прыгаданы 178 гадзіньнік 2.—приискать. Нсл. 498. Прыгадай барджэй вяроўку, каб узьлезьці. Нсл. Прич. прыгаданы, І.—придуманный. Нсл. 498. Добра прыгаданы сяродак. 2.—приисканный. разгадаваць-дгю -дгсш -дгг што, — оставлять предпринятое без исполнения. Нсл. 546. Учора загадаў работу, а сядні разгадуеш, разгадаў яе. Нсл. С оверш. разгадаць што, 1.— оставить предпринятое без исполнения, Нсл. 546. раздумать, перерешить, отменить. Вят., Воет., Кал., Орл. (Даль). Пан разгадаў ехацъ. Нсл. 2. (не т р е х.)—определить, вынести решение. Нсл. 546. Люд разгадаў, каб твайго сына у некруты здаць канечне. Нсл. Прич. разгаданы— оставленный без исполнения, Нсл. 546. раздуманный, отм ененный. Дорога наша ужо разгадана. Нсл. ъ ы г & д ъ ш ц ъ - д у ю - д у е ш - д у е; по в е л.- д у й дуйма, н е с о в е р ш., т р е х. 1.— затевать, выдумывать. Нсл. 79. Дішняе выгадуеш. Нсл. О тг.і. имя сущ. ВЫГадаваНЬНе-НЯ, п р е д л ню—затевание. Нашто гэта лішняе выгадаванъне? Нсл. 79. 2.—(стараясь заблаговременно, С.) извлекать пользу; промышлять(добывать, приобретать разными стараниями, С.) Нсл. 79. изобретать, измышлять средства. Дел. Выгадуе чалавек сабе, як ляпей. Нсл. Выгоду ем мы то з кліньня, то з даўбень. Дел. Соверш. выгадаць, 1.— затеять (Дел.) —выдумать. Нсл. 79. Вы г ада у ліхатню, чаго Г нас спрадвеку ня было. Нсл. 2. предварительно стараясь, приобрести кого-либо, что-либо. Выгадаў сабе каня. Нсл. 79. См. агадаць. 3. выдумать(изобрести, С.) Косіч37. Казак ЕМ ЯЛ ЯН в ы г о д а V ПесЪНЮ. Росуха Імгл. (Косіч 37). 4. —извлечь пользу. Дел. Во выгадаў — дык выгадаў! (и р о н и ч е с к и)— ошибся в рассчете: вместо получения пользы потерпел убыток. Дел. П рич. выгаданы —извлеченный из чего-либо с пользою, Нсл. 79 приобретенный, полученный благодаря предварительным стараниям. Выгаданы прыбытак. Нсл. 179. Выгадана я падмога. Нсл. угадаваць-дую-дуеш-дуе, н есо в ер ш. 1. —угадывать. Афетваю пішаГ'Хто бы меў таемныя рэчы угадаваць, казаць, чаго яму Бог ня даў ведаць... Ют. I38ai7. 2. помогать, уноровлять. Нсл. 649. Кажны Свайму гору ўгадуе. Нсл. С оверш. угадаць, 1. —угадать. Нсл. 649. 2. (к угадаваць 2). Угадай, як жыць на сьвеце. Нсл. узгядяъящъ-дую-дуеш-д \'е, н есо вер ш., пер ех.—затевать, выдумывать. Нсл. 52. Узгадуе ліхатню ночы ехацъ. Нсл. О т г.і. им я сущ. узгадаваньне-нл, п р е д л.- н ю — затейливые выдумки. Пустое ўзгадаваньне. Нсл. Соверш. узгадаць, 1.—за-теять, выдумать. Нсл. 52. Ліха ведае, што ўзгадаў. Нсл. 2.