абы-куды 21 агадаваць абы-куды( Нсл. 2), абы-куды, неозн. нареч. — куда-нибудь, Нсл. 2. в любое место, безразлично куда, Гсл.; Ар. куда-нибудь, в любое место. Ксл. Ідзі абы-куды, абы да вячэры дома быу. Дварэцк Сян. (Ксл.) Абыкуды пайду, толькі тут ня буду. Ст. Пайду абы-куды, за ачыма. Нсл. абылеб, абулеб—лишь бы, хотя бы. Абулеб хто сказаў штоль, дык i наваліцца. Ян к. 1. Мне абулеб куды. Тм. абыночны-ная-нае—ежен очный. Ксл. Абыночная бяда — нехта каня муча. Дабрамысьль Лёз. (Ксл.) абынач, нареч. 1. каждую НОЧЬ. МГсл.; Нсл. 356. Абынач нехта лазе ў гарод наш. Нсл. 2.—в течение ночи. Нсл. 356. Абынач пашыю. Нсл.; Дел. Абынач зьвярнууся. Дел. абысока-окі-оццы, ж.—окружение известной местности с целью изловить, поймать кого-либо. Дел. Зрабілі на ваўка абысоку. Дел. абы-шта( Нсл. 2), абы ШТо( Ксл.; Ар.; Гсл.) абы-чаго-чым, неопред, местоим. I. — всё равно что, любое, Гсл.; Ар. лишь бы что( Шсл.), что угодно. Ксл. Плявузгае абышто, а усе слухаюць. Ст. Яна кажа абышто. Пушкары Сян. (Ксл.) Дзяржыся аднаго абы-чаго, альбо таг о, альбо другого. Нсл. 2. 2.— кое-что, Нсл. 2; МГсл. ЧТО-Либо. Растсл. Абыйдзем абы-чым. Збыў гасьцей абычым. Нсл. абы-вацца-цця,— см. под быцъ. абычай-д/о, предл.-аю, зват.-аю; мн. ч.-аіаёў-аём, мн. ч., предл.-аёх, м.—обычай (привычка, Нсл.) Шсл.; Нсл. 356. Што край, то обычай. Дайнава Пух. (Шсл.) Я обычаю такого ня маю. Нсл. Абычай такі быў у людзей мэдынейськіх: меры i вагі быліў іх хвальшывыя. Кіт. 60612. Які абычай азанны, ведай. Кіт. 89a4. 2.—способ, образ действия. Нсл. 356. абычайлівы-ддл-ддс, облает.—с норовом. Ксл. Прадалі каня, бо ён дужа абычайЛІвЫ. Цясалы Аз. (Ксл.) абычайнасьць-ф, ж.—умение держать себя в обществе, Гсл. нравственность, обходительность. Нсл. 356. Трэба змалку вучыць абычайнасьці. Гсл. Ня добрую мае абычайнасьць хлапец гэты. Нсл. Ня доброй абычайнасьці ён. Нсл. абычайны-ная-нае, 1. (заурядный, Гсл.), обыкновенный. Гсл.; Нсл. 356. Казали прыгож, хорош — аж яго прыгаство абычайнае. Гсл. Абычайная дорога. Нсл. Абычайная цана. Нсл. 2. обходительный. Нсл. 356. Д зяцю к абычайны. Нсл. Яны абычайныя людзі. Нсл. абы-ЧЫЙ-ЧЫЯ-ЧЬ/Ć, неопред, местоим.—безразлично чей, Гсл.; Ар. лишь бы чей. Шсл. Абы-чыё, толькі не своё. Ст. агонь, агню, у вагню, зват. вогню; мн. ч. агнІ-нёў-нём-НІ-нёх, м., 1. облает.—огонь. Ар.; Ксл. Агонь пылае Ў печы. Раіны Аз. (Ксл.). 3 агню ды Ў прысак. Послов.—з огня да в пламя. Ар. Бліск ідзець, быццам з агню. Гарун: Шчасьце М. См. ЦЯПЛО. Уменьш. агоньчык-ыка— огонёк. Шсл.; Ар. У вачох эмігрантаў засьвяціўся агоньчык цікавасьці. Шакун (Сьлед 1). А вэнь агоньчык! Ст. 2. агонь вялікі— костер. Ксл. Мы ў полю расклалі вялікі агонь. Асінаўка Выс. (Ксл.). Увелич. агнішча- w мн. ч.-ЧЫ-чаў, ер. Нсл. 358. Разлажылі агнішча пад самое небясішча. Нсл. 3. ретивость, способность, энергия. Дел. 4. прозвище(эпитет, С.) ретивого человека. Дзеўка на работу агонь. Дел. агораць. 1г.; лнч., агорацца. За якія тры гады я агораў сабе хату. Яўген Васілёнак (Полымя",Но. 12, 1967, стр. 190). Перад самою войною й хату яны з Адамом агоралі, аддзяліліся, сталі жыць самы сабе. Марціновіч(Беларус, Но. 159). Ці раз маліла загаднікаў(калгаспу): дайце помачы хату агораць. Тм. Прич. агораны—приобретенный тяжелым трудом. Сядні ён прагаласаваў, а заутра пашла дымам ягоная хата, так-сяк агораная за колькі год. Кулак оўскі: Дабраселцы. агорацца-аюся-аешся; повел.-айся аймася, еоверш. 1.—преодолеть значительные препятствия к достижению чеголибо. 1г.; ЛНЧ; н. Сымон агораўся наладзіць сваю гаспадарку. Вялікаліцьвіны агораліся стварыць сваю школу, комітэт i пад. Слова агорацца" ё, на маю думку, сынонімам слова спрамагчыся". Др. А. Ворса. 2. ирон.— решиться(на что-либо), с к. Агорыўся даць грош жабраку. С к. агорклы-лдя-ляс—опротивевший, надоевший (до крайности, С.)- Шсл. Які агорклы чалавек! Ст. агоркці,—ем. под горкці. агоўтацца, ем. под гоўтацца. ага I, частица потверждения, 1.—да. Гсл.; Нсл. 2; Шсл.; Ар.; Ксл.; Пск. (Иеропольский). Ага, трэба. Нсл. Ці зваў ты кума? Ага, зваў. Нсл. Ага, я вазьму. Ст Ага, так я й думаў. Дел. Ці пойдзеш заўтра на кірмаш? — Ага! Навікі віц. (Ксл.) Ласкат. агашацькі—да. Ксл. Агашацькі, І Я пайду. Крылцова Сян. (Ксл.). См. але, ня ужо ж не. ага, И, междомет., 1.—выражает удовольствие. Нсл. 2. Ага, лучыў у мае рукі! Нсл. 2. —ну вот, злорадство. Ксл. Ага, яжтабе казаў! Мікалаёва Куз. (Ксл.). 3. выражает возмущение: ах так! вот как! Ага! Дык нас будуць страляць, як хлеба ня стане! Авохці, ратуйце! Нам гэткае ўлады ня надабе, не. Тм. 155. агад-аваць-дчь,—ои. под гадацъ
Дадатковыя словы
діо, лўчыў, чьіć
11 👁