упорны 1244 упёрад упорны-ная-нае—упрямый. Есьлібы ся показала на праве, іж той пан чыніў вонаму справядлівасьць, але вон яе упорам сваім ня прыняў... i то яго ку суду прыцягнуў, тагды таго рубля плаціці непавінен будзець, але яшчэ тот упорны сам вонаму тот рубль заплаціці маець. Стт. 227. А мы гаспадар таковага ўпорнага i ўраду нашаму непаслушнога(будзем) казаць вывалаць з панств нашых. Стт. 227. А есьлібы тот жа так упорны быў i таму пасланцу нашаму спрацівіўся i адправы ўчыніці не дапусьціў, таковага горлам караці кажам. Тм. тм. 273. Чы той лепшы, каторы пастыроў сваіх слухаець, ці такія, каторыя сваволъныя, упорныя імамаў сваіх ня слухаюць. Кіт. 6668. Дзіўна рэч чалавеку аплошнаму, што ня прыйдзе да баязьні Божай із жалям сэрца яго, жэ ня кажа яго назваць чалавекам добрым, багабойным мусульманінам, але такі палічоны межы грубымі i упорнымі прастакамі. Кіт. 67a4. упорына-ны, общ.—упрямец-мица. Ксл. Такі ўпорына, ніяк не ўгаварыць. Стралкі Беш. (Ксл.). упорыста, нареч.—настойчиво. Гатаваліся мы рупліва ŭ упорыста. Сіндрэвіч (Б ел ар у с, Н о. 169). Ён вельмі ўпорыста намагаўся заняць месца архіварыуса. A. Цьвікевіч(Полымя, 1927 г., Ho.8, стр. 107). упорыстасьць-ф, ж.— настойчивость. Cp. упорысты, упірысты. упорысты, -т а я - т а е —настойчивый. У п о р ы с т ы я х в а л і в е т р у з л о с н а т у з а л і г а л ь л ё а с І Л К а ў д у б о ў. Шакун: С ьл ед, 19. Х а р а к т ар ж а гэ т а е " м і с і і " — у п о р ы с т а е н і ш ч э н ь н е ў с я г о, ш т о с т а і ц ь на пе р а ш к о д з е ра с е й с к а м у і м п э р ы я л і з м у. Б ацьк., Но. 349. См. у п і р ы с т ы. употай, нареч.—тайно, іг. См. namaŭ. употайку, нареч.—тайно. Толькі ўпотайку, ня хоча пан, каб ведалі, што яна жывая. зсд из. упоўзіны-няў—новоселье, пнз. у п а г а Т О В е, нареч.— ВГОТОВНОСТИ. М Гсл. Cp. у гатові. упаасобку, нареч.— в частности. упад-ду, предл. и зват.-дзе, м.— упаДОК, Гсл. упадок, несчастье. Ксл. Хай у цябе ўпад упадзець! Д аўгое Беш. (Ксл.). На ўпад(даваць заклад, заставу)—отдача вещи в залог под угрозою ее утраты в пользу кредитора в случае не выкупа в срок. Есьліб хто каму заставіў рухомую рэч на рок, на ўпад тае рэчы, а калібы рок прышоў, а тот, хто заставіў, ня выкупіў, тагды тот хто закупіў, апаведаўшыся ўраду, можаць ты я рэчы абярнуць куды хочаць ку сваей патрэбе на вечнасьць. Стт. 334. Есьлібы хто каму заставіў іменьне пад страчанъням i на ўпад, тагды, есьлібы рок прышоў, а тот, хто заставіў іменьне, на тот рок ня мог выкупіць, тагды тот, хто закупіў, па вонам року пры том іменьню застаці маець вечне. Стт. 331. Уменыи. упадак-дку, предл. и зват.дку—урон, убыток, Н ел. 660. упадок, понижение. Шсл. Бяз упадку ў гаспадарцы не абыйдзешея. Н ел. Сядні ўпадак, а заўтра заработок. Тм. Маем статак, мусіць мець i ўпадак. Послов. Тм. У тым доме ўпадак. Х мяльнік Беш. (Ксл.). Каб на цябе ўпадак! Ст. упадабаць,—см. под падабаць. упадак, —см. под упад. упадаваньне,—сл*. под падаць. упадаваць, упадаць,—см. под падаць. упадзёнь-днл, предл.-дню, зват. упадню, м.— болезнь, несчастье. Каб у цябе упадзень уваліў! С лабодка Беш. (Ксл.). у пазыку, нареч.—взаймы. Гсл. упаласьць-i;/, ж.—банкротство. упалы-лая-лае, 1. пришедший в упадок. 2. обанкротившийся. Лісты зялезныя маем даваці купцом i іншым людзём упалым. Стт. 93. 3. в знач. сущ. упалы-лага—банкрот, упалая-яе, в зн. сущ.—женщина банкрот. Ср. упалы 2. упара дкаваць,—см. под парадкаваць. упарадчыць,—см. под парадчыць. упарадчыцца,--с м. под парадчыцца. упару, нареч.—вовремя, (Гсл.) своевременно. Зьезд аказаўся скліканым вельмі ўпару. A. Луцкевіч: За 25 год., стр. 26. Паспароміўся ты ўпару прыйсьці. Нел. 607( под спароміцца). Дождж упару ўсё роўна, што золата. Послов. Н.(Л. Б. 2056) —дорого яичко к красному дню. Калі дачка ў пары, не дзяржы ў двары. Послов. Рапан. 78. упар-ыўшыся-ыі{г{#, —см. под парыцца. у пастух, в знач. нареч.—в поле под надзор пастуха. Шсл. Цялё прагналі ў пастух. Ст. упасьпёху, нареч.—ВПОПЫХаХ. МГсл. у пасьпешцы,—сторопях. М Гсл. упасьв-ены-щь,— cyt. под пасьвіць. упасьвіцца,—см. под пасьвіцца. упасьці,—см. под падаць. упасыцць,—см. под пасьціць. упасьціцца,—см. под пасьціцца. упаважаньне-ня, ср.—удостоение вниманием. Гсл. упаузаць,—см. под поўзаць, паўзьці. упаўзыц,—см. под поўзаць, паўзьці. упацець,—см. под пацець. уП Э уН ІЦ Ь,—см. под пэўніць. упэцкаць,—см. под пэцкаць. упэцкацца,—см. под пэцкацца. упхаць,—см. под пхаць. упхацца,—см. под пхацца I. упхнуць,—см. под пхаць, піхаць. упхнуцца,—см. под пхацца, пхнуцца. упёрад, нареч. 1. с прошл. вр. глагола—прежде. Ар.; Север(Раст. Северск 135). 2. с буд. вр. глагола— впредь. НявОЛЬНІКІ ў п е р а д ня ма ю ць б ы ц ь зь ін ш ых п ры чы н, а д н о па л о н ен ік і. Стт. X II
Дадатковыя словы
общ.—упрямец-мйца, упарў, упоўзіны-ня^—новоселье, упхнўцца,—см
9 👁