хваравГты 284 хвасьлГвы х в л р л в і т ы - т а я - т а е —болезненный. Ар.; Астроўна Віц. (Ксл.); Шсл.; Гсл.; Нсл. 677. Нейкая хваравітая іх дзеўка. Ст. Хваравіт ую купіў кабылу. Нсл. Было нешта хваравіmae, ліхаманкавае ў гэтай хадзьбе. ЗСД. 79. Гучэлі, як хваравіты ёкат ахопленага перадсьмяротнай агоніяй зьвера. ЗСД.221. хварэц-род п р е д л.-р ц ў, зват. хворча; м н. ч. хварцы-оў-ом, м н. ч., п р е д л.-о х, м.—пациент. Смл. У нашым дварцы — yci хварцы. Дсл. 957. ХВВрЪЦЪ-ЭЮ-ЭеШ-Эе; п о в е л.- э й - э й м а, н есо- верш, на UIYYIO или без дополнения— болеть, Шсл.; Ксл.; Нсл. 677; Растсл.; ПНЗ. болеть, хворать. Гсл.; Ар. Н я бійце мяне, многа хварэў. Кіт. 53614. Ён зваліўся ŭ хварэе. Вейна Сян. (Ксл.). H i хварэўшы, ні балеўшы памер. Нсл. Хварэй т ы! Нсл. Ён на пана хварэе. Послов. Рапан. 119. Дзеці хварэюць на застуджанъне. Ст. Нес клон яем ая част ица хварэць—проклятие, пожелание болезни. Ар. Хварэць твой бок! Ар. Хварэла б яго галава, нашто ж ён такі ліхадзей. Ар. С оверш. захварэць—заболеть. МГсл.; Ар.; Нсл. 677; Дсл. 258. Калі б імне не захварэць. Дел. Н я так даўна захварэў на гаручку. Нсл. Усякі чалавек захварэе. Крамушоўка Н.(Демид-Веров. 93). С о в е р ш. пахварЭЦЬ —заболеть всем, многим. Ар. У ся к і чалавек захварэе. Крамушоука(Демид: Веров 93). С оверш. пахварэць—заболеть всем, многим. Ар. Ледзь ня ўсі пахварэлі! Ар. С оверш. прыхварэць—приболеть, прихворнуть. Прыхварэў тыдні тры. Нсл. 515. въ\хвврвцъ-аю-аеш-ае; п ове л.-ай-айма, со вер ш. (Нсл. 100)— выболеть, пропасть, уничтожиться под действием боли, страдания. Каб ты гэт а выбалела, выхварала. Ар. расхварэцца, -рэюся-рэешся, соверш. —разболеться. Ар. хварбота-т кі-т цы, ж.—бахрома. Дел. 956. Запан із хварботамі. Дел. хварботы-тяг, единст в, ч. нет. 1. цветные сапожки. Гсл. 2. кружева(на белье, платье, Юрсл.). Гсл. У хварботах без работы. У менъш. хварботКІ. Юрсл. ХВарбоЦЬЦе-1{Л, предл.-Ц Ю, ср.—обившийся подол и висящий на подобие бахромы. Дел. 956. Сорам i не глядзеў бы; хоць бы ты своё хварбоцьце адцяла. Дел. хварба- б ы - б е; мн.ч., р о д. - б а ў, ж.—краска. Нсл. 676; Гсл.; Ар.; Войш.; Копцевічы Чаш. (Ксл.); Шсл. K y n i х в а р б ы х в а р б а в а ць я е ч к і. Нсл. К у п і л а с і н я е хв а р б ы н а с п а д н і ц у. Ст. хварбаваць- б ў ю - б ў е ш - б ў е; п о в е л.- б ў й б у й м а, н есо вер ш., п е р е х.—краСИТЬ, ОКраШИВаТь(вОДНОЙ краской, С.). Гсл.; Ар.; Войш.; Шсл. П р и ч. хварбаваны— крашенный, окрашенный(водной краской, С.)