аброцьце 16 абрачыся 2.— уздечка. Шсл.— узда. Раст.; Смоленск 151. Каня купіў ды без аброці. Касачы, Лёз. (Ксл.) Зьдзерлася 3 каня аброцъ. Крамяні, Пух. (Шсл.) Не па каню аброцъ. Рапан: Прыказкі 205. Ськідай аброцъ — во табе гэты конік. Ельн. (Дел.) Вазьмі каня на аброцъ. Дел. См. вобрацъ. аброцьце-чя, предл.-цю, собир., ср.— веревки, из которых делается род уздечки. Смол. у. (Дел.) аброчак, см. аброк 4. аброчна, нареч.— самоотверженно. аброчнасьць,-щ, ж.—самоотвержение, самоотверженность. аброчнік-/кя, м.— жертвенник. аброчны-ияя-«яе, 1.—жертвенный. 2. —самоотверженный. 3. —(лошадь) постоянно получающая известную дачу овса. Нел. 352. Твае аброчныя коні, а мае гады ў рады бачаць аброк. Нел. Аброчная торба. (Янк. 1). абраб-іць-ля146,—см. под рабіць. абрахаць, см. под брахацъ. абрад-ф', предл.-дзе, м.— обряд, мгел. абрадаваць,—см. под радавацъ. абрадавацца,—см. под радавацца. абрадзініцца,—см. под радзініцца. абрадзіцца,—см. под радзіцца. абраджаць ( от абрадуаю-аеш-ае; повел.ай-айма, несоверш., перех.— ИСПОЛНЯТЬ предписываемую обрядность, как напр. при сопровождении младенца ко кресту, брачущихся в церковь, покойника в гроб И на кладбище. НК: Очерки, Но. 25. абраджаць нябошчыка—омыть, одеть, прибрать покойника. НК: Очерки, Но. 248. абраз I-за, предл.-зе, зват.-зе; мн. ч.-зы-зоузом, предл.-зох, м., 1.—образ, лик (облик, С.) Нел. 351. Абраз Божае Маці. Нел. (Наканаваў) быць подобнымі да образа Сына Свайго. Луцк. (Письмо Римлянам, 8:29) 2. —образ. Ар.; Гсл.; МГсл.— ИКОНа. Нел. 351; Шел.; Ар.; Гсл.; Ксл.; Дел. ПаглядзІ, МОЖа за абразамі ляжыць. Нел. Абразы на месъце прадаюцъ. Тм. Вісяць у куце абразы. Рыбчына, Cip. (Ксл.) Палажы кніжку за абраз. Бабінічы, Віц. (Ксл.) Глянь там за абразамі. Дел. Высокі пад самыя абразы стол. Гарэцкі: Песьні, 16. 3. — картина. Углядаліся на абразы. Дудзіцкі ("Бацьк.'\ Но. 49-50, 435-436) КалІ дым разьвеяўся, пабачылі гэткі абраз: на зямлі ляжала шмат параненых. Агнявіца(Беларус, Но. 71). Ланцу г успамінаў паказаваў абразы. Шакун: Сьлед, 17. Абразы паняволенъня маюцъ у сабе шмат агулънага. Глыбінны (Прыйсьце, Но. 1). Калышуцца абразы далёкага. іл ь л я ш э в іч: Сон. Хай паўстае стары абраз далёкага ціхога С яла. Крушына(Конадні, У-УІ, 42). (Антыхрыст) кажа жыхарам рабіць абраз абразок-зкя, предл.-зку; мн. ч.-зкі-зкоўзком-зкі-зкамі-зкох, 1.—иконка. Шсл; Ар. 2.—картинка. Дзяцё згубіла абразок. Дел. абразочак-чкя, уменыи. к абразок 1,2. Дел. абраз II, нареч., 1.—тотчас, в сию минуту. Нел. 351; Дел. Абраз зъбегаю. Нел. Ня плач, а то абраз паб'ю. Дел. 2.—за один раз, за один приём. Дел. Абраз выпіў лек. Дел. абразовік-/кя, предл.-іку, м.—вышитое полотенце, висящее на иконах. Ксл. Павесъ заўтра новы абразовік на абразы. Цяшна, Чаш. (Ксл.). См. абразьнІК. абразанцы -чу,—обрезанная картофельная (корнеплодов вообще, С.) кожица. Шсл. Занясі, Міколка, карове абразанцы. Харавічы, Сьміл. (Шсл.) абраз-ацъ-аны, абрэзацъ,—см. подрэзацъ. абразіньне,( абразіньне, Нел)-ня, предл.ню, ср.—лицо. Дел., черты лица, особенно поражающие. Нел. 351. Ён із абразшъня сабе нічога. Дел. 3 абразшъня ягонага відаць, што ён злодзей вялікі. Нел. абразьнік-/кч7, предл.-іку, зват. абразьніча, м., 1.— торговец образами, иконами. Абразьнік прадаецъ абразы. Ар. 2. —торговец картинами. 3. —вышитое полотенце, висящее на иконах. Ксл. Зьмяні абразьнік, б о ўжо брудны. Пушкары, Сян. (Ксл.). См. абраЗОвІК. абраканьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, отгл. имя сущ. к абракацъ, абракацца, 1. жертвоприношение. 2. обетование, совершение обета. Дел. Калі зо сну парвауся да абраканъня, то нэмэз (араб, малітву) не запсуе. Ют. 84610. Зрабіце, паненка, абраканъне ў Белыя Берагі схадзіць. Дел. Купец із жаною сьнілі: "Споўніце своё абраканъне". Ельня (Дел.). Абраканъне да посту. Ют. 2363. Колька прыстойнасьці ест? — Пяцъ ест: абраканъне ўчыніць. Ют. 43а9. Абраканъне меіта (араб, нябожчыка) да мыцъця. Ют. 49аЗ. (Вініц) пачаў ізноў маліцца ŭ рабіць перад Хрыстом вялікія абраканьні. Тат.: Кво вадыс 282. абраканьнік-//чс7. предл.-іку, зват.-іча, м.— жертвователь. абраканьніца, -цы-цы, ж.—жертвовательница. абракаць, -аю-аеш -ае, несоверш., перех. — жертвовать. Соверш. абрачы, абраку, абрачэш -чэц ь-чэ м -чы цё —пожертвовать. Отгл. имя сущ. абрачэньне-ня, предл.-ню— пожертвование. абракацца-аюся-аешся, несоверш.—давать обет, Ксл., Щсл. Калі вучыш, як мае абракаціся, калі па татарську ня ўмее, то паруску няхай абракаецца. Ют 86617, 87а 1. Соверш. абрачыся, 1. дать обет. Ксл.; Шсл.; Дел. Ужо вы, нашы матулі, абрачыцёся памінаць сваякоў. Смол. (Дел.). Абракліся Туркі, yci недаверкі, Божай Маці Нячаеўскай кажын год дань даваці. Дел. Абраклася схадзіць у Жарэбічы. Рыбчына Cip. (Ксл.). Каб ачуняць, абраклася дацъ на абедню. Ст. Абраклася панядзелкавацъ. Нел. Як абрачэшся, правую руку на левую ўзлажы. Ют. 83а 12. Нэмаз
Дадатковыя словы
абракў, пабю, ч^,—обрезанная, ікч, ікя, іічс
4 👁