Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

прадзяўбаць 368 дзяды прадзяўбаць, соверш. 1. п р о к л е в а т ь. Вароны прадзяўбалі скуру здохламу каню. Нсл. 2. пробить насквозь острием. Нсл. 521. Прадзяўбай долатам дзірку ў дне. Нсл. разьдзяўбаць, соверш. 1. букв, расклевать. Нсл. Курыца разодзяўбала поклад. Нсл. 2. перен.—разжевать, понять, растолковать. Нсл. Не твайму розу му разьдзярбаць гэта. Нсл. выдзяўбаць, соверш. 1. выклевать. Нсл. 81. Выдзяубаць ямку ў мясе. Нсл. 2. выдолбить. Нсл. 81. Хай куры выдзярбуць зь місы куцьцю. Ст. Выдзяубаць дзірку на грабельна. Нсл. 3. надоесть насмешками. Нсл. 81. Выдзяубаць вочы. Нсл. Несоверш. ВЫДЗЯубаЦЬ, 1. выклёвывать. Шсл. 2. выдалоливать. Шсл. Выдзяўбае дзірку долатам. Ст. дзёўбацца-аюся-аешся, несоверш. 1. иметь навык клевать других (клеваться, С.) Нсл. 129. Пятух дзёубаецца. Нсл. 2. взаймы.—клевать друг друга, клеваться. дзяўбацца, несоверш., взаймы.— к л е в а ть д р уг д р у г а, к л ев а т ь ся. Н сл. 129. Куры дзубаюцца мяжсобку. Н сл. Соверш. задзяўбацца, взаймы.— зак л ев аться. Нсл. 166. Пятухі задзяўбаліся на сьмерць. Н сл. Соверш. надзёўбацца чаго—н ак л ев аться. Шсл.; Нсл. 304. Куры добра надзёўбаліся. Ст. Соверш. надзяўбацца— н а к л ев а т ь с я в д о воль. Нсл. 304. Куры надзёўбаліся зярнят. Нсл. дзёубтя-ны-не, ж.—рубец от клевания. Нсл. 129. Дзёўбіна яшчэ не зарасла. Нсл. дзёубнуць,—см. под дзёўбаць. дзёўонуцца,—см. под дзёўбацца. дзябал-яля, предл.-алу, зват.-але, м.—дьявол. Дел. 206. Адкархнуўся дзябал — i з кархавёньня таго пашлх балоты. Д ел. 552 ( под адкархнуцца). Дзябал мяне падамкнуў сказаць. Нсл. дзябальскі, дзявалскі-кяя-кяе—дьявольский. дзябаць— см. под дзёўбаць. дзяг, дзяга, предл. дзязе, м.—полоска лыка, приготовленная для плетения лаптя. Шсл. Во гэты добры вышар дзяг. Ст. Дзягам яго а дзягам! Ст. Собир. дзяжжажа, предл.-ж у—лыка (приготовленные для плетения лаптя, С.) Шсл. Нарэзар на лапці дзяжжа. Ст. дзяга-г/, дат., предл. дзязе, ж.—кожанный ПОЯС, ремень. НК.: Очерки, 108, П особ., Н о. 32; Ар.; Сініцына Віц. (Ксл.); Воет. (Даль). Уменьш. дзяжка-Ж К І-Ж Ц Ы, ж. НК.: Очерки, 108; Ар. ДЗЯГель( ДЗЯГЫЛЬ, Б я л ь сл.)-Л /0, м., бот. — ДУДНИК. Н Т (Б Н сл.); Бяльсл. У дзягыля квет, ЯК У морквы. Х в едар аўк а К раснап. (Бяльсл.). ДЗЯГЛІЦЯ-ЦЫ-ЦЫ, ж., бот.— ДЯГИ Л Ь. Н Т6 (БНсл.). дзягно-ня, с р.—кушание из конопли, приготовленное в виде киселя, Ксл. МОЛОКО ИЗ КОНОПЛЯНОГО СемеНИ. Бяльсл. Забялі дзягном. ЕлІ дзягно. Серчыцы К раснап. (Б я л ьсл.). Натаўчы канапель, змый цёплаю вадою, звары, як кісель, i будзе дзягно; у яго мачаюцъ бліны. Альш анікі Беш. (Ксл.). Д З Я Г Ц Я р -л р я, п р е д л.-я р ў, з в а т.-я р у / мы. ч.рЫ-роў-рОМ, мы. ч., предл.-p O X, м.— Д еГТ Я рНИК. БНсл. дзягцярка-/ж/-/7ўы, ж.— в е д р о дл я дё г т я, Д ел. 162. п о с у д а дл я де г т я в в и д е в е д р а с г л у х о й к р ы ш к о й, Ш сл. д е г т я р и ц а. Ідзе ваша дзягцярка? Д ел. Дзёгаць у дзягцярцы. Ст. Дзягцярка ёсьць, а квачыка й НЯМа. Х ведараўка Краснап. (Бяльсл.). дзягцярня-ні-ні, ж.—д е г т я р н я, дзягцярства-вя, предл.-ве, ср.— з а н я т и е ГОНКОЙ д е г т я. БНсл. дзягціць-гчу-гціш-гціць—марать в деготь. Н сл, 129. Не дзягці сьвіткі. Н сл. Соверш. падзягцГць—замарать (помарать, С.) дегтем. Н сл. 441. Падзягціў сарочку сваю, круцячыся каля калёс. Нсл. Соверш. удзягцГць— замарать дегтем. Н сл. 47, 129. Удзягціў сарочку белую. Нсл. 129. Д З Я Д О К -д к я; мы. ч., дат.-дком, мы. ч., предл.дкох, м. 1. приспособление для свивания ниток, состоящее из лежащего бруска и вставленных в него двух столбиков, в которые вкладывается,,вітушка,\ Шсл. Прынясі дзядок зьв'іваць пражу. Войстрава Сьміл. (Ш сл.). 2. перпендикулярная, отесанная пластина, поддерживающая верхнюю перекладину на стропилах в холодных строениях. Ш сл. У шчыце пастанавілі дзядок. Д укарка Сьміл. (Ш сл.). 3. —см. под дзед 2. дзядоўнік-йсу, предл.-іку, м. 1. растение с лопухообразными листьями, бывает колкі", "глухі й гладкУ\ головки двух последних крепко цепляются за платье крючковатыми иглами, Н1.: Очерки, Н о. 817. репейник. Гсл.; Н сл. 133. Дзядоўніку адтапі ад колькі дый выпі. Н сл. Дзядоўнікам руку скалор. Тм. Ён у сё п 'ець дзядоўнік. Д ел. 203. Дзядоўнік расьцецъ па загародзьдзях І ЛЯ прасла. П ар адзін а Iм сьц. (Бяльсл.). Назьбірай дзядоўніку сьвіньням. Касьцю ковічы, Тм. Глядзі не пакаліся на дзядоў'НІК. Х ведараўка Краснап. (Т м.). 2. татарник. Пск. (И еропольский). 3. чертополох. БНсл. цузяцул-коў-ом-амі-ох, единств, ч. нет. 1. выступ над задней осью в телеге. Ксл. Дзядкі мае паськяпалІСЯ. Н егліц аГ ар. (Ксл.). 2. бот.— репейник. Н Т 6(БН сл.). ЦЗЯцДі-доў-дом-доў-дамІ-дох, единств, ч. нет. 1. безразличное имя предков. НК.: Очерки, Н о. 52; Гсл.; Нсл. 133; Шсл. ЖывалІ дзяды, НЯ малі бяды. НК.: Очерки, Н о. 52. Дзяды нашы так рабілі. Нсл