Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 355
 ◀  / 1324  ▶ 
дурнГчнік 337 душагубка дурнічнік-/ку, предл.-іку, м.— самое pocтение, на котором выростает ягода голубика. Гсл.; Дел. 193. Там расьцецъ высокі дурнічнік. Ельн. (Дел.). У тым лесе расьцецъ дурнічнік. Смал. (Дел.). щурны-ная-ное, 1. глупый. Ар.; Гсл.; Шел.; Дел. 193. Дурны, як бот. Послов. Ст. Пашлі дурнога — за ім другога. Послов. Ар. Ай, дурны сваты, дурны, пазаехалі ў гумны, вераю абымалі, сьвіньню цалавалі — дум алі, ш т о д зеўк а, аж но сьвіньня белка. Свад. песня. Дел. 2. в зн. сущ.— умалишенный-ная. Гсл.; Ар.; Нел. 148. Дурны ПОП хрысьціў. Нел. Нареч. дурна—глупо. Д урна, ш то ня ўзя ў із сабою полудня. Ст. дур-трава—белена. Географ. Смоленск, губ. Шестакова(Дсл. 194). ДУРУС-СЯ, предл.-су, зват.-се, м. — дураН Ь. Бяльсл. Г э т к а г а ду р у с а, я к С а п р о н, i р С Ьвеце НЯ з н о й д з е ш. Маластоўка Краснап. (Бяльсл.). дуры —непроходимые места, трущобы. ( С.)- Дел. 194. Усі горы, дуры ізьезьдзіў. Смал. (Дел.). ц у р Ы К - Ы К а, предл. и зват.-blKV, м.— дурачок. Бяльсл. Ты дуры каў шукаеш? Няма іх т ут, ап рача цябе. Хведараўка Краснап. (Бяльсл.). дурыла-ль/, общ.— большой дурак. Нел. 148. Д уры лу няма чаго пасылацъ. Нел. Дурыла свае гадоўлі. л. Уменыи. дурылкалкі, 1. глупенький-кая. Нел. 148. Дурылка маленькі. Нел. 2. шутник-ица, смехотвор. Нел. 148. Д уры лка гэты насьм яш ы ў усіх сваімі штукамі. Нсл. дурыліца-ўы-ўь/, ж.— дурища, Нсл. 148. дура. дуры лда-дь), общ. — дурыла. Нсл. 148. Д уры лда гэты, што ня возьме, папсуець. Нсл. дуры нда-ды -дзу—дура взбалмошная. Дел. 194. А ня дай жа, Бож а, т акое дурынды. Дел. См. лапатлівы-вая. Ар. дуры ць-ру-ры ш -ря, несоверш., перех. 1. одурачивать(дурачить, МГсл.), обманывать, (Гсл.), Нсл. 148. надувать. Гсл. Ты дурыш мяне. Нсл. Ня дуры яго гарэлкаю. Тм. Соверш. задурыць— одурачить, сбить с толку. Задурыу ты маю галаву сваёю закукаю. Нсл. 733. 2. (галаву)—так беспокоить, что беспокоенный становиться менее сообразительным. Ня дуры ты мне галавы сваімі чаравікамі! Ст. Ня дуры імне галавы. Ар. надурыць галаву— забить голову. Шсл. Д обра й т ак надурыў галаву за вечар. Ст. Н адурылі яны мне галаву за дзень. Ст. 3. потворствовать. Н я т рэба дуры ць малыя дзеці, бо потым цяж ка будзе іх адвучаць. Варел. Соверш. здурыць—избаловать. Ар. раздураваць-/?ўю-/?ўеш-/?уў; повел.-руйруйма, несоверш.—разбаловывать. Нсл. Не раздуруйце вы дзяцяці ўсякім і гасьцінцамі. Ст. Соверш. раз дурыць—избаловать. Шсл. Раздурылі ката ў хат у пушчаць, цяпер ня хоча на т ок іці мыты лавіць. Ст. Прич. р аздуран ы — избалованный. Шсл. Я кія ж раздураны я вашы дзеці: маці шчэ ня ўсьпела бліна із скварады зьняць, а яны бардж эй хапаюцъ! Ст. ДУрЫЦЦа-русЯ -рЫ Ш СЯ -рЫ Ц Ц а, несоверш., возвр. 1. забивать(себе, С.) голову. Нсл. 148. Ня д у р ы с я ты гэ т а ю га л а в а л о м н я ю. Нсл. 2. капризничать, (Дел.) привередничать. Ар. Ня д у р ы с я — к а з а л а мн е ма ц і. Кавыль (Бацьк., Но. 49-533). Еж, НЯ дурЫ СЯ. Ар. К а б ы л а ду р ы ц ц а. Дел. душ а-ШЫ-ШЫ, вин. душу, ж.— душа. Дел.; Ар. Што душ а мае, тым i прымае. Послов. —чем богаты, тем и рады. Ар. Квалёй душ ы i крапчэй душы няма нічога да суднага дня. Дел. 197. душа заплакала— расчувствовался, растрогался. Ня вытрываў Іларывонавіч — у самага, значыцца, душа заплакала. Дел. 196. душы паслухаўшы, біць—бить со всей силы, соразмеряя удар, чтобы не лишить жизни. Дел. 197. Н адабе яго біць, душы паслухаўшы. Смал. п., Ельн. у. (Дел.), ідзець на душу— приходиться по вкусу. Дел. 196. Салодкі мёд на душ ў ня йдзець. Дел. душа дубам(дыбам, Дел. ошибочно)—выхожу из себя от гнева, ругаюсь. Дел. 197. Душ а дубам у мяне, а яму й гора мала. Дел. ад душы, г знач. прел— искренне, от всего сердца. Ксл. Ласкат. душ ухна. Дел. 197. 2. подпорка внутри скрипки. НК: Дудар, 194. Внутри скрипки, под правой стороной кабылкі", помещена не постоянная, а передвижная "душ а" (подпорка), устанавливаемая на месте при помощи тонкого снурка, концы которого выходят наружу чрез "эсы " и связываются под нижней декой. НК: Дудар, 194. М узы ка іскрыпку ладзе, бо душ а адвалілася. Варел. 3. щепочка между клещами в хомуте для должной широты его. Варел. У гэтым хамуце душа зламілася. Варел. душ агуб ~ба, предл.-бу, зват.-бе, 1. губитель. Гсл. Такіх душ агубаў надабе вучыць. Дзьве Душы, 153. 2. убийца. Гсл. Д уш агубу г эт ому ня доўга забіць ж онку. Нсл. душагубка-бк7-6ўы, ж. 1. губительница. Гсл. 2. убийца. Гсл. Д уш агубка гэт а не адно дзецянё загубіла. Нсл. 3. голое, без пришитых бортов, судно (лодка, С.). НК: Очерки, 512. 4. " д уш а губ к а " с пришитым к ней досчатыми бортами, собственно лодка. НК: Очерки
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

агўб, аздўран, дз^—дура, дурыліца-^ы-^ь, дурыцца-рўся, душагубка-бк7-6^ы, душагўбка, душў, дўш, льі, раздураваць-/?^ю-/?^еш-/?у, ўьі
1 👁
 ◀  / 1324  ▶