Очерки, Н о. 303; Гсл. Дзявушчым век пражыў. Калышкі Л ёз. (К сл.). дзявушчы-чяя, (Гсл.)—девственный-ная, целомудренный-ная, невинный-ная. дзяубаць— см. под дзёубаць. дзяубацца—см. под дзёўбацца. дъяуЬыщя-аюся-аешся, несоверш. 1. иметь навык клевать других( клеваться, С.) Н сл. 129. Пятух дзяўбаецца. Нсл. 2. несоверш., взаимн.— КЛеваТЬ Друг Друга, клеваться. Н сл. 129. Куры дзяўбуцца мяжсобку. Нсл. Соверш. ЗаДЗЯубаЦЦа, взаимн.—заклеваться. Н сл. 166. ІІятухі задзяўбаліся на сьмерць. Н сл. Соверш. надзяўбацца—наклеваться вдоволь. Н сл. 304. Куры надзяўбаліся зярнят. Н сл. 3. (аб што)—биться, особенно носом, дремля, Нсл. 129 клевать носом. Досіць табе дзёўбацца аб стол, дзёўонешся рэдчас да крыві. Однократ. дзеубануцца—удариться, особенно носом. Н сл. 129. Дзяцё дзеўбанулася носам, аж кроу пацякла. Однократ. дзёўонуцца—дремля, удариться носом о что-л. См. дзёўбаццаЗ. дзяўбель, дзяўбёнь—отгл. частицы, означ. быстрый удар остреем. Нсл. 129. Дзяўбень верацяном. Нсл. дзяўосьцГ, (А р.), дзяўоцГ, (Шсл.)-бу-бёшбёць-бём-біцё, несоверш., nepex. 1, есть, хватая пищу клювом, клевать. Ар.; Шсл. Курам няма чаго дзяўоці. Ст. См. дзёубаць, дзяўбаць. Соверш. падзяўоці, а) поклевать(склевать всё, С.) Ш сл.; А р. Вераб X напалі на каноплі, мабыцъ, хочуцъ чыста падзяўоці іх. Ст. б) (што а чаго)—поклевать, клевать некоторое время. А р. Соверш. выдзяўосьщ, (А р.), выдзяубщ, (Ш сл.)—выклевать. Ар.; Шсл. Хаи куры выдзяўбуцъ зь місы куцьцю. Ст. дзяўосьціся, (А р), дзяубцрея, (Ш сл.)— клеваться( клевать друг друга, С.)- Шсл. Дзяўбуцца пеўнікі. Ст. 3. ударять клювом, клевать. Ар.; Шел Наш певенъ дзяўбе чужыя куры. Ст. Соверш. прыдзяубсьщ, (Ар.) прыдзяўоці, (Ш сл.)—заклевать(ударом клюва убить, изранить, С.) Ш сл.; А р. Курыца прыдзяўола пылянё. Ст. 4. разъяснять, долбить. Дзяўбі, дзяўбі яму, а ён усё сваё гавора. Ст. дъяуч-о-анё—см. под дзеўка. дзяучът-я-анька-ачка-ка—см. под дзеўка. дзяўчы нін-м я-ня, —принадлежащий дзяўчыне"—девице. Пажар гневу запас V дзяўчыніна сэрца. Глыбінны (Пры йсьце, Н о. п. дзяцел, дзятла, предл.-тле, мн. ч., род.тлаў, м.—дятел. Дзяцел падзёўб бярэзу. Ст. Уменъш. дзятлік-кя. Шсл. Злавіў дзятліка. Ст. дзяцеліна белая—дзятліна. Верас. дзяцелывна—дзяцельніца. Шсл. Напасьвіў каня на дзяцельніне. Ст. дзяцелыгік-/кг, м.—дикий клевер. Гэта дзяцельнік... На ім улеткі пшчолкі гудуць. К ап ы л ов іч: Х л е б. См. дзятліна, дзяцеліна белая. дзяц-ё-ятка—см. под дзецянё. д зя ц я ч ы [ облает, д зіц я ч ы]— чая-чае —детский(в знач. анатомическом и физиологическом). Гсл. Ср. дзяцінны. ДЗЯцГна-НЫ-не, м., облает, редко употр.— парень. Падрослы дзяціна, яго жаніць пара. Н сл. 447(п од падрослы). дзяцГнец-«і#7, предл.-нцу, 1. младенческая болезнь, родимец [E clam psia] Ксл.; Нсл. 132. Щ праўда, што тваё дзецянё бёць дзяцінец? Ганкавічы Беш. (К сл.). 2. ( З в а т. дзяцінча) подросток, поступающий по-детски. М іх. Ты, дзяцінец, зь дзёцьмі знашоў гульню. Варел, дзящнець-ўю-ееш-ўе; прош. вр. дзяцінеўнела; п овел.-ей-ейма, несоверш.—впадать в младенчество. Шсл. Людзі на старасьці дзяцінеюць. Ст. дзяцініха-/хг-/су, ж.— курица( каждая птица. С.), выведшая и водящая цыплят. Вел.: К уз. 198. дзяцГніць-ню-ніш-не; прош. вр. дзяцгніўніла; повел.-нь-ньма—возрастного считать ребенком. Н сл. 133. Быка гэт ага ты дзяцініш. Н сл. Соверш. зьдзяцГніць. Н сл. 133—приучить взрослого считать себя малолетним. *ДЗЯЩШЦЦа-НЮ СЯ-НІШ СЯ, несоверш., возвр. 1. считать себя еще не возрастным, малолетним. Ар.; Нсл. 133. Ты ўсё дзяцінішся, а ўжо пара з бараной хадзіць
Дадатковыя словы
дзявятуха->лт->'се, дзявўшчасьць-ц, дзявўшчы-чая-чае, дзящнець-^ю-ееш-^е, дзяўбсьцг, дзяўбсьціся, дзяўбцг, дзяўбці, дзёўбнешся, дзёўбнуцца—дремля, мку, падзяўбці, прыдзяўбла, прыдзяўбці, шсл.)-бў-бёш, ікг, ікя, ісу, іхг
5 👁