Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

гадаць 177 прыгадаць гадаць-аю-аеш-ае; п о в е л.- а й - а й м а, несоверш. 1. предполагать, мгсл. думать, предполагать, Гсл. думать, иметь намерение, Ксл. намереваиться, Нел. 107 строить предположения, догадки, гадать. С оверш. перагадаць— оставить собственное свое намерение. Нел. 400. Гатоў жаніцца, а цяпер перагадаў. Нел. 2. угадывать. Нел. 107. Гадаў, але не адгадаў. Нел. абгадаваць-дую-дуеш-дуе; п о в е л -дуйдуйма, н есо вер ш., п е р е х.—предварительно стараться о чем, Нел. 345 предварительно запасаться чем-либо. Дел. Абгадаваць трэба запас хлеба на зіму. Нел. Давай яны хлеба абгадаваць. Соверш. абгадаць—приобрести, предварительно стараясь. Абгадаў сабе хатку. Нел. 345. ЪГЪ]ЩЪ2ЩЪ-дуЮ-дуеш-дуе, н есо вер ш. С о верш. агадаць— приобрести(купить, вырастить, изготовить в течении известного врем ени), Міх.; Халоп. расстараться, достать что-либо. Янк. и. Як я агадаў гэтага коніка, дык у мяне гаспадарка наладзілася. м іх. Ант он агадаў боты. м іх. Напісаў пасынок ліст, што хоча хату станавіць. Агадалі троху грошы. Янк. II. адгадаваць-дг/о-дуўш-дуе; повел.-дуйдуйма, несоверш. 1. отгадывать(загадку), разгадывать(загадку). Дел. Борзда ты ад гад у еш, адгадаў маю загадку. Нел. 372. Сталі валачэбнікі загадку адгадаваць. Дел. 2. изменить(решение, Дел.) намерение (затею, С.) Нел. 372. То загадуе, то адгадуе своё ж загадаваньне. Нел. Пан то загадуе, то адгадуе грэблю рабіць. Дел. С оверш. адгадаць, а)— отгадать, разгадать(загадку). б)—изменить намерение(затею, С.) Нел. 372. Учора загадаў, а сягодні адгадаў язду. Нел. загадаваць-ф '-дгсш -дгс; п о в е л.-дуйдуйма, н есоверш. 1. п е р е х.—затевать(задумывать, С.). Нел. 163. выдумывать. Дел. Няма ведома што загадуеш! Нел. 2. кім-чым— заведывать, управлять. (Дел.). Ня дай, Божа, чужымі дзяцьмі загадавацъ. Нел. 163. 3. каму—распоряжаться. Нел. 163; Воет. (Даль); Ар.; Дел. Загадавацъ ё каму, а рабіць Н Я М а каму. Сукрысьцікі Аз. (Ксл.). 4. — предлагать загадку, загадывать. Не загадачку дзяўчы начка загадавала. м. Погар Стдуб. (Косіч 70). О т гл. и м я сущ. Загадаваньне-Ш7, предл.-Н Ю; мн. ч.-ні-няў, 1.—затевание(задумывание, С.) Нел. 163. Лішняе загадаваньне. Нел. 2. заведывание. мгсл. С оверш. загадаць, 1. што—затеять(задумать, Дел.; Бяльсл.)Нсл. 163. Новую загадаў работу. Нел. Што задумаў ты, загадаў? Пек., Пушк. (Черн. 91). Што я бедная удава загадаю з малымі дзецьмі. Варел. 2. каму—распорядиться, Нел. 163; Ар.; Воет. (Даль) задать работу. Дел. Загадаў i мне тата работу. Ст. Попелаў загадаў бацьку зрабІЦЬ булаву. Погар(Афанасьев I, 153). Ель мая зялёная! Сьвякроў мая шалёная загадала i мне тры дзелы рабіць. Из песни, Нел. 704. 3. приказать. Дык што ты мне загадаеш — дзякавацъ табе за такую ласку? Макаёнак: Каб людзі ня журыліся. 4. за га д а т ь. Ар. Прич. 1.—затеянный. Нел. 163. 2. назначенный по распоряжению. Загаданая на заутра работа. Нел. 163. 3. —загаданный, данный к разрешению. Нел. 163. Загаданая загадка. Нел. 1ъг&]х&ъ2и\цъ-дуюся-дуешся-дуецца; пов е л -дуйся-дуймас я, н есо вер ш.—ЗадуМ Ы в а т ь с я (п р е д а в а т ь с я ра з м ы ш л е н и ю, С.) МГсл. згадаваць-дую-дуеш-дуе; повел-дуйдуйма, несоверш., перех.—угадывать. Ар.; Нел. 201. Згадавай, якхочаш, што рабіць i чым жывіцца. Нел. Соверш. згадаць-аюаешае; повел.-ай-айма—угадать. Ар.; Нсл.201. //? згадае мату ля, што выйдзе з Алесі. Купала. пъгъц&ъ&цъ-дую-дуеш-дуе; п о в е л.-д у й дуйма, несоверш., перех.—затевать. Нел. 301. Пустое дзела нагадуеш. Нел. С о вер ш. нагадаць-аю-аеш-ае; п о в е л.- д а й - д а й м а, п ерех.—затеять. Нел. 301. Нагадаў канечне ехаць. Нел. Мама як нагадае чытаць, дык я чытаю, чытаю i гублю шапку. Войш. прагадаваць-3ую-дуеш-дуе, н есо вер ш. —промышлять, Нел. 520. добывать, предварительно стараясь. Прагадаваць, прагадаць загадзя надабе сена коням на зіму. См. абгадаваць. С оверш. прагадаць, Нел. 520. — отыскать что-либо, раздобыть(добыть, достать с трудом, С.) Дел. Прагадаў сабе сенажаці. Прич. прагаданы —добытый, снисканный промыслом, Нел. 520 снисканный, приобретенный предварительными стараниями. Прагаданым хлебам жывімся зіму. Нел. См. абгадаць, агадаць. прыгадаваць-ф/о-ф'ўш-діт; повел.-дуйдуйма; несоверш. 1.— придумывать. Нел. 498; Дел. Прыгадуй, прыгадай, што сядні абедаць. Нел. 2. (н есо в ер ш. к прыгадаць 2)—приискивать(способы, Дел.). Зараз пачаў прыгадаваць, якое б згатаваць. Дел. / стаў ён горачку прыгадаваць. Дел. Соверш. прыгадаць-аю-аеш-ае, 1.—придумать. Нел. 498.; Шел.; Дел. Ня прычуе, дык прыгадае. Ст. прыгадаць горачку—найти способ облегчить горе или избавиться от него. Дел. Парадзьце, прыгадайце, кумачкі, майму горачку. Тм