цяплосьць 1266 цярушыцца цяплосьць-щ, ж.—теплота. Ад цяплосьці не баляць косьці. Послов.—пар костей не ЛОМИТ. НС., стр. 123. цяпліня- н і - н і, ж.—теплота. В а б і л а ду ш у Ц Я П Л І н ёю С в а ё ю. Васілёк(Калосьсе, Но. 16, 1938 г., стр. 132). П а д х о д з і л і, ц і с н у л і ру к у... 1 ч у л а с я ц я п л і н я, г л ы б о к а я, н я в ы м о ў н а я л у ч н а с ь ц ь ду ш а ў. Васілёк(Тм., стр. 134). цяпуюх-хя, общ.—разиня. Ксл. Э х т ы ц я п у ю х, ця п у ю х! Глазамічы Сур. (Ксл.). ЦЯробкІ-КЯу, единств, ч. нет.—непригодные в пищу обрезки огородных овощей, употребляемые как корм животным. Ксл. У р а ж ц ы л я ж а ц ь ця р о б к і. Дабрыгары Беш. (Ксл.). цярэхаука-к/-14ы, ж.—мотылёк. Растсл. См. цярэшка. Уменьш. цярэшка-к/—мотылёк. Растсл. цярэмшына-ны-нс, ж.—черемуховое дерево. Ксл. цярпёньне-«л, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к цярпець—страдание, мгсл. боль, перенесение боли. Нел. 686. Для суднага цярпеньне голаду за недаваньне фітрэ(араб.) будзе. Кіт. 20а5. Вялікае цярпеньне маю ў паясьніцы. Нел. цярпёць-плк), цёрпіш-пе, несоверш. 1. страдать. То яшчэ хто ест, жэ так веле мукі цкрпяць? Кіт. 129а9. Гэтыя, што за дзівы чынілі, што так веле церпяць мукі? Тм. 130а4. 2. за каго-што, зь якое прычыны—страдать, претерпевать муки, гонения, преследования из-за кого, чего-л. или во имя кого, чего-л. Цярпець за ідэю, за перакананьні. 3. терпеть, безропотно переносить чтол.(лишения, неприятности и т.п.) 4. терпеть, мириться с наличием, существованием кого-чего-л. Соверш. сьцёрпіць-плю-піш-пе—снести, выдержать, Нел. 627. стерпеть. Колькі разоў я цярпеў ад цябе крыўды, а цяпер ня сьцерплю. Нел. Я, кума, ня сьцерпіла — я пані агрызнулася. Дсл.( под агрызнуцца). Соверш. уцёрпіць-плю-піш-пе—вытерпеть. Ар.; Нел. 77. Ня ўцерплю, скажу. Нел. Ледзь уцерпіў. Нел. Такі жаль абгарнуў, што ня ўцерпіла маладзіца ды заплакала. Ст. Ня ўцерпіў, узьняўся бурай. Гарун: Песьня. цярпёцца, цёрпіцца, страд, к цярпець —терпеться. Соверш. ацёрпецца-ллюслпішся—свыкнуться с неприятным положением. Дел.; Нел. 387. Ацерпіўся троху ў вадзе, а адразу дужа было сьцюдзена. Дел. Як ацерпішся, то й жыць будзеш. Нел. Соверш. нацёрпецца—натерпеться. Нел.; Ар. Нацерпеліся i голаду i холаду. цяршнвосьць-щ, ж.—терпеливость. \цл\ттъы-вая-вае—терпеливый. Ар.; Ксл.; Шел. Я здэцца цярплівы. Тат.: Кво вадыс, 241. Якое цярплівае дзецянё: па марозе ў вадным рызьнячку ходзе. Ст. Я такога цярплівага Ŭ НЯ бачыў. Гунчанкі Сур. (Ксл.). цярпліва, нареч-терпеливо. Гсл.; МГсл. цяфтл/хь-ўхі-ўсе, ж. 1. нюхательный табак. СлабодкаКуз. (Ксл.). Дабыў з табакай рагавень i храпы напіхаў цяртухай. Тарас на Парнасе. Ярэмка з Косьцям быў першым госьцям, сядзеў у куточку на палазочку, цяртуху нюхаў, музыкі слухаў. Старавялл. калядка(Б. Шляхам). 2. кушание из (тёртого) картофеля после варки. Ксл. Цяртухі аднэй наеўся. Гарадок (Ксл.). ц яр уш ы ц ь-шу-шыш-ша, 1. порошить. Шсл. Цяруша маленькі сьняжок. Ст. 2. рассыпать что-л. мелкое, Шсл. трусить. Ксл. Не цярушы шумы( ссора) па хаце! Ст. Не цярушы тут сена! Лужасна Куз. (Ксл.). Соверш. ацяруш ы ць-ш г-ш ы ш -ш я/ повел.шы-шыма—отряхнуть. Шсл. Шапку ацярушы ад сьнегу! Ст. зацяруш ыць—запорошить. Гсл. пацярушыць, Ч ЫМ и без доп. ---- ПОПОрОшить. Шсл.; Ксл. Пацярушыў зьверху сенам І до. Любашкова Выс. (Ксл.). за ц я р уш ы ць каго-што, 1.—запорошить. Шсл.; Гсл. Зацярушыў вока. Ст. 2. затрусить, засыпать легко чем-н. Нел. Зацярушы сьвіньням сечыва мукою. Нел. 192. Пушнога жыта насыпаў, а чыстым зацярушыў. Нел. 3. поморосить. Шсл. Пацярушыў дожджык. Ст. Прич. зацяруш аны, 1. запорошенный. Шсл. Нечым зацярушаны квас. Ст. 2. з а т р у ш е н н ы й че м -н.. за с ы п а н н ы й л егк о то н ен ь к им с л о ем. Нел. 192. Зацярушаны мукою. Нел. Соверш. нацярушыць, — на п о р о ш и т ь, Шсл. н атр уси ть, насори ть. Нел. 688. Нацярушыў у хаце сенам. Нел. На гумне нацярушыў саломы. Ст. У малако нацярушылася сьмецьця. Ст. Прич. нацяруш аны, 1. н а с о р е н н ы й (н а т р у ш е н н ы й, С.) Нел. Падмяці нацярушаную сенам хату. Нел. 2. н а к р о ш е н н ы й (н а с о р е н н ы й, С.) Нел. Падбяры нацярушаны хлеб. Нел. Соверш. расьцяруш ыць, каго-што, 1. рассы пать и з р е д к а. Нел. Нясучы неасъцярожна, расьцярушыла каноплі із скварады. Нел. Расьцярушыў сена па ўсім гумне. Ст. 2. раскрошить(очень мелко, С.) Нел. Расьцярушы хлеба на рулі. Нел. Прич. расьцяруш аны, 1. рассыпанный редко. Нел. Расьцярушаныя каноплі няхай куры падбяруць. Нел. 2. раскрошенный(очень мелко. С.) Нел. Расьцярушаны хлеб, пірог, усып у страву. Нел. цяруш ы цца-ьщ ўщ у -ого и 2-ого лица нет), несоверш., 1. крошиться. Нел. 688. Хлеб мяккі не цярушыцца. Нел. 2. рассыпаться чему-л. мелкому, Шел. просыпаться понемногу. Нел. 688. Цярушыцца мука зь меха. Ст. ацяруш ы цц а—отряхнуться. Шел. Ацярушыся ад сьнегу. Ст. Ср. ацярушыць
Дадатковыя словы
зацярўш, расьцярўш, цяфтліхь, ь-шў-шыш-ша
3 👁