трапло 1159 траціць тр ап ло-ля; м н. ч. троплы-лаў, cp. — трапачка. НК; Очерки, 406,— трепало(трепалка, C.) Шсл.; Ксл. Надта войстрае трапло, аж лён сячэць. Ст. Дай мне траПЛО. Гушчары Cip. (Ксл.). 2. перен, общ.—ІіуСТОМеЛЯ, Ap. б0ЛТуН-НЬЯ. Ксл. Трапло ты, ч а го ты ў с ё трэп еш безь пераст анку! Ap. H y ці баба ж яна?! — т рапло! Пушкары Сян. (Ксл.). траплиць-яю— как раз попадать, пнз. трапнуць,—см. под т рапаць. трасануць,— см. п од т рэсьці. трасца-іўы-, дат., предл.-Ц Ы, ж.— Л Й Х О радка. Гсл.; Ap.; Шсл.; Ксл.; Нсл. 642. Трасца я го схапіла ўж о. Ст. Я го трасець т расца. Вейна Сян. (Ксл.). Трасца зам учы ла. Нсл. 2. дрож ь, трясение от досады или от чегол. п одобн ого. Нсл. Я к пабачы ў м яне, ды к i т расца я го зат рэсла, за дзьверы пабе г. Нсл. 3. ничего — как обозначение отсутствия. Ар.; Шсл. Трасца ў я го якая ё, а ня грош ы. Ст. 4. употребляется, как суровы й отказ в просьбе. Нсл. Трасцу т а б е куплю, а ня йст уж ку. Нсл. Т расцу зьясі, а не пірага. Нсл. Трасцу возьм ет, а ня грош ы. Тм. Трасцу т абе д а м! Ст. 5. неведом ая злая сила. Нсл.; Шсл. Трасца яго ведае, дзе ён дзеўся, гэты т ап ор! Ст. Трасца я го ведае, куды ён паш оў. Нсл. т р а с я н к а -н к і-н ц ы, ж.— к о рм с к о т у, состоящ ий из перемеш анны х сол омы и сена. Ар. У кінуў к оровам трасян кі. Ст. См. т руш анка. трасуха-х/-се, ж. 1. вид танца польки. Ксл. К алі п ой дуць т р а сух у, ды к не малы ПЫЛ падым уць. Ходцы Сян. (Ксл.). 2. лихорадка. Нсл. 642. Т расу х а каж ан дзень т расець. Нсл. т р а с у ч к а - ж.— л ихорадк а. Ксл.; Нсл. 642. Я го ў с ё т р а суч к а трасець, ды к ён т акі худы ст аў. Навасёлкі Сян. (Ксл.). К а б цябе т расучка т рэсла! Нсл. трашчэць— трещ ать. Гсл. тратаваць— растапты вать. Гсл. См. дратаваць. трава-вы-ве, ж.— трава. Уменъш. травГца — травка. Гсл. траўё-ўЯ, предлгую, собир.ктрава. Дел.(под баба). У траўю. Дел. 18. травёць-ёю -ееш -ёе— зарастать травою. Ксл. Б ульбу т рэба абганяцъ, к а б яна не т равела. Купіна в іц. (Ксл.). Соверш. утравёць — зарасти травой. Смл. (Дел.). У т равела з я м л я — ц я ж к а я е а р а ц ь. Дел. Л ён ут равеў. Доры. Г рады ўт равелі. Доры, травіць, т р а ўл ю, т р а віш -ве, н есоверш., т р е х., ф и зи о л.— вари ть(о п ищ еварении в ж елудке), Нсл. 638. переваривать(о пище). Гсл.; Ар. Ж ы вот я г о ны ў с ё тр а в іц ь, ст равіць. Нсл. О т гл. имя сущ. травёньне-ня, предл.