Ар.; Ксл. Х в а р б а в а н ы я н і т к і в і с е л і н а С О Н е й к у. Дзямідовічы Чаш. (Ксл.). С о в е р ш. пахварбаваць—по красить(водной краской). Ар. хвартух-гхл, п р е д л.-у с ё, з в а т.-ў ш а; мн. ч., дат.-Х О М, мн. ч., п редл.-Х О Х, м., облает. —передник. Шсл.; Ксл. Дзяўчына бегае ў хвартусе. Шрамонт Лёз. (Ксл.). Набрала сабе на хвартух. Ст. См. запон. хваручы-чая-чае—хворающий. Не хваручы, а хадзячы памер. Нсл. 677. Хваручага чалавека выслалі на прыгон. Тм. хваставое-вогя, в зна ч. с у щ.—денежный подарок пастуху от купца при продаже домашнего животного. Варел. Матэўка адзяржаў ад купца рубля хваставога. Варел. хвастаць, хвашчу, хвошчаш-ча( хвастаю-аеш-аё), несоверш., перех. 1. парить в бане веником. Ар.; Нсл. 677. Хвастай дзеці. Нсл. Ты ужо шмат яго хвошчаш. Тм. 2. хлестать, Шсл. сечь розгами. Нсл. 677. Хвастай яго часта, дык i паправіцца. Нсп.іна чым), ударять при движении(о ветвях, стеблях и т. п.). Чуу, як па відзе ягоным, аж да чырваніў ваччу, хвастала хваёвае гальлё. Адамчык: Арж. колас. Маю бярэзінку гадамі хвасталі вецер, навальніца. м. Хведаровіч. Там, дзе вецер сьвішча, хвошча, я аселішча знашоў. Жылка, 51. С о вер ш. абхвастаць, п е р е х. —наказать. С о вер ш. выхвастаць, выхвашчу-чаш-ча, п ер е х.—высечь, отхлестать, отколотить. (Шсл.). Выхвастаў Я М У морду. Ст. О т гл. и м я сущ. хвастаньне-ня, п р е д л.-н ю, а) парение в бане(веником, С.). Нсл. 677. Хвастаньне сьпіны. Нсл. б) сечение розгами или гибким чем. Нсл. 677. Просьле твайго хвастаньня паправіўся хлапец. Нсл. Кат аўскае твае хвастаньне. Нсл. С о вер ш. расхвастацца —разбиться. Шсл.; Ар. Расхвасталася. Выхвастаў яму морду. Ст. 3. бить. Шсл. I давай хвастаць яго калом. Ст. 4. разбивать что. Шсл. Уп'ецца ды хвошча судзьдзе. Ст. С о вер ш. расхвастаць—разбить. Шсл.; Ар. Ужо усьпеу расхвастаць новую глядзелку. Ст. Расхвастаў галаву. Ст.пахвастаць, соверш., перех. 1. попарить в бане веником. Ар.; Нсл. Хвастай, нахвастай дзяцё. Нсл. 2. побить. Шсл. Ня кінься, бо галаву пахвошчаш. Крамяні Пух. (Шсл.). хвастацца, хвашчуся, хвошчашея, н есоверш., во звр.—париться в бане веником. Нсл. 677; Ар.; Ксл. Яна дужа любе хвастацца ў лазьні. Вешан ковічы (Ксл.). С оверш. расхвастацца—разбиться. Шсл.; Ар. Расхвасталася талерка. Ст. хвастач-чл, п р е д л.- ч у, м.—полотенце с бахромой. Варел. Ня дурэй, бо маці хвастачом высьцебае. Варел. хвасьлГвасьць-щ, ж.—хвастливость, хвасьлівы-яяя-вя?—хвастливый. Нсл. 676. Ср. ст. хвасьліушы. Нсл. 750. Ты кажаш, што я хвасьліў, а ты сам хвасьліўшы за мяне ў вусім. Нсл
Дадатковыя словы
м.—пацй, упецца, хвашчў
10 👁