—вздумать что-либо, капризничая. Шсл. Чаго столькі не ўзгадае — дай ёй. Ст. П р и ч. у згадан ы — затеянный, задуианный. Нсл. 52. Ліха ведае, што ўзга-дана. гадун-уна, п р е д л.-у н ё; м н. ч.-ны-ноў-номны-намі-нох, м.—годовалый. Янк. п. У меньш. ГадуНОК-«КЧ7, п р е д л.-Н К \'; м н.ч., д а т Н К О М, м н.ч., ви н.-Н К І, м н. ч., пр ед л.-Н К О Х. Янк. II. Меншага (кабана) прадайма, а гадунка карміцьму на сала. Янк. II. Уменьш. гадунёцН Ц а, п р ед л.-Н Ц у; м н. ч., д ат.-Н К О М, м н. ч., в и н НЦЫ, м н. ч., пр ед л.-Н Ц О Х — МОЛОДОе ЖИВОТное, вскормленное материным молоком. Нсл. 116. Прадаў бычка гадунца. Нсл. Прадаў ж арабка гадунца. Ст. гадунёц-нца, пред.і.-нцу, зват. гадунча; м н. ч., дат.-Н Ц О М, м н. ч., п р едл.-Н Ц О Х, м. 1.—МОЛОЧНЫЙ сын. Нсл. 116. Гадунец усё не своё дзяцё. Нсл. Паніч мой гадунец. Нсл. 2. (м н. ч., вин.-нцоу)—воспитанник, Нсл. 116; Гсл.; Шсл.; МГсл.; БНсл. питомец. МГсл. Гэта твой гадунец гэтак нарабіў. Ст. Гадунца ажаніў. Нсл. Няма сваіх дзяцей, дык гадунца ўзяў. Нсл. Мусіць блага нянъчацъ дзеці, бо не пяюць іхныя гадунцы аб доліняволі туташняга краю. Гарэцкі: Песьні, 9. 3. — см. под гадун. гады у рады— оч ен ь р ед к о. Ар.; Гсл.; Нсл. 116. Гады ў рады бываеў нас. Нсл. с р.рады Г гады. гад зя ч ы -чая-чае—годный к употреблению, Гсл.; Нсл. 116.годный, пригодный. Рэмень яшчэ гадзячы папсаваў. Нсл. Гэта яшчэ гадзячая сьвітка. Нсл. гадзіна-«ь/-«с, ж. 1.— змея. Шсл.; Ар.; Нсл. 107; МГсл. Гадзіна ўкусіла. Нсл. Паўзець нейкая гадзіна. Ст. Кажная гадзіна, як хамуціна. Кіт. ІЗОаІ. 2. в бранном смысле: мерзкая злая женщина, Шсл. злая, неугомонная женщина. Нсл. 107. Вось дзе жанчына — гадзіна нейкая! Ст. Няма на сьвеце такое гадзіны, як я на. Нсл. гадзГна-«6/, дат., п р е д л.-н е, ж.— час. МГсл.; Нсл. 115; Шсл.; ПНЗ; Ар.; Войш.; Гсл.; Дел. ГадзХна прыбудзець. Скарына: Малая Падарожная Кніжыца(400-лецьце блр. друку, стр. 237). Пры Пасхалі знайдзеш таго ж году, месяц, дзет i гадзіну. Тм. Пры мусульманскіх магілах гадзіну сядзеў. Ют. 35al7. Якая гадзіна? Смл. у.(Дсл.). Гадзіны няма Свободного часу. Ст. У м еньш. ГаДЗІНКа-«К7нцы—часок. Ар.; Нсл. 115; Дел. Пазабаўся ў нас гадзінку. Нсл. У м е н ь ш. гадзГначкакі—часочек. Ар.; Нсл. 115. Добрая гадзіначка з усёю радзіначкай. Косіч24і. Дажджэм тае гадзіначкі. Красновічы Сур.(Сержп.: Отчет 14). гадзінны-«ял-няс, п рилаг. к гадзша— часо в о й. МГсл.; Ар.; БНсл. гадзіныгік-кя, п р е д л.-к у, м.— часы. МГсл.; Бараўляны Куз. (Ксл.); Шсл.; Гсл, ГЛЯНЬ на гадзіньнік, колькі часу. Ст
Дадатковыя словы
гадўн-уна, гадўнча, пред.і.-нцў, прйч, пішагхто
5 👁