Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

з а т у р ь щ ь 1 1 7 2 т ы д н ё в і к 2. бежать(быстро, C.) Нсл. 644. Глянь! дзяцё тваё тура за табою. Нсл. Соверш. затурыць, 1. быстро побежать. Дел. 256. Затурыў хлапец. Дел. 2. о сильном дожде. Дел. 256. Хацелі сена пратаць, а дождж затурыў з поўных гаршкоў. Д ел. Соверш. прытурыць— прибежать, прикатить. Нсл. 514. Борздаж ты прытурыў двору; чаму там болыиы не пагасьціў? Нсл. патурьіць, соверш. к турыцъ, 1, 2. Коні тураць, патурылі двору. Нсл. турЫЦЦа, т у р Ы Ц Ц а, несоверш., страд, к т у р ы ц ъ. Соверш. д атур ы ц ц а—быть в погоне за кем до известного предела. Дел. 183. Д а т у р ы л і с я мы з а з а л о д з е я м і д а с а м а г а ле с у. Дел. туйюпкл-нкі-нцы, ж. 1.—мясо, зажаренное В закрытой посуде. НК: Очерки, 22. 2. зажаренный в закрытой посуде картофель. Ксл. Тушонкі наеўся. К азан оўка Чаш. (Ксл.). т у ш н і - н ё ў - н ё м - н і - н я м і - н ё х —вид туфлей. Ксл. П а ь и ыю с а б е н а л е т а т у ш н і ЖаЦЬ з б о ж ж а. Б араш кі Беш. (Ксл.). тушьіць I- ш ў - Ш Ы Ш - Ш О, несоверш., nepex. 1. гасить, Нсл. 645; Ксл. туШИТЬ. Т у ш Ы ЦЯПЛо! С лабодка Куз. (Ксл.). Т у ь иы а г о н ь, па р а с п а ц ъ. Нсл. Соверш. патушыць. Соверш. ПрЫТуШЫЦЬ — уменьшить силу ОГНЯ. Нсл. 514. П р ы т у ш ы ць ж а р, па ж а р. Нсл. утуішіць-аю-аеш-ае, несоверш., перех.—гасить. Сэдэке(араб. субожніну) давае, утушае грахі, як тушыцъ вада агонь. Кіт. 964. Соверш. утушьіць-шу-шыш-ша— погасить, потушить. тушьіць 11-ш ў-ш ыш -ш а—жарить(в сметане или масле, Нсл.) в закрытой посуде, Ксл.; Нсл. 645. ТуШИТЬ. До* уЖ О туШЫЦЪ бульбу. Чарніца Cip. (Ксл.). ТушЫЦЬ к а п уст у ш ат каваную. Нсл. П р т. тушавы— тушенный. Туш анае м яса. Нсл. 645. Соверш. у тушыцъ. тут, нареч.— здесь, тут. Ар.;Ш сл.; М Гсл. Тут быў, тут я г о н я м а —говорится для выражения быстроты отбытия кого. Ст. тута, нареч.— здесь. М Гсл.; Столінск. у.; Я гор'е Дарагабуск.п.(Раст.; С моленск 140). тутака, нареч.— здесь. С евер(Раст.: Северск 77); Ар.; Шсл.; Ксл.; Красновічы Сураск.(Сержп.: Отчет, Ю); М Гсл. Тутака нікога няма, а ты капаешея. Ш ары п іна Б еш. (К сл.) Тутака табе ня месца. Ст. Тутака нарадзіліся, тутака Ŭ памрэм. Д удзіцкі(Бацьк., Но. 4950/435-436). Пустыня тутака. Л уцк.; Н. Запавет, 24: 15. Ласкат. тутанька. П ск.(Иеропольский). Ласкат. тутанькі, нареч. — тутака. Север(Раст.: Северск 77). Ум ении, тутатка. Ксл. А тутатка дужа прыгожа. Заазер'е С ян. (К сл.). Ум еньш. тутаЦЬКа. Ш сар ау к а 1мгл.