цёперся. 1258 церабі'цца цёперся, нареч.—слишком давно, Ш сл.; Ксл. столько времени. Цеперся ён пайшоў i няма яшчэ! Ст. Цеперся яна ня сьпіць. Воўсішчы Сян. (Ксл.). — Колькі ж у цябе? — двое, старты з бацькам да Горадна паехаў. А гэты во... цеперся ня сьпіць. Адамчык: Арж. колас. Cp. ЦІПерся: цёпершы, нареч. — цеперся. Ксл. Цепершы была на CЯЛе. Біклаж а Беш. (Ксл.). ня цеперся, нареч.—поздно. Вось пасьцялі ды кладземся спацы ужо ня цеперся. К алю га: Заблоцкі. цёпліць-лю-ліш-ле,--- ТОПИТЬ. Шсл.; Нел. 687; К сл. Цепліць печку. Н ел. Бацька пайшоў ёўню цепліць. Ст. Трэба цепліць лазьню: будзем мыцца. Каш ына віц. (Ксл.). Соверш. ацёпліць— ОТОПИТЬ. Отгл. имя сущ. ацёпленьне-ня, пр едл.-ню, ср.—отопление. Буда Каш алёва Гом. Прич. ацёплеНЫ— ОТОПленный. зацеплеваць, 1. затапливать. Н ел. 192. Зацепліваць печ. Нел. 2. зажигать. Ср. зацепліць. зацёпліць, 1. затопить. Нел. Зацепліць печ. Нел. 2. зажечь. Сонца зацепліла ў хаце прытульнасьць сямейную. ЗСД 77. ПрЬч. зацеплены, 1. затопленный. Нел. Пакоі зацеплены. Нел. 2. зажженный. Соверш. падцёпліць—подтопить. Нел. 687; Шел. Падцепліць печку. Нел. расьцёплеваць, -люю-люеш-люе—растапливать. Н ел. Пара расьцеплеваць гумно. Нел. Соверш. расьцепліць—растопить. Нел. Расьцепленыя дровы. Нел. Расьцепленую печку пакінуў без дагляду. Нел. выцепліць—истопить. Н ел. 100. Выцепліць печ, сьвятліцу. Нел. /7/шч выцеплены —истопленный. Нел. Печ выцеплена. Нел. Выцепленая сьвятліца адчынена наўсьцяж. Нел. цёпліцца, 1. топиться. Н ел. Печкі ў пакоях цепляцца. Нел. Асець цепліцца. Нел. 2. гореть. Нел. Сьвечка перад абразом цепліцца. Нел. Лямпа цепліцца. Нел. зацёплевацца—затапливаться, загоряться. Нел. 192. Дровы сырыя не зацеплююцца добра. Н ел. Соверш. зацёпліцца — затопиться, загореться. Н ел.; Д ел. 255. Дровы сырыя не зацепліваліся добра. Нел. Ох i самы ж то званы зазваніліся, вясковыя сьвечкі зацяпліліся. Дел. Потым ізноў зацеплілася ў нутры ранейшая гарэзасьць. зсд. Абраз Раісін сьмела ўварваўся ў тое зладнае, добрае, што зацеплілася ўдзень. ЗСД 161. Замест ранейшага гневу цяпер зацеплілася ў сэрцу Л. сымпатыя да Андрэя. Тм. 170. Соверш. падцёпліцца—ПОДТОПИТЬСЯ. Нел. Асець падцеплілася. Нел. расьцёплевацца. Нел. Соверш. пасьцёпліцца—растопиться. Нел. Дровы не расьцепЛІЛІСЯ ЯШЧЭ. Нел. расьцёпленьне-ня, ср.— растапливание. Нел. Расьцеплеваньне печкі. Соверш. сьцепліцца— согреться. Кацянё сьцеплілася ў Яго пад бокам. Гарэцкі: Песьні, 64. Соверш. выцепліцца, 1. истопиться. Нел. іоо. Сядзі тут, паку ль печка выцяпліцца. Нел. 2. одеться легко при порядочном холоде (иронически, С.) Нел. Ты нешта выцепліўся на такі холад. Нел. цепль-л/. ж.— т е п л о та. Патыхнула смалістай, пахучай цеплю. ЗСД 173. Вуліцы места, поўныя сонца i араматнай веснавой цеплі, пярэсьціліся гаваркой таўпой. ЗСД 263. Вясна прынадна адкрыла перад ім ахінутыя новай цеплю прасьцягі. ЗСД 244. цепра-ры, ж.— страсть(? С.) Барс. (Ю хн.). церабіць-блю-біш-бе, 1. очищать: дерево о т сучьев, огородны е овощи от ненужных листьев, сенокос или поле от заросли, Ар.; Ш ел.; Ксл. срубать НИЖНИе ветви у деревьев в лесу, Ар. подчищать, срубать мелколесье при пашне и на лугу, НК: Очерки, Но. 511. вырубать кусты. Церабі буракі. Ст. Пайду церабіць лазу, бо цэлы загон ёю зарос. Ст. Цераблю кусты. Лятоўш чына Куз. (Ксл.). Цярэбяць Хвойку. Ст. П р и ч. цярэблены. Ар. Мая капуста не цярэблена. Ар. Соверш. працерабіць, а) п рочи сти ть(в лесе), провести в лесе линию, просеку. Гсл. б) перен. Шлях працярэбім да людзкога ЖЫЦЬЦЯ. Гарун: Белр. марш. 2. (о животных)—очищать от паразитов. Ар. Што ты міжджыш, як сабака бруха цярэбячы? Ар. Цярэбяць кагаркі крыльле. Кавыль: Думы, 42. 3. тормашить. Шсл. Уплёў яго ды давай церабіць за валасы. Ст. Парасюк вэнь цярэбе пасьцелку! Ст. Хомачка цярэбе ў руках абадраную, з аблезлымі штучнымі баранькамі, шапку. Гарэцкі: Песьні, 56. 4. есть, убирать. Васіль церабіў путанку з кансэрвамі. Дзьве Д уш ы 165. абцерабіць, 1. соверш. к церабіць, 1. Адзіні сьсек i абцерабіў увесь дуб. Ст. Пайду абцерабіць аборачак. Юрсл. 2. перен., юмор.—отучить от некультурности в привычках, манерах, ю рсл. Людзі абцярэбляць, як пойдзеш ад маткі. Юрсл. Прич. абцярэблены,— обрубленный. Юрсл. Абцярэблена бярозка да аднаго сучка. Ст. Абцярэбленая лагчынка. Ю рсл. Абцярэблены дубок( перен., юмор). Ю рсл. Няма чаго сказаць, вярнуўся ізь сьвету троху абцярэблены. Юрсл. церабіццл-блюся-бішся, несоверш., страд, к церабіць 1. 2. очищать себя от грязи, паразитов. Ар. Сабака цярэбіцца. Ар. 3. Тесать зудящее место. НК: Очерки, Но. 511; Ар
Дадатковыя словы
церабіцца
6 👁