-Н Ю — пищ еварение. Гсл. Соверш. датрёвіць— окончить переваривать. Безлич. датравіла— переварило. Нсл. 143. Д ат равіла ў ж ываце. Нсл. С оверш. стравіць — переварить. Ар.; Нсл. 638. трауё,—см. п од т рава. траўлівы-вая-яяе—травянистый, обильный травой. Ар. траўнік-кя, м.—однолетний теленоксамец. Ксл. Я прад аў свай го т раўн іка. Хабаты Куз. (Ксл.). траўніца-цы-ўы, ж.—однолетная телка. Ксл. Я бач ы ў на п олю траўн іц у, вельм і до б р ую. Косы Віц. (Ксл.). траўны-«яя-ное, п р ш а г. к трава— травяной. А д п о с ь ц ік а л іс я тр а ўн ым к а р эн ьн я м. Кіт. 94а2. П а к а р э н ь н е тр а ў н о е паш оў. Тм. 94а4. трацяк(трацьцяк, Нсп.)-ка, 1.—бы к или ж еребенок на третьем году, Ар.; Шсл.; Ксл. т р ех л ет н ее ж и в отн ое. Нсл. 639. Прадаў быка трацяка. Ст. Трацяк згубіўсяў лесе. Макаравічы Беш. (Ксл.). Конь траЦЬЦЯК. Нсл. 2. третья часть, н. Рудня Вял.; Шсл. Сена парабіў на трацяк. Ст. Рофім гэтую ЗЯМЛЮ на трацяк., Н. Рудня Вял. Уменъш. трацячок-чка, Нсл.; Ар.; Шсл. Маю дзьве карове й бычка трацячка. Ст. трацгічка-ч к і-ч ц ы, ж.— лошадь-самка ПО третьему году. НК: Очерки, 355, телка трехлетнего возраста. Шсл., телка или жеребица на третьем году. Ар.; Узнор Гар.(Ксл). У п а са гу дачц э даў ц ялуш ач ку т рац яч ку. Ст. трацГна, Ксл.; Шел траціна, Ар., трацьціна, Нсл.—треть надела земли. Шсл., третья доля, часть. Нсл. 639; Ксл.; Ар. 3 т рацьціны засяваю суседн юю зям лю. Нсл. П ан наш т рац ьц ін у лесу свай го прадаў. Нсл. Т р а ц ін у свае зя м л і за ёй д а ў. Лужасна Куз.(Ксл.). Я ны сваю трац ін у ўж о падзялілі папалам. Ст. траціны[трацьцГны, Нсл.]—трехнедельное поминование по усопшем. Нсл. 639, поминование и обед по покойнике через три дня со дня смерти. Шсл. Трацьціны адп равіў па ж онцы, дый д р у гую ў зя ў. Нсл. Я ш ч э т раціны не ады ш лі па дзяц яц і, а яна пяе! Ст. Траціны до б р ы я па ім згулялі. Сукрэмна Сян.(Ксл.). траціцца, в о звр. 1. теряться. Нсл.; БНб. П ераз гэт а час т раціцца. Нсл. 2. общ. гл.—нести напрасные издержки. Нсл. Т рац іш ся п о н а п р а сн у. Нсл. С оверш. страціцца, 1. потеряться. Нсл. 2.— п он ести напрасн ы е и зд ер ж к и. Нсл., истратиться. Шсл. С т рац іўся понапрасну. Нсл. За д о р о гу тол ькі ст рац іўся чалавек. Ст. т ряіцць-чу-ціш -це, каго-ш т о, несоверш. 1. терять. Нсл.; БНб. Залат ы час т раціш. Нсл.; Кіт. 36а5, 13767. С оверш. СТраЦІЦЬ, 1. уТраТИТЬ. Гсл. 2. издержать. Гсл. 3. проматы вать. Нсл.;БНб. Я сам то еб ач у,' ш т о х у д о б у трачу. Из песни, Нсл. 4. утрачивать. Траціць грош ы. Нсл
Дадатковыя словы
предлгўю, траплйць-яю, трапнўць,—см, трасанўць, трасца-і^ы, траўніца-цы-^ы, траўё-^я
8 👁