Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

т ў к а н ь н е 1 1 6 9 з а т у л щ ь тук ан ьн е-н л, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к тукацъ—постоянные нападки. Нел. 643. Туканьням загналі маладзіцу. Нел. тукацець-дчу-яф'ш, несоверш. Соверш. затукацець Затукацеў рухавік матароўкі. Хмара(Калосьсе, Но. 18, 1939, стр.6). тукаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. биться(о сердце, С.) Гсл. Паслухай, як тукае сэрца. Тел. 2. нападать постоянно на кого-л., Нел. 643. кричать на кого, притопывая ногами. Шел. Тукаюць усё ды люкаюць на мяне. Нел. На дзяцё няма чаго дарма тукаць, ЯНО ИЯ вінна. Ст. Однкр. тукнуць. Шел.; Нел. 643. Тукні на яго, бо ён задрамаў над работаю. Нел. Тукні на яго, хай ён так вельмі не разыходзіцца! Ст. Соверш. атукаць, каго-што—оглушить, довести до крайней несмелости частыми нападками с бранью и туканьем, Нел. 381. запугать. Атукалі беднага, i ступіць баіцца. Нел. П р ш. атуканы—оторопелый от нападений, Нел. 381. забитый, запуганный. Атуканы хлапец, атуканая дзеўка ня знае за што ўзяцца. Нел. Соверш. затукаць, каго-што—загнать частыми нападениями, Нел. 189. запугать беспрестанными угрозами, бранью, криком. Дел. 256. Затукалі сусім хлапца, ходзе як ня свой. Нел. Соверш. натукаць—накричать на кого, набранить, притопывая ногами (и без притопывания, С.) Ш ел.,—с презрением обругать. Нел. 322. Натукалі на мяне, як на сабаку. Н ел. Натукаў, натукаў на малого, дык i маўчыць. Ст. прытукаць(прытукаваць, Н ел.), несоверш., nepex. 1. оглушать постоянной бранью. Н ел. 514. Прытукаваюць, прытукалі дзеўку, крычачы на яе. Нел. 2. принуждатьь бранью к чему-л. Нел. 514. Як ня прытукавай яго, ніяк ня прытукаеш да работы. Нел. прытукаць-аю-аеш-ае, соверш. к прытукаць 1, 2. Нел. 514. П р т. прытуканы, 1. оглушенный бранью, презрительными отзывами. Нел. 514. Хлапец прытуканы ступіць баіцца. Нел. Соверш. абтук ац ц а —сделаться смелым, привыкнуть к новому положению. Дел. Дзеўка ў нас абтукалася, аблюкалася. Д ел. Соверш. ятук&гщл-аюся-аешся—избавить от волнения, от страха. Дел. Атукаўшыся, муж із жонкаю пачалі жыць у любосьці а доброй згодзе. Дел. т у л а в а -в я, предл.-ве; мн. ч. - в ы - в а ў, ср. —туловище. Гсл.; К сл.; Шел. С к р ы в І Л О С Я т у ла в а. Д зям ідавічы Чаш. (К сл.). М а ш ы н а а д р э з а л а А р ц ё м у н о г і, а ж п а с а м о е т у ла в а. Ст. т у л й г а-ягі-язе, общ.—...... Мой ночны асьвеціць зараз месяц. Напэўна ён на помач нам тулягам сябе самого ліхтаpOM падвесіў. Ю хнавец(Б. Ускалось, Но. 7, 2). Бы туляга, бы той злодзей, ідзецьсунецца ХвІГура. С. М узыка, 251. туляй-л/. общ.— человек, ведущий праздный образ жизни, бездельник. Ш ел. Ту ля я гэт ы цягаец ц а па суседзя х, д ом а ЦЯЖКа рабІЦЬ. К рам ян і П ух. (Ш ел.) Т уляІ есьці ня т р э ' даваць. Тм. т у л й к а-кі, общ.— бродяга, кроющийся по углам. Нел. 643. Туляку нейкага злавілі. Нел. тулёнЬНе-НЛ, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. 1. к туліць 1. 2. к туліць 2—покровительство. 3. к туліць 3—укрывание, укрывательство. Нел. 643. Туленьне даваць злодзею. Нел. т у л й н ь н е - н л, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. 1. —скрывание. 2. —скрывание себя в разных углах. Нел. 643. Туляньням не схваешся ад мяне. Нел. 3. —таскание без дела. т у л й ц ц а,—см. под туліцца. т у л й ц ь,—см. под туліць. т у л іц ь, (Вят., Воет., Д аль)-ЛЮ-ЛІШ-ле, несоверш., nepex. 1. прижимать, гладить(ласкать, С.) Гсл. Яна начала туліць яго (хворага) яшчэ бліжэй да сябе. Ю. Ж ывіца С'П ры йсьце", Но. 1). Дзеўку Ганульку да сэрца туліў-бы. Из песни. 2. принимать под свое покровительство, давать убежище, приют. Н ел. 643, 514. Туліць сіраціну. Нел. 3. укрывать. Нел. 643; БН сл.; Шсл. Ён туле від у кажух, каб не пазналі. Нел. ён вока ня туле—в гл а за не сты дя сь го в о р и т ь пр ав ду. п р ы ту л іц ь, соверш., 1. к туЛІЦЬ 1, 2. к туліць 2. Нел. 643. Прытуліць сіраціну. Нел. т у л й ц ь-яю-яеш-яе, не. каго-што— укрывать. Нел. 643. Сына свайго туляе ад некрутаў. Нел. атулиць, несоверш., каго-што, 1. укрывать, прикрывать. Бярэзьніку ад іх боку, таго гожага бярэзьніку, што белым, зьверху рожавым, як позны сонечны заход, поясам атуляў, дзяржаў у зацішку пры полю краёк саду, ня было. Вышынскі: Х а та пад л іп ою. Соверш. атулІЦЬ, 1. прикрыть собою, своим туловищем, Гсл. укрыть. Нел. 381. Атуліць eid. Нел. 2. укрыть, приютить. Гсл. Ён людзёў добром атуліць, каб палёгку людзём даць. С. М узы ка 157. 3. а т у л щ ь — закутать, мгел. Прич. ату л ены —укрытый, огражденный. Нел. 381. Хата з трох бакоў атуленая пунямі, чаму ня будзе цёпла. Нел. ЗатуЛИЦЬ, 1. закрывать, Бабінавічы Выс. (Ксл.) закрывать туловищем свет, затенивать. Нел. 189. Не затуляй мне сьвятла: затуліў, аж цёмна. Нел. 2. защищать, покрывая(заслоняя, С.) кого собою, Нел. защищать собою. Гсл. Соверш. за т у л іць каго-што, 1. закрыть, Ксл. закрыть туловищем свет, затенить. Нел. Затулі яго хусткаю ад сонца. Бабінавіы Выс. (Ксл