спарыцца 1065 спатачаваць Бож анька на бараду: гэт а прыспары, а налета яш чэ нарадзі. Дсл. зі. спарыцца, спорыцца, н есо вер ш.—становиться "спорн ы м ". С елянін з працаю, укладзенай у сваю гаспадарку, ня лічыцца — лічыцца з тым, ш т о ям у гэт ая га сп а д а р ка дала, i м ае зд а в а л ен ь н е гледзячы як у яго ўсё спорыцца. Сьцяблевіч (Бацьк., Но. 1-2/437-438). Спас- c a, п р е д л.-с у, з в а т.-с е, м.—Спаситель. 3 п о д п іс у ма й ст ры Б о гшы на крыж у Сьв. Еўпрасіні П олацкай 1161 г.\ Я ка Бога ŭ Спаса майго малю. Малітвыпры сьвятой Літургіі, 1695 г.(Б. Шляхам, Но. 1/124, стр. 7). Х ры ст ос Спас наш. Заблудаўская Евангеля 1568 г. А вы, музыкі, іскры пкі вазьмеце i Бога Спаса разьвесялеце. Староблр. калядка (Божым Шляхам). Із Господа Спаса спачын. НК: Старцы, 79.... дост ойно благодарит й ŭ исповедат ися Тебе Спасу и Б огу моему. 3 "Малітвы пры сьвятой літургіі" 1965. У мове царкоуна-славянскай("Божым Шляхам, Но. 6,1970 г. стр. 6). О Божа, Спасе наш, Ты міласьць нам пакаж, зь нядолі вызвалъ нас,, збудзі ты нас У Ж О ра з. 3 малітаўніка "Божым Шляхам". 2. праздник Преображения(6-го августа), Северш.(Косіч 29) праздник 6-го августа. Шсл. спасобе-б'л, п р е д л.-б 'ю, ср.—пособие. Шсл. Я к муж ык на вайне, дык даюць спасоб'е. Ст. спасобіць-блю-б/ш-бе, несоверш., перех. 1. приготовлять, заготовлять. Нел. 607. Не спасоблячы корм у на зіму, ням а чаго й коні дзярж аць. Нел. С оверш. заспасобіць —приготовить, заготовить. Нел. 186. Ц ябе добра бацька заспасобіў да пш чол. Нел. О т гл. им я сущ. заспасобеньне(заспасабленьне, Нел.)—снабжение какими-л. припасами. Нел. 186. З а с п а с а б л е н ь н е зялезам, гваздамі, м укою, стрэльбамі. Нел. Соверш. наспасобіць, каго-ш т о—приготовить, заготовить. Нел. 607. Не наспасобіўшы пош ару на зіму, ням а чаго й коні дзярж аць. Нел. П рич. наспасоблены—заготовленный в довольном количестве (многим, С.) Нел. Н аспасобленае еміны ня ст ала.4 Нел. Соверш. прыспасобіць—трудом приготовить запас чего-л. Нел. 511. Паеду ў лес, ці не пры спасоблю сабе лы к на зіму. Нел. П рич. прыспасоблены—приобретенный трудом. Нел. 511. П рыспасоблены запас хлеба, дроў. Нел. О т гл. им я сущ. прыспасобленьне-нл, п р е д л.-н ю, а) приобретение чего-л. трудом. Нел. 511. б) приучение. Нел. 511. П рыспасабленьне хлопца да рамяст ва, да гаспадаркі. Нел. 2. готовить, делать способным, Нел. 607. готовить, подготовлять. П ан наш двух сыноў спасобіць да войска, а аднаго ў ксяндзы. Нел. спасабёны, прилаг. из п рич.—снабженный руководством, получивший направление к чему, Нел. 607. подготовленный. Д зеці твое добра спасабёныя да ўсякае гаспадаркі. Нел. Абодва сыны паповы спасабёныя к тому, каб быць духоўнікамі. Нел. О т гл. и м я сущ. спасабёньне-ня—доставление способа к чему, Нел. подготовка к чему-л. Даць спасабёньне да жыцьця. Нел. спасабляць-яю-яеш-яе, кому—способствеовать, помогать. Нел. Што б я зрабіў, калі б добрыя людзі не спасаблялі, не спасобілі мне на новую гаспадарку сесьці? Нел. 3. соверш., кому—поспособствовать, помочь. Нел. 607. Колькі не спасабляй яму, ніяк не спасобіш яму нічым. Нел. СПиСОбІЦЦЛ-блЮСЯ-бІШСЯ, возвр., несоверш. —приготовляться к какому-л. званию или мастерству. Нел. 607. Паповіч наш спасобіцца на сьвятара. Нел. Хлапца свайго аддаў кавалю, няхай спасобіцца на кавальства. Нел. С оверш. прыспасобіцца —приучиться. Нел. 511. Калі прыспасобішся(да добрага парадку ў гаспадарцы), то й сам будзеш добрым гаспадаром. Нел. спасабляць,—см. п од спасобіць. спасобнасьць-ц/, ж.—способ, средства, удобство, Нел. 607. благоприятный случай. Спасобнасьці няма мне туды ехаць, так зрабіць, як ты кажаш. Нел. Даць способнасьць да жыцьця. Нел. спасобны-няя-няе—удобный, подходящий. Спасаука-к/, да т., п редл. Спасаўцы. ж. —пост(?) перед праздником Преображенияў, 6-гоавгуста. Лезеўвочы, якмухаў Спасаўку. П ослов. Рапан.: Прык.62 Спасеньне-ня, ср. 1. спасение. Север.(Косіч 74); Нел.; Шсл. Спасеньне зажывеш ад Бога, калі бедному паможаш. Нел. Ня думайся, за гэта спасеньня не адзержыш. Ст., —спасение(души). мгел. 2. помощь. Нел. Не вялікае спасеньне зь цябе. Нел. Спасёны-яягя—святой. Нел. Спасены чалавек. Нел. Спасёнае дзела ты зрабіў. Нел. Цярпён спасён. П ослов. Нел. спасьвіць,—см. п од пасьвіць. спасьці,—см. п од падаць. спасьціць.—см. п од пасьціць. спасьць-ф, ж.—потрава, порча засева или сенокоса скотом. Нел. Ты коньмі сваймі спасьць людзём робіш. Нел. спашчаны,—см. п од пасьціць. спатая,.... Ноч ня вечна. Яна, сінявокая, на усход адплыве спатая. Кавыль: Пад зорамі, 37. спатайка, нареч.—тайком. Шел.; Ар. Спатайка выскачыў з-за вугла. Ст. Благі сабака спатайка кусае. Міх. спатакаць-аю-аеш-ае, каго-што, соверш. —приобресть с трудом, кое-как. Міх. Таксяк спатакаў новыя боты. Міх. спатачаваць-чую-чуеш- чуе каго-што, несоверш. 1. следить за кем, подсматривать. Нел. 608. Спатачыў, куды ён ходзе. Нел
Дадатковыя словы
благодарйт, м.—спасй, спйсобіццл-блюся-бішся
2 👁