Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

дуравёй 336 дурнічка дуравёй-ея(-ял? С.), предл. и зват.-ею, м. — дурань. Бяльсл. Гэта мож а зрабіць т олькі дуравей, у якога м азкоў няма. Слаўнае Імсьць. дурэзьлівы-вяя-вде, — шаловливый. Шсл. Міхалёвы дзеці вельма ж дурэзьлівыя. Дукоршчына Сьміл. (Шсл.). цурэц-рца, предл-рцу, м.—растение наркотического, одуряющего свойства; багун, дурман. Нсл. 148. дурэць-эю-эўш-эс; повел.-эй-эйм а, несове рш.—шалить, (Шсл.); Ксл. А ндрэй, ня дурэй — хварт ух падзярэш: мне глаш у лък а купіў, каб Я нулька лю біў. Запрудзьдзе Сян. (Ксл.). Заліш н е д у р эе ш, дзяціна! Ст. Благія дзеці дурэюць. Варсл. / паш оў меж хво ек ён (вец ер) дур эц ь, гуляці. Гарун (ст. Ведер"). Андрэй, ня дурэй, не дзяры капоты; ні ты праў, ні ты ткаў, ні твае работ ы. Ap. Соверш. здурэць—(утратить способность ясно воспринимать и понимать окружающее, происходящее, С.), одуреть. Нсл. 207. Щ ты здурэў, ці што, ш то т ак зрабіў? Нсл. Здурэў я, што не парадзіўся з табою. Нсл. Соверш, надурэцца— нашалиться. Шсл.; Ар. Ну, малыя, надурэліся задзеньдосы ць — цяпер пашлі спаць! Ст. дурэцька-цьк/, общ. — дуронік, дуроніца. Той дурэцька, хт о часта дурэе. Варсл. дурдола-лы, общ.—болван (о бестолковом, глупом человеке, С.). Нсл. 148. Якогась дурдолу прыслалі. Нсл. дурдаць-аю-аеш-ае, несоверш.—с трудом буДИТЬ КреПКО СПЯЩеГО. Ар. Соверш. раздурдаць. Ар. дурлГвы-вая-вае — дурасьлІвЫ. Бяльсл. Дурлівая дзеўка: Щ ха не пасядзіць, усіх Надыме. Высокі Бор Краснап.(Бяльсл.). дурносьц ь-ф, ж. — дурасьц ъ. Варсл. Маладосьць — дурносьць. Послов. Варсл. дурнота, (Варсл.)-оты-оце, ж. 1. глупость. Зарабіў бы грошы, каб не свая дурнот а. Ст. Бог абраў дурнот у сьвету. Луцк.: 1-шы ліст да Кар. 1:27. Вы (думы) мае сьцежкі перазъ лябірынт дурноты. Машара(Калосьсе, 1,1935 г., стр. 10). Загаварыў бы, прызнаўся б у дурноце сваей, дык ўсе й скончылася б добра. Сяднёў: Корзюк. Вось ж а боўдзіла — паказаў сваю дурнот у! Тм. 2. общ.—глупыш. На сынах ізноў застудзіцца, ля р э ч к і х о д зя ч ы, д ур н о т а гэткая. Вышынскі: Хата пад ліпою. дурна, нареч.—глупо. Ар.; Дел. 193. Ня бойцеся, паненка, мы дурна ня зробім: мы дойліды не якія-лень. Дел. дурнап'-ян-яну, предл. и зват.-ЯНе, м. 1. белена. Верас; Гсл.; Шсл.; Ар.; Нсл. 148. У пшаніцы шмат дурнап'яну. Ст. Панаядаліся бліноў з дурнап 'янам, дык ледзь не паўміралі. Ст. 2. дурман. дурнап'пнкі-нак(одна д ур н а п 'янка) — дурніцы. НК: Очерки, 479. дурнапышка-/с/, общ.—глупый гордец. Нсл. 148. Н іхт о яш чэ не наўчыў гэт ую, гэт ага дурнапыш ку. Нсл. ц ур н л в& ц ь-н ўю -н ўеш -н ўе; повел.-нуйнуйма, несоверш.—глупо делать, Нсл. 148. глупить. Дурнуеш, што спраціўляешся. Нсл. Соверш. здурнаваць—глупо сделать, Нсл. 206. сглупить, оплошать, дать маху. Здурнаваў, ш т о ня ў зя ў таго, ш то давалі. Нсл. См. здуравацъ ( под дураваць). дурнёць-ёю -ёеш -ёе; повел.-ёй-ёйма, несоверш.—глупеть. Нсл. 148; Дел. 193; Ар.; Варсл. Не разум нееш, а дурнееш. Нсл. Што старэе, т о дурнее. Дел. Соверш. здурнёць, 1. оглупеть. Шсл. Пад старасьцъ сусім чалавек здурнеў. Ст. 2. одуреть, Ар. обезуметь, мгел. 3. сойти с ума. Ар. Соверш. падурнець а) стать несколько глупее, б) поглупеть многим. Шсл. Падурнелі вы ці ш т о: што вы робіце? Ст. дур нГла, (Шсл.), д ур н іл а, (Ар.)-лы-лы, общ.—(большой, Ар.; БНсл.) дурак. Шсл.; Ар. Дурніла" — слова т аго ж значаньня, ш то й дурань", але болей зьняважліва. Варсл. Гэны дурніла мне авечкі руспудзіў. Варсл. Слух ай, ш то к аж а гэты дурніла. Ст. Д урн іла нейкая: р а зя віў р от ды пазірае. Ст.(Шсл. под разяўляць). дурніна-ны-wў, ж.— глупость, глупый поступок, глупая мысль, речь. Ар. дурнішча-чы, общ.—дурачище. Шсл. Д урніш ча ты, ідзі, ш то-колечы рабі. Ст. дурнГца-цы, общ. 1. глупенький(-кая, С.), Гсл.; Нсл. 148., неразумный, несведущий, наивный(о детях). Д урніца ты, дурніца! Х т о цябе возьме другі! Нсл. Вось нейкі дурніца ён. Ст.(Шсл. под нейкі). "Дурніца "— т ое сам ае, ш т о й " д ур а н ь", але ў ласкаўшай вымове. Варсл. Д урніца ты, куды ж ты пабег, ціж ты зайца дагоніш? Варсл. 2. ягода, очень похожая на чернику, но имеющая одуряющее, наркотическое свойство. Она сама по себе безвредна, но ростя между багуном, напитывается наркотическим его СВОЙСТВОМ. Нсл. 148. ДУрнГцЬ-НЮ-ШШ, несоверш., перех.—делать* глупым. Ня дурні ты Масквы, яна й бяз т ога дурная. Послов. Соверш. адурнщь —одурачить. Шсл. Х оча мяне адурніць. Слопішча Шацк. (Шсл.). дурніцца-«/0ся-ш'шсл—дурачиться. Шсл. Даволі т абе ўж о дурніцца. Ст. дуршцы(одниг дурніца)—гоноболь, голубика(ягоды), НК: Очерки479. голубика, Гсл.; Ксл.; Дел. 193. ягоды очень похожие на чернику, но имеющие одуряющее наркотическое СВОЙСТВО. Нсл. 148. См. п 'яНЩЫ. дурні'чка: на дуршчку—даром. Гадае на дурнічку. Дел