Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

чуючы 1292 прачувацца прадаюць. Прич. наст. вр. чуючы—слышащий. Пан Бог, у вялікасьці Боства сваяго, чуючы ўсяго, моцу сваею курам учыніў. Ют. 1ба9. Бог ест чуючы i ведамы. Кіт. 161 а 16. 2. чувствовать, испытывать какое-л. чувство. Ар. Чую сьцюжу. Ар. Чую смурод. Ар. 3. чувствовать, воспринимать интуицией, чутьем и т.п. Ар. Душа мая такі чула, што будзе бяда. Ст. 4. чуять, распознавать чутьём(о животных). Шсл. 5. ощущать(чувствовать). Гсл. Многократ. чуваць-аю-аеш-ае, перех.—слышать. Нел. 700. Мы часта чуваем, чуваем гэта. Нел. пачуваць— чувствовать. Гсл. Отгл. имя сущ. пачуваньне— чувствование. Гсл. Соверш. пачуць, перех. 1. услышать. Ар.; Нел. 703; Ксл.; Шсл.; Гсл. Як п а ч у л а гэ т а, т а к i з а в ы л а. Нел. H i ад к о г а го л а с у не па ч у е. Кіт. 52а8. Ай, к а б з а у т р а па ч у ц ь па с т у х а! Пустыню Сян. (Ксл.). У сё р а с к а ж а, д з е шт о п а ч у е. Ст. Як п а ч у л а с т у к, с х а в а л а с я пад Л О Ж а к. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 286). 2. соверш. к чуць, 3—почувствовать, (Гсл.) воспринять интуицией, чутьем и т.п. Пачуў на сябе б яду — ды ўцекі! Ст. Соверш. зачуць, перех. 1. заслыш ать(издалека уловить слухом какие-л. звуки, С.) Нел. 193,—послышать, устар. Шсл. Зачуў, што гамоняць. Нел. Абы зачуў якую песъню, дык i пяе яе. Ст. Красная дзевачка сенечкі мяла, венічкам махне, цяжанька ўздыхне. Зачуў, пачуў яе татухна. Тараны Імгл.(Косіч 235). 2. заслышать, получить известие, узнать 0 ком, о чем-л. Зачуе цешчухна, гатавацца будзе. Косіч 240. Як зачула гэта, дык 1 завыла. Нел. 703. А ўсім дзевачкам па вяночку, аднэй Ганъне вянка нет. Як зачуў, пачуў Іванечка: "Ня журысь, Ганначка, ня журысь, а я ўчора на таргу пабываў, я ж табе вяночак старгаваў" Север. Сур.(Шэйн. 1-2, 496). вычуць—.... I першы раз у гэтай песьні вычуў простору зямлі расквіцелайбезгранічнай. Танк(Калосьсе, Но. 29, стр. 134). Соверш. учуць, каго-што, соверш. 1. услышать(быстро, скоро). I ніхто мяне ня ўчуе, толькі маці мо пачуе, толькі маці одна. Дубоўка: Браніслава(Прыйсьце, Ho.l). КалІ ўчуеш азан, ідзіце да намазу(араб. малітвы). Кіт. 32a4. Як учуў moe, што на яго казалі, вельмі перад Панам Богам заўстыдаўся. Кіт. 7964. Калі ўчуеш, рада будзе ўся душа. к і т. Ю8аі. Хто бы навукаю забаўляўся, або куран пеў, забаўны быў, а ў том часе голас азанны ўчуў, то час трэба стаяць, азану павагу чыніць. к і т. 9263. Можа Ганна іскрыпку ўчуе. C. Музыка, 270. Іскрыпку ўчула, ня стрывала. Тм. 98. 2. почувствовать. Гсл. недачуваць, -аю-аеш-ае—недослышивать. Нсл. Як дай кажны недачувае. Нсл. Отгл. имя сущ. недачуваньне-ня—недослышка, глухота. Нсл. ззо. Калі ў цябе сталася гэта недачуваньне, што ты не дачуеш, калі гукаюць на работу? Нсл. Соверш. недачуць—недослышать. Нсл. Як дай, усякі недачуе. Нсл. Глухі чаго не дачуе, дык прыложа. Нсл. Прич. недачутны —недослышанный. Нсл. 331. Слова твае недачутна. Нсл. Отгл. имя сущ. недачуцьцеця—недослышка. Нсл. 331. Незразумеў, што ён сказаў, цёразь недачуцьце. Нсл. прачуваць-аю-аеш-ае; п о в е л.-а й -а й м а, несоверш., перех.—узнавать ПО слухам, ПО молве. Нсл. 533. Я каня свайго прачуваю, прачуў. Нсл. Соверш. прачуць-ую-уеш-уе. Нсл. 533. См. прачуваць. П рич. прачуты —прослышанный. Нсл. 533. Прачутыя коні надабе спагнаць. Нсл. чуцьцё-ця, пр ед л.-ц ю; мн. ч. чуцьці-цяў, ср. 1. чувство. Гсл. 2. чутьё. 3. предчувствие. Ксл. У яго было чуцьцё, што ён зьгіне. Мішкава Куз. (Ксл.). чуцца, чуюся-чуешся—чувствовать себя. дачуцца—услышать о чем-л. важном, интересном, Дел. прослышать. Шсл. Дачулася я, што мужа ў некруты аддаюць. Ельн. (Дел.). Дачулася я, дачушка, якая пра цябе слава пашла. Тм. Потым дачу лк я паны. Тм. Дачуўся, што ў другім еяле можна дастаць сена. Ст. Наш сусед дачуўся, куды ягонага сына завезьлі. Варел. чувацца, -аю ся—чувствовать себя, слыть, жить. Нсл. 701. Як ты маешея, ці добра чуваешея? — Ат! чуваемся патроху. Тата яшчэ чуваецца,—зн. живет, здравствует. Нсл. Соверш. начуцца—наслышаться. Нсл. 739. Начуўся я досіць ад цябе гэтакае гаворкі, сваркі. Нсл. дачувацца, не. 1.—узнавать по доносам или слухам(из доходивших слухов, рассказов, С.) Нсл. 144. Мы ня ведаем, а людзі дачуваюцца, што нас на волю пусьцяць. Нсл. 2. доходить(слухом). Ня добрыя весьці дачуваюцца аб табе. Нсл. Соверш. дачуцца —прослышать(узнать из дошедших слухов, рассказов, С.) Шсл., узнать по доносам или слухам, Нсл. 144. прослышать, узнать по слухам. Гсл. Дачуецца пан, будзе нам ліха. Нсл. Дачуўся, што ў другім еяле можна дастаць сена. Ст. Дачулася пра гэта ўдава. Mi колье к м.( Демид.: Веров, 96). Дачуўся пан, што недалёка жыве знахарка. Мікольск М.(Демид.: Веров. И, 1896, 108.). Як дачулася аб гэтым, горка плакала царыца. Крушына: Лебедзь,61. Соверш. прачуцца-тища. Нсл. 533. См. прачувацца. прачувацца-аецца, несоверш.—узнаваться по слухам, по молве. Нсл. 533. Пакража мая прачуваецца, прачулася. Нсл