гарохвіны 193 гараднГчы II гарохвіны-няу—гороховая солома. НК: Очерки, Но. 294. См. гарохаўе, гарохвіньне, гарахвёны, гарахвіньне. гарод-ду, предл.-дзе; м н. ч.-ды-даў, м. —огород. Ар.; НК: Очерки 415; Гсл.; Навікі Віц. (Ксл.); Нсл. 119; Арэхава Маларыцк, у.(Полесье 56). У гародзе чырвоная рожа. Гараны імгл. (Косіч 23). У м ен ьш. гародчык-ку, м. Ap. Гародчыку з паўдзееяціны ёсьць. Косіч 133. Маладая бярэзіна ў гародчыку чутка кратала ЛІСЬЦЯМ. Адамчык: Арж. колас. См. гародня. гародня-м-ш, ж.—огород. Гсл. гародні-няя-няе—огородный. гарОДНІК-/кд, предл.-Іку, зват.-Іча, м. —огородник. Ксл.; Ар. Я купіла сабе ў гародніка гуркоў. Лагавая Аз. (Ксл.). С м. гараднічы. гародніна-нь/, дат., п р ед л.-н е, ж.— овощи. МГсл.; Ар.; НК: Очерки, 420; БНсл. На СШОЛІках — хлеб, мяса, рыба, гародніна. Рамановіч (Бацьк., Но. 49-50/435-436). гародніца-ць*-і(ы, ж.—огородница. HK: & Под. пос. 43. гародніцтва-ea, cp.— о г о р о д н и ч е с т в о. БНсл. гарожа-жы-жь/, ж.— з а б о р, о г р а д а, БНсл.; Нсл. 119 ИЗГОродь. Католіна Росл. (Дел.). Дай добрую гарожу, ня будуць сьвіньні лазіць у гарод. Нсл. гарош ак-ш кя, предл.-шку, м. 1.— мышиный горошек, Шсл. [Vicia Cracea L.] И заборный горошек. [Vicia Sepium L.]. НарвІ а дай каню гарошку. Ст. 2.—см. п од гарох. гарош кавае дзерва — гарошнік. БНсл. гарошнік-/Хг, п редлА ку, м.—акация. [Acacia Bobinia L.] БНсл. гярот-ты-це, ж.— горемычная жизнь. Мілёны сэрц праткне гароты злой каса. Гарун(ст. Поэту"). Усе жыцьцё нястача, гарота. ЗСД 347. Захацелася, мусіць, i ёй расказаць пра жыцьцё сваё, пра гароту. ЗСД 37. Біўся зъ няпраўдай, зь бядой i гаротаю. Гарун: Думы ў чуж. Ён съпяшаецца, б о ведае, што там шмат сьлёзаў, шмат гароты. Тм. 43. гароТНІК-/кя, предлАку, зватАча, м.— ГОремыка. ЗСД 289; Гсл.; Шсл.; Ксл. Я кІ ён гаротнік — ні каня, ні каровы. Сянно( Ксл.). См. гарэтнік. гаротніца-і(ы -ўы, ж.—горемыка, Гсл. горемычная женщина. Шсл. А гаротніца, аж шкада яе, як яна гаруе з малёнькімі дзёцьмі. Ст. гар о тн ы -ная-нае— горемычный. Ксл.; Шсл. Доля мая — гэта доля гаротная. Гарун: Думы ў чуж. Б я збацькавічу — гаротнае жыцьцё заўсёды. Лужасна Куз. (Ксл.). См. гарэтны. гар о ў л я-лі-лі, ж.—беспрерывный напряжённый труд при недостатке. Янк. I. 3 тае гароўлі нічога ня вышла. Янк. I. Каму шанцуе на гадоўлю, а каму на гароўлю. Янк. I. гара-ры, дат., п р е д л.-р ы, ж., брезгл.—ВОДКа. Ар.; Шсл. Зараз зьлезем, купім гары, i заплацім тры таляры. Гарун: Кан. Паўлючонка. Сярбануўшы троху гары, Рыгор хваліць стаў акуляры. Паўловіч(Снапок). Няма гэт ае гары ŭ добра. Ст. На вясельлю выпілі гары вядры два. Ст. Заліў наш розум гараю. Таупа(Б. Ускалось, Но. 11, стр. Ю). См. гарэлка. глрл-ры-ры, на гару; мн. ч. горы, гор, горам, горы, горамі, на горах, l.ropa. Ар.; Шсл. Цыган па гары ходзе i сонца ня бача. Послов. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.). з гары(ісьці, ехаць)—под гору, у гары—вверху. Ар. пад тару—в гору. Ар. Пад гару цяжка йсьці. Нсл. горы ляжаць—лежать навзничь. Глыбокае Красьн. (Дел.). гару дзерці за каго—заступаться за кого всеми силами, отстаивать кого всеми правдами и неправдами. Дел. Ён за яе гару дзярэць. Дел. Досыць табе за яе гару дзерці. Тм. Уменьш. гарыца-цы—горка. Укропава (Дел.). У вел и ч. гарышча—большая гора. Шсл. Вось вялікая гарышча, ніколі ня ўзьлезьці на яе. Ст. 2. чердак. Ар.; Навікі Віц. (Ксл.); Нсл. 118; Шсл.; МГсл.; Гсл.; НК.; Очерки, Но. 357; БНсл. На гарэ хусьце павесіць. Нсл. Сяўня ляжыць на гары. Ст. Злазь на гару па венікі, пойдзему лазьню. Гсл. Глядзі ж, каб заўтра ты яе выкапаў i ўськінуў на гару. Кавалеўшчына н. (Демид.: Веров. 106). 3. возвышение (повышение, С.) цены, Нсл. 118. наценка. На што ж гэта гара! Нсл. Даў гары рубля. Нсл. У гару пагнаў. Нсл. 4. насыпка сверх меры, сверх краев, верхом. Нсл. 118. Пазычаеш роўна, а аддаваць трэба з гарою. Нсл. горка-ркі-рцы, ж., ум еньш. к гара 1. 1. горка. Ар.; НК.: Очерки, 464. 2. чердак. НК.: Очерки, 464. 3. небольшая подпотолочная полка, нк.: Очерки, Но. 357. гарахвіны-наў, м н. ч. 1. гороховая СОЛОМа. Пустынкі Сян. (Ксл.); Шсл. У падстрэшніку ляжаць гарахвгны. Ст. Собир. гарахвіньне-ня, п р е д л.-н ю, 1. гороховая солома. Шсл. Авечкам нанач укінуў гарахвіньня. Ст. 2. земля, бывшая под горохом. Шсл. Гарахвіньне ўзарэцца пад жыта. Ст. гарадня-ш-ш, ж. 1. горожение. Нсл. 119; БНсл. Гарадню маю паламіў. Нсл. 2. поставление вещей не на месте. Нсл. 119. За гараднёю няма йдзе нічога ані пакаласьці, ані прайсьці. Нсл. гараднічы-чягя, сущ., м.—огородник. МГсл. гараднГчы \\-чага, сущ., м.—полицмейстер
Дадатковыя словы
гарў, жьі, ньі, ікд, ікя, іхг
3 👁