(Сержп.: Отчет, 9); Ксл.; М гсл. Щ тутацька жывецъ Ігнат? Ры бчы на Cip. (Ксл.). Уменьш. тутачка. Красновічы Сураск(Сержп.: Отчет, 10); Шсл. Я тутачка! Ст. тутачкі, нареч., уменьш. — тутачка. Север (Раст.: Северск. 77); С емцаляП очапа(Сержп.:О тчет, 4). туташш-ля-ле—здешний. Ксл.; Нсл. 645. Я туташні. Д оўж а Куз. (Ксл.). Туташняга панства Вялікага Княства Літоўскага родзічам мы... абяцуем іх... на двор наш прыймаваці. С тт. 133. Туташні чалавек, звычай. Нсл. ТЫ, местоим. 2-о го лица, род., вин. единств, ч. ЦЯбе. Гальш аны Аш.; Прыдруйск Дрыс.; Друя Дз; 1г.; Н.; Сьвержань Стаўп.; Нясьвеж— тебя. Гальшаны Аш.; Прыдруйск Дрыс.; Іг. Ядун ІЗЬ Цябе, чалавеча. С т.(Ш сл. под ядун). Як цябе завуць? НК: Ш т. 77. Паставе цябе ўперад. НК: Пасоб. 137. Каб цібе апрагло, як ты міне зрадзіў. НК: Пасоб., 141. Адукуеш яго, як добрага, а ён кіне цябе дый хвастом накрыецца! НК: Старцы 77. Не баіцца цябе ніхто. Ст.(Шсл. под ані званьня). Доля цібе надзяліла мукою. НК: Старцы 95. У цібе. Тм. Браты лепшыя за цібе. НК: С тарцы 93. Гэтак яго баюся як цібе. М ікольск Менск. п.(Д е м и д.: В еров. 100). У ЦІбе КОНСКОЯ галёнка, а НЯ стрэльба. Крамуш оўка Н.(Демид.: Веров. III). Я лепты за цябе ў Бога гаспадар. К рам уш оўка Н.(Д емид.: Веров. 93). Хто цябе ведае? Уселюб Н.(Демид.: Веров. 1896, II, 134). Дат. пад. табе, тэ. Я тэ покажу. тьігра-ры, дат., п р е д л.-p y; мн. ч.-ры-раўрам-ры-рамі-рах, м.—тигр. Я тыгра быў тады, ЦІ леў? Кл.: Каліна, 157. Гібкі, як тыгра. ЗСД. 253. Як разьюшаны тыгра кінуўся да Сымона. Акула, 211. тыгрыца-ўы-ўь/, ж.—тигрица. Трывожыць сон крывавыя погромы Амурскіх вочы рыжыя тыгрыц. Кавыль: Думы, 59. тых, отгл. частица— ОЗН. быстрое биение сердца. Шсл. Сэрца тых-тых, як ня вырвецца. Нсл. Сэрца тыхкае: тых, тых, тых! Ст. тыханьне—пульс, биение сердца. Гсл. тыхаць-аю-аеш-ае, 1. (о сердце, С.) —биться сильно. Нсл. Сэрца так i тыхае, як ня выскачыць. Нсл. Калоцяцца дзяціныя калені i тыхаюць сэрцайкі. Гарэцкі: Песьні, 43. 2. дышать быстро, подобно биению пульса, пышать. Нсл. Тыхае дужа борзда. Н сл. Соверш. затьіхаць—начать часто биться сердцу. Ю рсл. Сэрца затыхала як птушка, ледзь ня выскачыць. Юрсл. тыхнуцъ-ну-неш-не, однр. к тыхаць 1, 2. Нсл. I тыхнуць мне не даюць. Нсл. тьіхацца—биться(о сердце). Ксл. Сэрца начало тыхацца. П ятн іц кая Беш. (К сл.). Соверш. затыхацца—забиться(о сердце, С.) Нсл. 190. Сэрца затыхалася. Нсл. тыхкаць-аю-аеш-ае—биться(о сердце). Шсл. Стаміўся, аж сэрца тыхкае. Ст. тыднёвае вясельле—пир с музыкой и танцами у родителей невесты чрез неделю после свадьбы. Ск. См. пірагі. тыднёвік—еженедельник. Гсл.; м г сл