Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 387
 ◀  / 1324  ▶ 
ДЗЯДЗЯ 369 дзяжыцца 2. умершых родственников, к которым причисляются И умершие дети. НК.: О черки, Н о. 52. 3. отдельные поминальные дни, коих четыре: а) "П ерш ы я Д зяды, або Тауст ая сыбот а "—перед мясопустом (перед заговением на масленую). Н К.: Очерки, Н о. 52; НК.: П особ., ПО; Н ел. 133. б) "Вялікадны я Д зяды, або Р аданіца" —вторник Фоминой недели. НК.: П особ. ПО; НК.: О черки, Н о. 52. г) "Траецкія або Зялёныя Д зя д ы "— суббота перед Троицей. Н К.: П особ. ПО; НК.: Очерки, Н о. 52. д) "Восенскія Д зяды, або Зьм іт роўка" —суббота перед 26 ОКТ. Н К.: П особ. 110; НК.: Очерки, Н о. 52; Шсл. П аст уш ка наняу ад Вялікадня да Д зя д оў. Ст. У гэт у сы бот у будзем спраўляць дзяды. Ст. Н а Д зяды быу у нас. Нел. 133. Н е заўсяды, як на Д зя д ы. Послов. Р а п а н. 4 4—не всё КО Ту масленица. Дзяды вадзіць—взаимное приглашение в гости, когда переходят от одного хозяина к другому, пока не перейдут всех. Варел. Н ашы суседзі цэлы тыдзенъ Д зяды вадзілі. См. пярэзвы. 4. поминки, день поминовения усопших (вообще). Гсл.; Ар. 5. —см. п од дзед. дзядз-енька-ечкя, — см. п од дзядзя. ДЗЯДЗЯ-дзі-дзі, предл. и зват.-дзю, м., дет. —дядя (брат отца или матери, С.) Нел. 134. Б уся й дзядзю. Нел. Уменыи. ф орм а ДЗЯДЗЬКаК І -к у, предл. и зв а т.-к у; мн. ч.-К І -К о ў -КО М, мн. ч.. п р ед л.-К О Х, м., уп о т р е б л. в знач. о б ы ч н о й формы. 1. дядя, брат отца или матери. Ар. П а й д у да д з я д з ь к і ў го сь ц і. С т. Н а вясельле пазваў у сіх сваіх дзядзькоў. Ст. 2. обращение (детей и подростков, С.) ко всякому взрослому мужчине. Д ел. Гэй, дзядзька, скаж ы, куд эй праехаць. Д ел. Ід зе м ой дзядзька? Д ел. Ласкат. дзядзенька —вежливое обращение (детей, С.) к пожилому человеку, Д е л. дядюшка. Д зя д зен ь к а, даруй — ня б у д у болей НІКОЛІ V гарох хадзіць. Д ел. Уменыи. дзядзечка-чк/, Н ел. 134—почтительное обращение детей к взрослому и пожилому мужчине. Д ел. Ласкат. дзядзюхна-ныне—дяденька, дядюшка.Г эт а ж твой дзядзю хна наплёў на мяне. Нел. Ласкат. ДЗЯДЗЮЛЯ-ЛІ-ЛЮ. дзядзяк-яка, м.. б о т.— василёк перистый. Верас. дзядзіна-ны-не, ж.—жена дяди, но не гэтка, как сестра отца или матери, нк.: Бабы, Н о. 2; Н К.: Д удар, Н о. 51; Ар.; М Гсл.; ПНЗ; Растсл.; Д ел. 206. Н у й дзядзіна была ў мяне! Багушэвіч. Уменыи. ДЗЯДЗІНКЯ-НК І-НЦЫ. НК.: Д удар, Н о. 51; Нел. 134; С м ол. у. (Д ел.). дзядзіная-tfp, сущ. — дзядзіна. Н ел. 134. дзядзінін-шя-шд— принадлежащий жене дяди ( дзядзіне"). Бяльсл. Над зела дзядзініну хусту. Брылёўка Краснап. (Бяльсл.). дзядзінка,—см. под дзядзіна. ДЗЯДЗІНЬНІК-/к:Я, п р е д л.