адхінаць 269 адхінацца зла яна зь места. ЗСД 184. Вясна прынадна адкрыла перад ім ахінутыя новай цеплю прасьцягі. ЗСД. 244. адхінаць, несоверш. 1. ОТКЛОНЯТЬ, (Шсл.) отворачивать. Нсл. 382. Адхінаць, адхінуць галаву. Нсл. 2. отвергать, ем. адхінуць 2. Прич. aдхіналы, 1. выпрямляемый. Нсл. 382. Адхінаны гвозд зламіўся. Нсл. 2. отворотный(откладной, C.) Нсл. 382. Бурное із адхінаным каўняром. Нсл. 3. отвергаемый. Соверш. адхінуць, 1. ОТКЛОНИТЬ, (Шсл., Гсл.) отворотить, Нсл. 382. отвести, отстранить(рукою). Гсл. 2. отвергнуть. Гсл. Прич. адхінены—склоненный на одну сторону. Нсл. 382. Стаіць із адхіненай га лавой. Нсл. Прич. адхінуты —разогнутый. Нсл. Адхінуты гвозд. Нсл. захінаць, несоверш.—обворачивать чем, завертывать. Шсл.; Нсл. 190. Захінай, захіні ад ветру сьвіткаю дзяцё. Нсл. Соверш. захінуць. Нсл. 190. Захіні свае грудзі. Ст. Захінулі дзяцё ў пасьцілку. Сукрэмна Сян. (Ксл.). Прич. захінены, 1. завернутый чем, закрытый. Нсл. 190. Від дзяцяці не захінены нічым. Нсл. 2. заткнутый за что. Нсл. 190. Крыс(о) захінута за пояс. нахінаць, несоверш. 1. Н аК Л О Н Я ТЬ. Гсл.; Нсл. 323; Дел. Нашто нахінаць шмат вядра: ваду разальлеш. Ст. Даволі нахінаць ляшчыну. Дел. 2. делать навись чем. Нсл. 323. Дзерва нахінае, нахінула вецьце сваё. Нсл. Соверш. нахінуць, 1. наклонить. Нсл. 323; Дел. Ніжей нахіні галаву. Ст. Выняла пляшку й асъцярожна нахінула яе да сухіх вуснаў. Дудзіцкі(Бацьк., Но. 49-50/435-436). См. нахІНИЦЬ в 2-ом зн. Прич. нахінены, (Ар.), нахГнуты, (Нсл.; Дел.)—наклонённый силой, нагнутый. Нсл. 323. Сук нахінуты зламіўся. Нсл. Дзерва на бок нахінута. Дел. п адхінаць-аю-аеш-ае, несоверш., пад што—подбирать под себя края одежды. Шсл., наклонять, подбирать под что-л. Каб не падхінаў пад сябе сьвіткі, дык не папэцкаў бы. Ст. Соверш. падхінуць. Шсл. Падхіні пад сябе кажух, мякчэй будзе сядзецъ. Ст. прыхінаць, несоверш. 1. наклонять. Нсл. 515. Прыхінаць шулу да сьцяны. Нсл. 2. наклонять кого к чему. Нсл. 515. Прыхінаць зяця да гаспадаркі. Нсл. Соверш. прыхінуць, 1. наклонить. Нсл. 515. Маці прыхінула дзяцё да грудзей. Варел. См. прыхінаць в 1-ом знач. 2. наклонить КОГО К чему. Нсл. 515. Прыхінуць дзеўку да рамяства. Нсл. 3. (перен.)—ПРИЮТИТЬ. Варел. Добрыя людзі прыхінулі СІрату. Варел. расьхінаць, несоверш— раскрывать, развертывать. Шсл. Ён ціха вёў яе перазь цемны груд хмурых дзерваў, расьхінаючы вольной рукою вецьце кустоў. ЗСД 131. Соверш. расьхінуць—раскрыть, развернуть. Шсл. Выняў скураны капшук, расшнураваў, расьхінуў, набраў трыма палцамі махоркі. Дудзіцкі(Бацьк. Но. 376-377). Расьхіні кніжку ды пачытай. Ст. Прич. расьхінены—раскрытый, приоткрытый. Выняў із зубоў скрутку, паклаў яе на расьхінены капшук. Дудзіцкі(Бацьк. Но. 376377). сьхінаць, несоверш.—нагибать, наклонять. Нсл. 626. Сьхінаць, сьхінуць галаву пад шапку. Нсл. Соверш. сьхінуць, 1. нагнуть, наклонить. (Дел. 892); Нсл. 626. См. сьхінаць. 2. (перен.)—склонить, расположить к себе, привлечь на свою сторону. 3. (перен.) да чаго, на што, або зь неазн. —склонить, убедить сделать что-л., согласиться на что-л. Паўла зумеў сьхінуць пана да спуску цаны за бёрны. выхінаць, несоверш.—выгибать. Нсл. 100. Выхінаць, выхінуць па лазы, луб на Лубянку. Нсл. Выхінаць бок, сыпну. Нсл. Соверш. выхінуць—выгнуть(придать гнутую форму, С.)- Нсл. то. Прич. выхінены, (Ар.), выхінуты, (Нсл.)—выгнутый. Нсл. 100. Выхінутую сьцяну трэба паправіць клямарамі. Нсл. хінуцца-нуся-нёшся, несоверш., возвр. 1. наклоняться, Шсл.; Гсл.; Нсл. 678. КЛОНИТЬСЯ. Тм. Бярэза хінёцца ад ветру, як ня зломіцца. Ст. Колас хінецца зярнём да зямлі. Варел. Соверш. пахінуцца—наклониться. Нсл. 678. Хата наша хінецца, пахінулася. Нсл. Лейка пахінулася на бок, дык газа й разьлілася. Ст. 2. питать к кому благорасположение. Шсл. Ён нам ніякі ня свой, але так хінецца да нашае радні. Варел. Ня хінецца ён к сваім — чураўся ўжо. Ст. Дзьмецца цешча, дзъмецца ды к нам ня хінецца, каля прыпечку трэцца. Нсл. 678. Адзін да аднаго ня хінуцца. Тм. абхінацца — ахінацца. Соверш. абхінуцца, — ахінуцца. Абхініся сьціпненька хустачкаю. Кузьміно Сян. (Ксл.). ахінацца, несоверш.—слегка окрываться. Ахінайся, ахініся каўняром ад ветру. Нсл. 386. Соверш. ахінуцца, 1. слегка окрыться. Ахініся хустаю. Гсл. Паўсталі ў ваччу віды Андрэ я, Макрыны, Раісы — ахінуліся смутною ветлівасьцю. ЗСД, 178. Сады ахінуліся мыглою. Сяднёў: Корзюк. Ішоў зраньня дзень пануры, ахінуўшысяў мыглу. С. Музыка, 34. 2. наклониться. Дел. Елачка, ты ахініся i туды i сюды на ўсі чатыры стараны. Дух. (Дел.). адхінацца, возвр. 1. отклоняться, отворачиваться, Нсл. 382. отклоняться. Шсл. Не адхінайся ты ад мяне. Ст. Адхініся троху. Нсл. Старшыня, як заўсёды, адхінаецца: чым жа, кажа, памагу я? Вышынскі: Хата под ліпою(Беларус, Но. 155). Моршчыцца ад сонца, сонны, адхінаеццр. Гарэцкі: Песьні
Дадатковыя словы
абхінўц, адхінўць, ахінўцца, захінўць, нахінйць, нахінўць, пахінўцца—накло, прйч, прыхінўць, расьхінўць—раскрыть, сьхінўць, хінўцца-нўся-нёшся, шўлу
1 👁