-ІК у, зва т.-ІЧ й, м. —дворник, отправлявший обычные дворницкие работы. НК.: П од. пос. 42. дзядзька,—см. п од дзядзя. дзядзькавіч, дзядзькевіч—двоюродный брат, СЫН Д Я Д И. Г о р д з. А к ты ХУ Н, 522. Жалаваў перад намі Аніська Сімановіч на дзядзькевіча свайго Коташа. Т м, 4. А паручнік Ясюта Стэцавіч дзядзькавіч. Г ордз. Акты Х У И, 5. дзядзькавічна-яы-цр, ж.—дочь дяди, дзядзькау-ава-ава—дядин. Ар.; Шел. Гэта дзядзькаў ток. Ст. дзядзькаць-аю-аеш-ае, н есоверш.—просить как родственника; просить нежно; подольщать, называть дзядзъкам". Дел. 206. Ня дзядзькай, ня дам усё роўна. Дел. дзядзькевіч,—см. п од дзядзькавіч. ДЗЯДЗЮГаН-ЯНЯ, п р е д л.-а н ў, зв а т.-а н е; мн. ч., д а т.-Н О М, мн. ч., п р ед л.-Н О Х, м.— старый хрыч. Нел. 132. дзядз-ю хна-/ОЛЯ,— см. под дзядзя. ДЗЯЖ Я-Ж Ы -Ж Ы, ж.— квашня. Ар.; Шел.; К авалеўш чы н а Беш. (К сл.).; Гсл.; М алады Туд (Гринкова ІУ); Вят., Твер. (Даль); Дел. Уменьш. дзёж ка-жкі-жцы—небольшая квашня. Ар.; Шсл.; Н яхлю дава А з. (Ксл.); Д ел. дзежка-бліньніца-ўь/-цы, ж.—маленькая квашня, специально предназначенная ДЛЯ блинного теста. НК.: Очерки, 83. д зеж ка-хлеб н іц а—квашня для хлебного теста. Н К.: Очерки, 82. дзежачка-чкі-чцы, ум еньш. к дзежка. verbal пойпіруж-ачка-киг,—см. п од дзяга. ДЗЯЖЫЦЬ-жу-жыш-жа, несоверш., перех. 1. бить, стегать ремнем. Гсл.; К сл.; Бяльсл. Пакінь ужо яго дзяжыць! Амілянова Лёз. (К сл.). Каго гэта ўчора Мікіта дзяжыў, злавіўшы у садзе, ці не цябе часма? Серчыцы Краснап. (Бяльсл.). 2. истязать, сечь. М Гсл.; Нсл. 134; БНсл. За што ты яго так дзяжыш? Нсл. О тгл. имя сущ. дзяжаньне-ня, п р е д л.-н ю —истязание, жестокое наказание, Н сл. 134. битье ремнем. Як то можна перанесьці дзяцяці такое дзяжаньне? Нсл. 134. Соверш. аддзяжыць—высечь жестоко, розгами (ремнем, поясом, С.) Нсл. 346. За гэтую штуку трэба цябе розкамі аддзяжыць. Н сл. 3 4 6. С о в е р ш. вы д зяж ы ц ь — высечь (ремнем, С.), розгами. Нсл. 81. Яго трэба выдзяжыць за гэта. Нсл. 3. облает.—бежать. Ю рсл. Куды ты так дзяжыш? Ю рсл. дзяжыцца-жыцца, несоверш. к дзяжыць 3, Ю рсл. спешить. Чаго табе дзяжыцца так, ці пяты сьвярбяць? Ю рсл
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

дзежка-бліньніца-^ь/-цы, пойпірўж-ачка-кйг,—см, іоля, ўьі
2 👁
 ◀  / 1324  ▶